STACIONI nga Agim Morina
(një rrëfenjë që u kthy në kujtim për një poet)
Dynja e vogël.
Mesi i viteve ’90 të shekullit të kaluem.
Unë në Tiranë. Edhe Xhevdeti në Tiranë.
Pranverë.
Të dy po rrimë në një tavolinë para një kafeneje. “Nikolino”. Ndoshta “Kumanova”. Ban vaki “Dashuria”. Të gjitha kafenetë me këta emna ishin mbledhë grumbull në Parkun Rinia, përballë “Dajtit”, si në ndonjë qytezë të mërzitshme meksikane të kohës së Pancho Villas, ndërtu shpejt e shpejt me dërrasa e trena. Kamerierët zakonisht ishin malësorë të rreptë. Sa herë porosisje diçka e merrnin sikur po i shaje. Nuk e pëlqenin punën e grave: me shërby me tabaka në dorë. Kur afroheshin e pyesnin çfarë doje, e bënin këtë tue nxjerrë gjoksin jashtë, me kokën përpjetë e me një ton thu se donin me u rrahë me ty, bërtitnin: “Ç’a do mo?”
Xhevdeti ka ardhë para disa ditësh për me pa babën e vet në Tiranë. Mue baba më kishte vdekë para disa vjetësh dhe s’kisha as ku me e lypë, as ku me e gjetë ma.
Unë me mjekër. Aj pa mjekër. Por i parruem.
Unë me hallin që s’po muj me u kthy. Aj me hallin që ka me u kthy në Kosovë.
Aj shkruj poezi. Unë lexo poezitë e tij. Para disa ditësh ma kishte sjellë përmbledhjen e tij ma të re me poezi “Copë e humbur e parajsës”.
Aj tue ia qitë tymin duhanit. Unë tue ia shtjellu shtëllungat e tymit, si divnesa, bash qysh bajnë fallxhoret me filxhanin e kafes.
-Të paska dalë rrugë… – thom për hava.
Aj veç e kthen kryet pak, më kqyr tue buzëqeshë pak dhe prap vazhdon me pufu. Tymi përdridhet përpjetë.
Nuk këmbejmë shum fjalë. Kënaqemi me praninë njëni-tjetrit. A asht e vërtetë që jemi në Tiranë? Kemi aq shum me kallxu. Nga t’ia nisim. S’ia nisim fare. Vazhdojmë me i vëzhgu kalimtarët. Ndoshta jemi në purgator. Ndonjë nga këta lypës me mjekër ban vaki asht Shën Pjetri.
Mbas një heshtjeje të gjatë, më thotë:
— Më fal, të lutem, por e kam një të njohun në Kavajë…
— Po? — ia kthej unë.
— Kisha dashë me shku e me e vizitu.
— Fort mirë, — i thom dhe gëzohem prej asaj që po parandij se po vjen, sepse kam me e kurthu. Përgatitem me ba lojën teme. Sepse, qoftë në purgator, qoftë në parajsë, s’din çka ban njeriu. Pos në ferr, besoj, asht ma argëtuese.
— Po, por, e kam një hall, — më thotë, — nuk e dij se ku asht stacioni i autobusëve…
Unë, me shum mjeshtri, e fsheh gazin që më kaplon. E dij se ku e ka hallin. Vendos të jem i drejtpërdrejtë, që t’i ik pyetjeve dhe nevojës së shpjegimeve, që më duhej me ua ba shum miqve të mi që vinin nga Kosova. I thom, tue marrë një pozë prej ushtaraku, me një ton pak ma serioz e gati solemn, për me tingëllu si fakt, si diçka e padebatueshme:
— Xhevdet, Tirana nuk ka stacion të autobusëve.
Në fytyrën e Xhevdetit, që zakonisht bart një buzëqeshje të ambël, e shoh se si nis e i zgjatet vija mes buzësh. Kjo i jep një ambëlsi e hijeshi fytyrës së tij. Don me ma ba me dije se e kuptoi se kjo që i thashë ishte vetëm një shaka. Natyrisht, kurrë s’e kisha ndëgju atë të kishte qeshë mza. Mirëpo, një buzëqeshje e lehtë s’i shqitej kurrë. Ishte e gjithmonshme. Ishte si stoli në fytyrën e tij. Kjo e bante të vështirë me kuptu se kur ishte i lumtun e kur i dëshpruem. Unë bahem se jam tepër serioz. Dhe nuk tregoj shenja që lanë me kuptu se kjo që thashë asht shaka. Aj m’i ngul sytë. Unë s’e lëviz as qerpikun. Atij i rrëzohet shikimi. Dorëzohet.
Vazhdojmë me shti rruza në pe. Në të vërtetë, aj asht tue nxjerrë rruza shtëllungash tymi, unë po i numëroj. Heshtja ndehet mes nesh dhe si një përbindësh e ndij se po e mbllaçit Xhevdetin. Aj përmbahet për një kohë. Mue më vjen m’ia plasë një të qeshune të shfrenueme. E shoh se si po kacafytet nëpër dallgë dyshimesh. E vëzhgoj e argëtohem tue e pa që po përpëlitet. Më vështron ma me vëmendje dhe lexon në fytyrën teme se kjo, së paku për mue, nuk ishte shaka. Thith pak cigaren. Nxjerr tymin, sikur i patrazuem, qetë-qetë dhe, mbasi e shqit cigaren nga buzët, më thotë:
— Po ban hajgare…
Gazi më ngërthen nga mbrenda. Përpiqem me e mbytë atë ngallmim. Aj prap buzëqesh kalehtaz, tue kërku kështu edhe vërtetimin tem se po baj hajgare, por, ndalet kur më sheh se jam serioz. Thom, tue nxjerrë fjalët një, gati si prift, tue deklamu:
— Xhev-det-nuk-po-baj-haj-gare-Ti-ra-na-nuk-ka-sta-cion-të-auto-bu-sëve.
