Nga Dr Andi Hoxhaj*
Rreth 46 mijë e 460 shqiptarë u larguan nga vendi në vitin 2022. Ky eksod ishte 10,5% më i lartë se në vitin 2021, ku shumica, rreth 36 mijë ishin të rinj, sipas të dhënave të reja të Institutit Shqiptar të Statistikave.
Kjo e dhënë tregon gjithashtu se më pak të rinj shqiptarë po hyjnë në krahun e punës dhe po përfundojnë studimet. Për shembull, në vitin akademik 2021-2022, në arsimin e lartë u diplomuan rreth 30 mijë e 910 studentë, duke shënuar një rënie prej 5,4% nga viti i kaluar akademik.
Burime të tjera, si të dhënat e BE-së, sugjerojnë se familjet gjithashtu mund të largohen. Normat e regjistrimit për vitin e ardhshëm akademik 2022-2023 kanë rënë me 4% për nxënësit e shkollave fillore.
Një faktor i rëndësishëm në rritjen e migracionit ka të ngjarë të jetë shkalla e lartë e papunësisë së të rinjve, sipas një raporti nga Fondacioni Westminster për Demokraci. Shqipëria ka papunësinë e dytë më të lartë të të rinjve në Ballkanin Perëndimor.
Unicef raportoi se rreth 17% e shqiptarëve të moshës 18-24 vjeç e kishin braktisur shkollën në vitet 2021-2022 dhe më shumë se një e katërta e atyre të moshës 15-24 vjeç nuk ishin as të punësuar dhe as të regjistruar me ndonjë diplomë arsimore.
Në përgjithësi, popullsia e Shqipërisë ka rënë çdo vit nga viti 2001 deri në vitin 2023. Sondazhi i fundit mbi arsyet e largimit nga Shqipëria, i kryer nga fondacioni jofitimprurës SwissContact dhe i përfshirë në një raport të komisionit të përzgjedhur për punët e brendshme të Britanin e Madhe, sugjeron që qarku i Kukësit në Shqipërinë veriore ka më shumë se gjysmën e popullsisë së saj ka emigruar që nga viti 1990.
Shumica e tyre janë drejtuar në Britaninë e Madhe. Rreth 35% e banorëve aktualë dëshirojnë të largohen nga Kukësi dhe 59% duan të emigrojnë në Britanin e Madhe, zbuloi ai.
Pengesat ekonomike
Sondazhi dha gjithashtu disa njohuri mbi dëshirën e komunitetit kuksian për t’u larguar. Rreth 37% thanë se kjo ishte për shkak të papunësisë së të rinjve, e ndjekur nga 35% që tregon varfërinë, por çështja numër një ishte kostoja e lartë e jetesës (58%).
Raporti i fundit i Bankës Botërore për rajonin sugjeron se pandemia ka shtyrë më shumë se një të tretën e shqiptarëve në varfëri.
Të rinjtë shqiptarë nga zonat rurale që përballen me nivele të larta papunësie po shpërngulen në vende të tjera.
Por pasojat e migrimit të të rinjve dhe ikjes së trurit janë të dukshme se kurrë në sistemin e kujdesit shëndetësor dhe disa sektorë të tjerë të rëndësishëm si turizmi dhe bujqësia.
Në pesë vitet e fundit Gjermania ka tërhequr shumë të rinj shqiptarë, veçanërisht pasi prezantoi Aktin e Imigracionit të Aftësuar me qëllim që të sjellë më shumë profesionistë të kualifikuar në Gjermani për të plotësuar mungesat e industrisë. Gjermania ka shkuar edhe më tej, duke nënshkruar së fundmi marrëveshje me Bosnje-Hercegovinën dhe Kosovën për ta bërë edhe më të lehtë punësimin e profesionistëve të kujdesit shëndetësor nga ato vende. Në vitin 2022, Gjermania gjithashtu filloi të njohë lejet e drejtimit nga Ballkani Perëndimor për të ndihmuar në plotësimin e vendeve vakante për shoferë.
Drejtimi i migrimit
Vendimi për të migruar mund të varet nga rrethanat sociale dhe individuale. Megjithatë, varfëria dhe përjashtimi janë forcat shtytëse. Partitë politike i kushtojnë pak vëmendje politikës që mund të rrisë mundësitë.
Për shembull, në zgjedhjet vendore të mbajtura në maj 2023, ikja e trurit në Shqipëri dhe migrimi i të rinjve nuk u diskutuan në thellësi.
Shqipëria duhet t’i vlerësojë të rinjtë e saj ndryshe. Ata shpesh shihen përmes prizmit se si kontribuojnë në GDP përmes parave që dërgojnë në shtëpi. Por një ndryshim i politikës mund të bëjë një ndryshim. Për shembull, Irlanda përjetoi një ikje të trurit në vitet 1990, duke humbur të rinjtë shumë të aftë në Britania e Madhe dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Për të trajtuar këtë, Irlanda ofroi garanci financiare dhe mbështetje për emigrantët që u kthyen. Ndërsa Estonia gjithashtu përmbysi trendin, duke e kthyer imazhin e saj në një lidership teknologjik për të tërhequr rininë e saj.
Megjithatë, Shqipëria nuk mund të trajtojë ikjen e trurit dhe migrimin e të rinjve pa ndihmë. BE-ja duhet të marrë përgjegjësinë si përfituesi kryesor i këtij largimi të trurit dhe të ndajë barrën e gjetjes së një zgjidhjeje.
Zgjidhja nuk është ndalimi i migracionit, por inkurajimi i më shumë investimeve, duke i ofruar gjithashtu rajonit akses në tregun e vetëm të BE-së për të injektuar rritje ekonomike dhe mundësi për investime dhe zhvillim social.
*University College London, për The Conversation
ObserverKult
Lexo edhe:
SALMAN RUSHDIE: KY ËSHTË PAKTI QË E BËJMË NË FILLIM TË ÇDO DASHURIE
