A është Yves Simon një shkrimtar që këndon apo një këngëtar që shkruan? Është po aq e kotë sa e pamundur të përgjigjemi. Që nga fillimet e tij, Yves Simon ka gërshetuar fjalët e këngëve të tij dhe ato të librave të tij në udhëtime të vazhdueshme midis letërsisë dhe muzikës. Nëse forma ndryshon, shkrimi mbetet fije e një karriere atipike dhe udhtimtare.
Nga Juxhin Abdiu
Është Haute Marne, në Choiseul, ku Yves Simon lindi në 3 maj 1945. Ai kaloi një fëmijëri të ëndërruar në Vosges me babanë André dhe nënën infermiere, Yvonne. Puna e babait të tij e lejon atë të udhëtojë falas. Ai kishte mundësinë të zbulojë Parisin dhe shumë qoshe të Francës. Kur ishte 15 vjeç, ai lundronte mes muzikës dhe letërsisë. Pasionet dhe interesat e tij ishin të shumta dhe të një natyre mjaft artistike.
Në moshën 15 vjeç, me katër miq, Yves themeloi Korrigans, një grup në të cilin ai luante kitaren. Repertori i tyre dukej të ishte rock’n’roll, i cili po revolucionarizonte jetën e adoleshentëve në të gjithë botën. Të gjithë me kostum të ngjashëm si te the Beatles, ata luanin ndër të tjerë, Casino Contrexéville dhe Vittel.. Sidoqoftë, fjalët dhe shkrimi mbeten pasionet e tij më të forta. Pas përfundimit të shkollës në vitin 61, ai ndoqi fakultetin e Nancy në klasën e teatrit paralelisht me klasat e dramës në konservatorin vendor. Ishte një periudhë pak diletante dhe Yves nuk e dinte në cilën drejtim të lëvizte. Ai shkruante këngë, gërvishte pak kitarën e tij dhe lexonte me zell.
Në vjeshtën e 64, ai u transferua në Paris, ku i përshtatej veprimtaria kulturore. I regjistruar në Sorbonne, ai gjithashtu përgatiti provimin pranues në klasën përgatitore për IDHEC (Shkolla e fundit e kinemasë). Në universitet, ai fiton një diplomë në letra. Ai preferon t’i përkushtohet muzikës, e cila së shpejti i dukej shumë premtuese. Me këngët e tij , mori pjesë në dhjetor 65 në një shfaqje loje “Lojë e fatit”, e cila e çon drejtpërdrejt në një audicion në studiot e regjistrave të Pathe Marconit. Më në fund, është Fontana ku ai fitoi një kontratë dhe regjistroi dy 33 ture, në 67 (“Mos u shqetëso vajzë e vogël) dhe 69 (” Planeti i fjetur “). Këto dy disqe u panë disi ashpër.
Por të mos harrojmë se disa nga këngët e tij janë realizuar nga Claudie Chauvet dhe Annabel Buffet. Më pas, Yves Simon lë Parisin për të udhëtuar, duke udhëtuar në Turqi dhe Ballkan përpara se të kalonte në Shtetet e Bashkuara .
Shkruar që nga viti 1969, Yves boton romanin e tij të parë në Janar 71, “Ditët në Ngjyrë”, i ndjekur nga afër nga “Njeriu Ylber” në Shtator. Këto vepra të para janë suksese dhe talenti i shkrimit të të riut përshëndetet njëzëri, aq sa i propozohet punë në shtyp. Kështu, në muajt në vijim, atë e lexojmë në revistën Actuel dhe e dëgjojmë në antenën e radios të Europa 1. Polivalenca e tij tashmë e bën atë një artist të paklasifikueshëm.
DERIVATI I NDJENJAVE
Derivati i ndjenjave (nga origjinali La derivé des sentiments) është një roman i Yves Simon i botuar 28 gusht 1991 nga botimet Grasset dhe që ka marrë në të njëjtin vit çmimin Medici.
PARATHËNIA E ROMANIT DERIVATI I NDJENJAVE
Yves Simon, siç Michel Foucault mundi të thotë, pas publikimit të Oqeanet, « Ai është një nga ata vepra e të cilëve sot më intereson jashtë mase, nën të gjitha format e tyre », ishte romancier para se të ishte autor-interpretues dhe kompozitor. Udhëtari madhështor (Le voyageur magnifique), romani i tij i gjashtë ka marrë në vitin 1988 Çmimin e Librave. Të shtatit, pra Derivatit të ndjenjave i është akorduar Çmimi i Mediçi.
Po për ndjenjat tona ?
Në këtë roman vrapojnë zhurmat e botës sonë, me frakturat e tyre, dramat e tyre, shpërthimet e tyre të lirisë. Dëgjojmë aty mbi të gjitha melodinë e dashurisë të Marianës dhe të Simonit, dy qenie që pëerpiqen të shpikin një pasion të përjetshëm. I armatosur me plagë të çuditshme që zënë vend në memorien e tij, Simon ëndërrimtari dashuron qytetet gjatë muzgut. Mariana, ajo do të donte të rigjente shijen e ndjenjave solemne dhe të palëvizshme. Por ndjenjat e tyre, ashtu si kontinentet, rrjedhin, derivojnë…
Do të takojmë gjithashtu të mistershmin Kaspar George Becker (KGB), duke shkruar nje roman që tejkalon konvulsionet e Europës së vjetër; dhe më tej Madame Dior portieren ekscentrike, të brishtën Roza, Marselën, Lusienin djalin e vogël që beson tek mrekullitë dhe pret mjellmat e egra- personazhe reale ose fantastike që përpiqen ne kapërcimin e pasqyrave.