Aj prap, nga një ndjenjë e përzieme keqardhjeje e mosbesimi, me zanin e tij ngapak të ngjirun, ma kthen, gati si tue protestu:
— Mos më thuej, bre! Rahoveci ka stacion të autobusëve e kryeqyteti i…
— Xhevdet, — e ndërprej, – e dij që Rahoveci yt ka stacion të autobusëve, por Tirana nuk ka stacion të autobusëve.
Heshtja, që ishte largu për pak çaste, shtriqet prap mes nesh. Xhevdeti hedh shikimin herë në njënën anë të rrugës e herë në tjetrën. Vëzhgon kalimtarët. Mbasi përgatitet për pyetjen e radhës, më kthehet:
— Mirë, e qysh me shku, pra, deri në Kavajë?
— Ah, — ia kthej, — tash e shtrove pyetjen mbarë, ashtu qysh duhet: “Qysh me shku në Kavajë?” asht pyetje e duhun. Dhe, kur pyetja asht e duhun, egziston edhe përgjegjja e duhun.
Atij i shkëlqejnë sytë e vegjël mbrapa kapakësh të syve, sepse tash, doemos, do të më duhej me pranu që Tirana kishte diku një stacion të autobusëve.
— Duhesh me shku afër stadiumit “Selman Stërmasi”, — i thom. — Aty asht një trotuar i gjanë. Dhe aty mund të gjenden autobusë që shkojnë për në Kavajë.
— E qysh asht orari i nisjeve? — më thotë. Serioz. I paluhatshëm në bindjen e tij se unë isha tue ba shaka që i thosha se Tirana nuk kishte stacion autobusësh.
— Ah, orari i nisjeve! Po, vërtet, orari i nisjeve… Për pak me harru orarin e nisjeve… – shfryj unë mbi gotën e kokakolës. A të qesh? Apo të vazhdoj lojën? Ta torturoj edhe pak.
Mungesa e njohunive të Xhevdetit rreth punëve shqiptare në Tiranë më zbavit mizorisht, edhe më torturon ambël.
– Sapo ta shohësh ndonjë autobus aty, — vazhdoj m’ia dhanë instrukcionet e nevojshme, si një nëpunës stacioni para pensionimit, — hyn mbrenda, zen vend në ndonjë sedilje dhe prit. (Fjalën ‘sedilje’ e shqiptoj me një theks tiranas, sepse kjo fjalë nuk përdorej kurrë në Kosovë.)
— Dhe… — thotë dhe e mbështet kryet pak mbi sup e pret.
— …dhe, sa herë që don me dijtë se kur do të niset autobusi, kqyr mbrapa… Kqyr mbrapa, zoti Xhevdet, të lutem! Kqyr mbrapa!
Unë prap hesht, tue e dijtë se Xhevdeti ka me ma shtru pyetjen e radhës.
— Dhe? — jehon zani i tij krejt i hutuem.
— …dhe, – vazhdoj unë — kur të mbushet autobusi përplot me udhëtarë, dhe shoferi bindet se asht përplot, – aq sa ia merr mendja atij se asht përplot, – atëherë, ban vaki, autobusi niset. Natyrisht, nëse ke nafakë.
Xhevdeti buzëqesh, i çoroditun. I ngrimë habie. I lagun befasie. I shtangun prej një keqardhjeje. Gati i çmrekulluem nga diçka e pabesueshme dhe gati me ba gjamë nga një njëmendësi e pangjame. Nuk beson. E dij. E thith cigaren dhe nxjerr tymin, për me i mjegullu diqysh të gjitha këto që ia thashë.
E shoh se si rrotullohet pezull e marramendshëm mbi rrjetën e çudinave shqiptare dhe kapet aty si insekt i pashpresë. Aty ku unë isha kurthu tashma me muej të tanë dhe po kënaqesha që gjeta edhe një bashkëvuejtës e po e torturoja shqiptarisht.
Tash ishim dy. Në të njëjtin zhgënjim. Pikëllim. Hutesë. Dëshprim. Mosbesim.
Cigarja e tij qet tym. Tym të habitun, të trullosun.
Xhevdeti i përhumbun.
Unë i humbun.
Dikur qeshim të dy. Unë mza. Si i çmendun. Aj tue i zgjatë buzët, tue gulçu e tue u përkulë pakëz herë mbas here mbi tavolinë. Jemi gati me qa. Qeshim. Nuk e dijmë ku jemi. E dijmë, por s’e besojmë. S’dojmë me besu. Jo, aj s’don me besu. Për këtë arsye shkrun poezi. Unë besoj. Për këtë arsye ia lexoj poezitë. Në të vërtetë, as unë nuk besoj, ama poezitë ia lexoj. Jemi në purgator? Në parajsë? Apo në ferr? Po presim me ardhë e me na thirrë ndonjë engjëll apo ndonjë shejtan. Ose Miqaili, ose Iblisi. E me na sqaru këtë katrahurë. Po presim, si në ndonjë korridor të errët e të gjatë të ndonjë spitali të humbun të gjithësisë. Të dy. Pa shpresë. Pa kambë. Pa duer. Pa trup. Veç me dy palë buzë në ajër. Aj tue nxjerrë tym. Unë tue i numëru shtëllungat.
Dhe, nën qiellin e vranët të vargjeve, dy palë sy. Një vragues e një vargues.
Aj tue dashë me më besu mue, por tue mos mujtë me besu çka po i thom. Unë tue dashë mos i besu atij, por tue i besu çka po më thotë.
Të dy, diqysh, tue besumosbesu.
Dynja e vogël.
ObserverKult
Lexo edhe:
