(Tregim)
Në bibliotekën e qytetit, që gjendej në një rrugicë të qetë jo larg korzos, në një shtëpi të vjetër dykatëshe me çati prej qeramidhesh allaturka e dysheme prej dërrasash bungu, punonin dy gra: Nurija dhe Eva. Që të dyja ishin të bukura e tërheqëse; njëra bjonde, tjetra zeshkane, por Nurija mbahej më të madh e sillej ftohtë me ne, kurse Eva jo: ajo sillej mirë, na priste me buzëqeshje e fjalë të ëmbla; bënte çmos që të na i gjente librat që kërkonim, thua se i vinte keq për ne nxënësit nga fshati, që, edhe pse të veshur keq e të ushqyer dobët, kishim më shumë vullnet për mësim sesa ata djemtë e lazdruar të qytetit… Dhe ndërsa humbte prapa rafteve me libra, na ofronte gazetat e ditës që t’i shfletonin e të mësonin se ç’ndodhte në botë… “Kryetari Tito në vizitë në Afrikë. Në pallat te perandori Haile Selasi… Kriza e Kubës… Tërmet në Agadir… Atentat në Xhon Kenedin… Kush qëlloi?… Karaormani luajti baras me Ohrin: 1:1. Golat: Zarov dhe Bauta. Proletarë të të gjitha vendeve, bashkohuni!”… Pastaj na i sillte librat e kërkuar dhe na i vinte në tryezë një nga një, ditë pas dite. Hamleti, Don Kishoti, Tartufi, Dekameroni, Zonja me kamelie, Xha Gorio, Ana Karenina, Nëna e Gorkit, Afërdita e Sterjo Spasses… Si u kalit çeliku. Zjarri. Për ty. Pa familje. Karvani i bardhë. Rubairat. Ëndrra e një nate vere… Dhe ne ngujoheshim me orë të tëra aty, në sallën e bibliotekës, në orët e pasdites, me sytë herë te librat me shkronja të imta si milingonat e herë te gjunjët e rrumbullakët të Evës, që qëndronte e qetë këmbë përmbi këmbë te tryeza e saj e punës.
Eva ishte zeshkane, me sy të zinj të mëdhenj si ullinj e vetulla të zeza në formë harku; me fytyrën e plotë pak si me puçrra e mollëza pak si të qitura, që e bënin edhe më tërheqëse; me buzët e plota si rrethi i çerepit (krahasim që i pari e pat bërë shoku im i klasës, Melaniu, të cilin ne, ngaqë ishte më i moshuar se ne dhe kishte “autoritet”, e thërrisnin “Daj’ Melë”); me gjoksin e fryrë e sisët thik përpjetë si dy pëllumba të egër, që nuk arrinin t’i fshihnin e t’i zbusnin dot as trikot e leshta që mbante zakonisht… Ishte gojëmbël, bamirëse, e qeshur dhe modeste Eva. Ndryshe nga Nurija, e ftohtë akull! Zoti ia kishte falë tërë të mirat asaj gruaje të re e të bukur, që dy vjet më parë kishte mbaruar shkollën e mesme të bibliotekarisë dhe kishte filluar punën në bibliotekën e qytetit S.
Dhe, ndryshe nga Nurija, që ishte e martuar, madje dy herë (herën e dytë, pasi i kishte vdekur burri – thuhej se e kishin vrarë për shkak të saj – me një ish-nxënësin e vet, që qe dashuruar marrëzisht në të), Eva ishte beqare. Ishte e rreshkët si Klaudia Kardinale! Eva ishte femra e ëndrrave tona. Të gjithë ne ishim të dashuruar marrëzisht në të dhe në bibliotekë shkonim më shumë për shkak të saj sesa për shkak të librave (ndonëse edhe librat i donim fort). Shoku im i klasës, Melani Ziu, të cilin ne, si thashë, ngaqë ishte nja dy a tre vjet më i madh se ne, e thërrisnim Daj’ Mel, thoshte se “kur i binte me dorë”, në shtëpi ose edhe në nevojtore të shkollës në pushimin e gjatë, e mendonte Evën: fytyrën, mollëzat, buzët, faqet, gjoksin, trupin, këmbët, belin, shalët dhe atë vendin e fshehtë të rrethuar me qime të buta si pambuk, që për ne të gjithë – të uritur për seks më shumë se për bukë – ishte epiqendra e botës! Edhe ne të tjerët, kush më shumë e kush më pak, e bënim të njëjtën gjë, por nuk kishim guxim ta pranonim para të tjerëve, shokëve të klasës.
Emri i saj i plotë ishte Evrosija, por e thërrisnin shkurt Eva. Eva – gruaja e parë e botës, ajo që e joshi Adamin të mëkatonte në kopshtin e Edenit duke kafshuar mollën e ndaluar!