Ky roman është nje variacion melankolik mbi krijimin letrar, ku narratori do të besojë që historitë që ai imagjinon do te munden të transformojnë jetën e qenieve që i kapërcejnë.
Në vazhdim gjeni një fragment të kapitullit të parë si dhe dy poezi të përkthyera nga Juxhin Abdiu.
Mamaja ime më kishte kerkuar që kurrsesi të mos vdisja përpara saj. Ia kisha premtuar, dhe dëshirat e mia për tu gëlltitur duke u hedhur një mbrëmje dimri në Senë, ose në shkumën e ndonjë bregdeti të egër, ishin transformuar në vështrime të ftohta kundrejt sipërfaqeve të ujit, limite mes jetës dhe vdekjes, porta të ndaluara për shkak të një premtimi filial.
Atëherë, shoh veten siç observojmë një copë toke ku shfaqen sedimente, ndjenjat e mia, të gjitha shtresat e kënaqësisë sime, të simes vuajtje, lëvizjet e mia, ato që më kanë bërë të lëviz, mua dhe asnjë tjetër , nga atje ku isha në drejtim të këtu-së ku jam, në kilometra të hapsirës, në vite të kohës, për të përfunduar me këtë vision qesharak: një qenie sensible që nuk gjakoset, e sheh historinë e jetës së vet si një makinë naftë-nxjerrëse; arkeolog të karbonit dhe të neuroneve.
Historia e kokës sime ishte e lidhur me atë të trupit tim si ylli me hapsirën, dielli me heliumin, dhe varka me oqeanet.
THUAJ TI
(Raconte-toi)
Ti ke frikë nga njerëzit që kalojnë
Në jetën tënde ose në trotuarin e kundërt
Ti ke nevojë ata të t’shikojnë
E megjithatë ti atje mbetesh në mbrojtjen tënde
Thuaj ti
Ti i shkruan fytyrave që ke parë
Në një nga revistat, proçes me katër ngjyra
Ti i thua atyre unë të shoh, ti a më sheh
Në mjegullën e qytetit tim ku kam kaq ftohtë
Thuaj ti
Dërgo të gjitha llojet e mesazheve
Të huajve dhe fluturave kalimtare
Merr në dorë rrezikun e gabimit
Heshtja është gjithmonë e ndërlikuar ose mashtruese
Thuaj ti
Merr fletë 21 x 27, një stilolaps
Një kamerë super 8, një magnet
Shiko në brendësi të të tuave ëndrra dhe në ditare
Gjithë çmenduria e botës, në trurin tënd
Thuaj ti
UNË MENDOJ PËR TË GJITHË KOHËN
(j’pense à elle tout l’temps)
Ajo beson se unë jam intelektual dhe se duhet të kënaqem vetë
Duke lexuar të gjithë Foucault Michel dhe Schop … Schopenhauer
Që unë ta shikoj, ajo është duke blerë funde të zeza lëkure
Dhe veshi çorape, çorape të vërteta, geta të ngushta më mashtrojnë seksin
Unë mendoj për të gjithë kohën, mendoj për të gjithë kohën
Ajo vozit, ajo vozit dhe kreh flokët
Një ditë tjetër, drejtuesja e flokëve gati s’ia dogji sytë
Ajo blen çdo ditë “Le Monde” dhe “Libé” për tu informuar
Dhe ajo ndjek programe televizive
Unë mendoj për të gjithë kohën, mendoj për të gjithë kohën
Ajo gjithmonë flet për këtë fëmijë që shtyn në kokën e tij
Që vrapon përgjatë oqeanit me sandalëza
Ajo dëshiron që ai të vijë në barkun e saj dhe, dhe të ulërasë
Fyerje ndaj botës për të mos filluar duke qarë
Unë mendoj për të gjithë kohën, mendoj për të gjithë kohën.
MARTESA E DETIT DHE ERËS
(Le mariage de la mer et du vent)
Zonja dhe zotërinj, është një histori e trishtë
Martesa e fshehtë e detit dhe e erës
Zonja dhe zotërinj, merrni shami
Derdhni ca lot për dashnorët e mjerë
Në fillim të kohës, deti ishte blu
Ajo shtrihej, lisho si pasqyrë
Mbërriti era që kish rënë në dashuri
Një bukuri e tillë që skuqej në mbrëmje
Ai e përkëdhelte së pari me butësi
Pastaj çlironte një pasion të dhunshëm
Deti në trazira i dha zemrën
Detarët e botës u zhdukën në trazira
Era dhe deti qanin shumë
Për të mos qenë në gjendje të duam pa sjellë vdekjen
Që nga ajo ditë, era po fryn butë
Ai bën valë për t’i thënë dashurinë e tij
Zonja dhe zotërinj, nëse një ditë, një mbrëmje
Varka jote lufton në det dhe në erë
Zonja dhe zotërinj, merrni shami
Derdhni ca lot për dashnorët e mjerë
/ObserverKult
