Nga Curzio Malaparte
Disa ditë më parë kisha vajtur për të vizituar përsëri mumjen e Leninit. Veja për të dhjetën herë ta vizitoja mumjen e Leninit.
Para mauzoleut prej druri, në Sheshin e Kuq, një radhë e madhe fshatarësh, punëtorësh, grash, më së shumti pleqsh, si dhe shumë të ardhur nga provincat më të largëta të Perandorisë sovjetike, gjarpëronte para portës së mauzoleut.
Qe një turmë e heshtur, e varfër, e veshur në mënyrë të mjerueshme. Burra dhe gra mbathnin çizme të grisura, gratë mbanin në kokë shami të madhe, të lidhur nën mjekër, burrat kasketë me strehë meshini të zi të lustruar.
Disa, të ardhur nga provincat aziatike, nga Vollga e epërme, kapë të madhe prej leshi dhie të përhimë. Të tjerë kishin kësulën tartare, të qëndisur me të gjelbër e të kuqe. Pleqtë kishin mjekra të mëdha të kuqërreme, me fije të bardha aty-këtu, kurse flokët të prera tas, mbas mënyrës së vjetër ruse. Të rinjtë ishin të rruar, e kishin edhe kokën të rruar, ndërsa fytyrat me nofulla të fuqishme, me mollëza të mëdha, me ballin të vrazhdë e të dalë dhe vetullat që spikatnin si korniza kocke.
Kush i përfytyron rusët ashtu siç i përshkruan Tolstoi, ose Dostojevski, ose Gogoli, ata muzhikë me fytyra të fisme, me sy të mëdhenj, ngjyrëçelët, gjithë mirësi, gjithë butësi e gjithë mprehtësi, ato fytyra të cilave u bëjnë hije mjekrat e gjata brune ose të kuqërreme, dhe sheh sot muzhikët sovjetikë me fytyra të rruara, do të çmeritej e do të zhgënjehej.
Shihet tani se ç’fshihnin mjekrat ruse: një fytyrë me nofulla të fuqishme, me eshtra të forta, me mollëza të mëdha, fytyrë egërshane, e rëndomtë, prej kasapi. Edhe kafka e rruar dëfton një kafkë aspak të rrumbullt, por stërgjate dhe vende-vende gjithë gunga e lytha.
Shprehja e atyre fytyrave ka një rëndomësi dhe një vrazhdësi marramendëse: dhe pikërisht ato shfaqen nga ditë më shumë mes fytyrave të vjetra të funksionarëve, të intelektualëve, të zyrtarëve rusë, me fytyra fisnike, të trishta, të zbehta, të cilat sa vijnë e tërhiqen, duke u shkartisur me turmën e fytyrave të reja, derisa të zhduken krejt. Kështu nisin e dallohen në reshtin e parë ato fytyra sovjetike, pothuajse gjermane, por fytyra gjermane të filmave ekspresionistë, bërë të modës nga Lambrechti, nga Sternbergu, nga Fritz Langu, nga Murnau, nga Lazare Segalli, nga Groszi.
Një racë e re po qet krye në Rusi: raca marksiste. Përbri muzhikëve të rruar, po ngrihet një racë e re, racë rinore që sot është tetëmbëdhjetë vjeçe, njëzetë vjeçe, dhe që do të jetë tridhjetë kur gjermanët të pushtojnë Rusinë.
Është raca moderne, e lindur nga teposhtja e kapitalizmit, nga ngritja e re e shoqërisë së re marksiste, dhe që ka pushtuar tanimë Europën, vetë Anglinë, Amerikën.
Hymë më në fund hymë në dhomën e varrit të Leninit. Zbritëm një shkallë të ngushtë, dycopëshe, mjaft të shkurtër dhe mbërritëm para një dere të vogël, me dy ushtarë të kuq përanash të armatosur me pushkë bajonetë-mbërthyer.
Më shtynë te pragu dhe aty më ndali gjesti i dy rojave që kryqëzuan pushkët para derës. Nga vendi ku isha mund të shqyrtoja me kujdes dhomën e varrit, mumjen e Leninit të shtrirë në arkivolin prej gastareje, muzhikët që parakalonin rreth mumies.
Dhoma e varrit është e vogël, e gjitha prej druri, dhe e stolisur thjesht, me disa flamuj të kuq. Arkivoli në të cilin është shtrirë Lenini është prej gastareje. Ai është shtrirë më shpinë, me dorën e djathtë zgjatur mbi ije, me të majtën përthyer mbi bark.
Është veshur në të zeza. Fytyrën e ka shumë të zbehtë, pakëz të gjallëruar te mollëzat me njëçikë të kuq, kurse çehren të bardhë e gjithë preka ngjyrë trëndafili. Mjekrën e ka të kuqe. Në fotografitë mjekra i duket e zezë, të zeza edhe mustaqet, vetullat, flokët e paktë rreth tëmthave.
Në të vërtetë Lenini është flokëkuq, fytyrën e ka të bardhë e preka-preka, ajo fytyrë paksa e papërcaktuar, e ndërdyme, nazike, pothuajse e ndrojtur, që kanë flokëkuqtë.
Lenini buzëqesh.
Është një buzëqeshje shpotitëse, që do të thotë shumë. S’ka kurrfarë retorike fjalësh të mëdha në fytyrën e tij. Kam treguar në librin tim “Bonhomme Lénine” jetën e Leninit, kam vizatuar një portret të Leninit.
S’kapet dot kuptimi i thellë i revolucionit rus po të mos e kesh parë Leninin, të vdekur a të gjallë. Ai prehet në gjumin e vdekjes: një mumje mjerane.
Të gjithë në Moskë e dinë që balsamimi i Leninit u bë shkel-e-shko. Sëmundja prej së cilës vuante ia kishte prishur gjakun, kufoma po dekompozohej me të shpejtë dhe balsamimi u bë me vonesë.
Kështu që, disa muaj mbasi dergjej në arkivolin prej gastareje, u vu re se mumja po shpërbëhej, po dërrmohej, ishte e shkrishme, aty-këtu e squllët në të prekur, e prishur.
-E keni bërë mumje: pse e keni balsamosur? – i them komunistit që më shoqëron.
-Ne nuk i besojmë pavdekësisë së shpirtit, – ma kthen ai.
Nga Curzio Malaparte, Balloja në Kremlin.
Në shqip © Aurel Plasari
ObserverKult