Të gjithë ne luanim mendsh pas Evës gjokspërpjetë: Masari, Rifati, Bashkimi, Tomori, Bujari, Tefiku, Selmani, Dashi, Nuni, Dokja, Myfiti, Petriti, Krenari, Idrizi, Rifati tjetër nga Ohri…, të gjithë pa përjashtim dhe e ëndërronim sa herë që masturbonim në hatullat e shtëpive tona, por vetëm Daj’ Mela, që ishte më trimi ndër ne, e pranonte publikisht këtë.
Natyra ishte treguar bujare me Evën, por edhe ajo vetë ia bënte hyzmetin vetes. Vishej bukur. Teshat e ngushta, për trup, fundi i zi zherse dhe bluza e kuqe, frotir, me fyt, më shumë ia zbulonin sesa ia fshihnin shtatin e harlisur, vithet vezake dhe gjinjtë e rrumbullakët. Herë-herë, kur bënte mot i mirë, në pranverë, Eva, pasi na i sillte librat e kërkuar, hapte dritaren, mbështeste bërrylat në parmakët e saj dhe sodiste gjatë sokakun përballë. Thua se numëronte gurët e kalldrëmit që s’kishin fund! Atëbotë, këllqet e saj të plota e të rrumbullakëta spikatnin më fort. Këmbët në formën e shishes së birrës (edhe ky ishte krahasim i Daj’ Melës), poshtë fundit të zi, gjithashtu. Ndërsa tundimi ynë për t’i soditur ato, bëhej i papërballueshëm. “Ec e lexo libra, bacë!” – thoshte daj’ Mela. “Ec e merru me marrëzinë e Hamletit dhe budallakitë e Don Kishotit; me Pavel Vllasovin e Korçaginin, që nuk dinë gjë tjetër në jetë pos klasës punëtore e revolucionit proletar dhe me Afërditën tonë, që e shndërron në parajsë fshatin e varfër e të braktisur të Drithasit …”Ta qifsha Afërditën!” – shante daj’ Mela. “Gjithë ai roman pa asnjë puthje! Afërdita, e vjetra. Ani ajo tjetra, e reja, që shkon ‘përsëri në fshat’, edhe më beter! Propagandistja e dreqit! Askund seks, as dashuri. Thua se s’e ka at’ sendin! A është burrë a grua ajo? Pse s’ia ka lënë më mirë emrin Afrim ai shkrimtari me dy “s” nga Prespa! Pse?“.
Kurse Eva, eh, Eva! Ajo ishte ndryshe: gruaja që e shtyu të mëkatonte Adamin! Era që frynte nga malet e pëshpëriste këtë emër! Valët e lumit gjithashtu. Kështu së paku na dukej ne. Fletët e librit fëshfërinin qetë-qetë: Eva, Eva, Eva!
Flitej se ajo bënte dashuri fshehtas me drejtorin e Gjimnazit, një burrë madhosh, të cilin ne nuk e donim aspak, për të mos thënë se e urrenim, jo vetëm pse fliste turbullt në orën e edukatës qytetare që na mbante një herë në javë (Rregullim shtetëror, quhej lënda), aq sa mezi e merrnim vesh, por akoma më shumë ngaqë ai kokorosh e ngjeshte bibliotekaren tonë të bukur, Evën.
Edhe këtë sekret, që qarkullonte në qytet si pëshpërimë, por kurrë nuk e morëm vesh plotësisht në ishte e vërtetë, ne e mësuam nga shoku ynë i vjetër, që bënte dashuri për së largu me Evën, “Daj’ Mela”.
Kur nxehej, Daj Mela thoshte se do t’ia lypte një ditë Evës, por ne e përbenim të mos e bënte këtë gjë, një, ngaqë i frikësoheshim drejtorit, hakmarrjes së tij dhe, e dyta (kjo ishte ndoshta kryesorja), sepse donim, gjakonim fort, që Eva, qoftë edhe në ëndërrimet tona, të ishte e të gjithëve e jo vetëm “e tij”.
– “Dëgjo, Agush! – më thoshte. – E kapim! E shtrijmë! Ia heqim fundin, bluzën, jelekun, ato poshtë… Pastaj, hajt bir! Nji herë unë, mandej ti…” – shkoqiste planin e tij sekret. Mua veç që s’më binte tavani përmbi. – “A je n’mend, Daj Mel?! Ç’flet kështu? Si s’të vjen turp!… Eva është e mirë. Pastaj, a e di ti se na përjashtojnë alaminut prej shkolle?!” “Pun’ e madhe! Shkinë është ajo! Cop’, po se po! S’i përton asaj pune! Mos u bon budall! Ta shfrytëzojm’ rastin…”.
Nuk e di a e kishte seriozisht apo bënte shaka. Ai dinte të tallej shpeshherë me ne pa e vënë buzën në gaz. Aq më shumë që ishte i vetmi mes nesh, që kishte përvojë “erotike”. Thoshte se e kishte shtrirë në arë Desen e Dalip xhambazit. Po, po, ke ara me grurë vardar në Llagjë, verën që shkoi. “Nuk hyn krejt… Vetëm maja” – na mashtronte daj’ Mela. Kurse ne i bënim sytë dollap.
Gati për çdo ditë ma përsëriste të njëjtën gjë Meliu. – “Un’ për ty e kam, se un’ e kam provu’…” – thoshte, duke dashur të më joshte. – “Jo, Daj’ Mel, jo… Hatrin ta kam, por shok për kët’ punë s’më ke!…”.
Por, do ti, që atë që s’e bëri kokëkrisuri Daj’ Melë, e bëra unë i turpshmi i dynjasë. Një pasdite vonë, fund marsi, kur tisi i hollë i muzgut lëshohej ngadalë mbi qytet dhe kur Eva po bëhej gati ta mbyllte bibliotekën në orën gjashtë, sipas orarit, në sallë nuk kishte mbetur askush pos meje, që isha lexuesi më i rregullt i Bibliotekës dhe fansi më i madh i asaj, bibliotekares.
Në sallën gjysmë të errët të leximit, nën tisin nanuritës të buzëmbrëmjes, vetëm unë e ajo dhe askush tjetër! Daj’ Mela kishte ikur më herët, sepse e kishte nënën të sëmurë. Të tjerët, sikush në punë të vet… Mungonte Daj’ Mela, “mësuesi” im i parë i dashurisë, por fjalët e tij ende më ushtonin në vesh: “E kapim! E shtrijmë… E zhveshim… Ia bëjmë at’ punë… Vetëm maja. Hiç më shumë!…”.
Në orën shtatë ishte autobusi i fundit për në fshat.
Tundimi për ta prekur Evën, qoftë vetëm pak, me majat e gishtërinjve, ishte bërë i papërballueshëm. Kështu, kur ajo kaloi pranë për të mbledhur librat e mbetur sipër tavolinave me shpinë kah vendi im i përhershëm në fund të sallës, unë zgjata dorën kinse pas librave, ngadalë, lehtë, derisa hasa në diçka jo edhe aq të fortë sa ç’e kisha menduar, por të rrumbullakët. Për herë të parë në jetë prekja trupin e një femre: mollaqet e saj.
Nuk di në ishte epsh, tekë a vetëm kërshëri ajo që bëra, por e di se ishte një nga ato veprimet e marra që njeriu i bën në një çast të ligë pa dëshirën e tij.
…?!
Eva u kthye kah unë, më buzëqeshi dhe më ra lehtë në faqe me pëllëmbë; në faqen e bërë prush, ku sapo kishte mbirë pushi i parë. “Rri urtë! Je ende i vogël… Merru me librat!… Mirë?… Mos më shtyj të të paraqes në drejtori… Ose t’i them tët vëllai” – shtoi pas pak dhe u largua për te këndi i saj.
Nuk e di si dola nga salla dhe u sula drejt stacionit të autobusëve, që ndodhej jo larg nga aty, në qendër të qytetit. Në orën shtatë ishte autobusi i fundit për në fshat.
“Ç’më bëre, daj Melë, ç’më bëre!… Më more në qafë, he nanën! As Drini s’e lan këtë që bëra!” – turfulloja në vete. “Mirë që s’më pa njeri se do të vdisja në vend nga turpi. Po sikur?… Po sikur!…” – hamendësoja duke menduar kallëzimin në drejtorinë e Gjimnazit apo te kujdestari i klasës.
Por, Eva nuk më kallëzoi në drejtori. Nuk më denoncoi te “direktori”, “shvaleri” i saj, e as te kujdestari i klasës, që ishte im vëlla. Eva shpirtmirë e zemërbardhë, me buzët e trasha si çerep, për të cilat daj’ Mela vdiste që t’i puthte njëherë, ma fali gabimin. Dhe nuk e bëri mall…
Po të isha sjellë ashtu me Nurijen, do të fluturoja nga shkolla “si kufer”. Dhe dyert e bibliotekës s’do t’i kisha parë më kurrë me sy.
Një javë nuk shkova në bibliotekë. Dy. Tri. Ndoshta një muaj. Pastaj vazhdova përsëri aventurën time të leximit. Hamleti. Don Kishoti. Xha Gorio. Si u kalit çeliku. Afërdita. Jeta e re. Sytë që shkrepin dashni… Por Evën nuk guxoja ta shihja në sy.
*
Kam dëgjuar, më kanë thënë, se pas vitit 1981, kur filloi gjuetia e shtrigave mbi shqiptarët dhe kur “plisbardhët” u shpallën fajtorë për gjithçka në shtetin me siglën YU, Eva, me dorën e saj, i paskësh hedhur në bodrum librat e “shkrimtarëve nacionalistë shqiptarë”, në mesin e të cilëve edhe librat e mi, që ndërkohë isha bërë njëfarë shkrimtari, por unë nuk dua dhe nuk mund ta besoj këtë gjë.
(Strugë, verë 2010)
*Nga libri “Konkubina”, që doli këto ditë në botim të Shtëpisë botuese SYTH nga Tetova.
ObserverKult
