Nga: Blerim Valla
Ali Podrimja është një nga poetët më të shquar shqiptarë, i njohur për thellësinë dhe fuqinë e shprehjes së tij poetike. Veprat e tij, të mbushura me emocione, reflektime filozofike dhe një lidhje të thellë me identitetin dhe historinë shqiptare, janë një pasuri e çmuar për letërsinë shqiptare dhe botërore.
Në Ditën Botërore të Poezisë, që festohet më 21 mars, është një mundësi e shkëlqyer për të ndarë dhe vlerësuar veprat e poetëve të mëdhenj si Ali Podrimja. Leximi i poezive të tij mund të sjellë një kuptim më të thellë të kulturës shqiptare dhe të ndihmojë në promovimin e trashëgimisë letrare shqiptare në një kontekst global. Për më tepër, poezitë e tij, të mbushura me dashuri, humbje, dëshirë për liri dhe reflektime mbi ekzistencën njerëzore, mund të prekin zemrat e lexuesve nga të gjitha anët e botës.
Kështu që, përfshirja e Ali Podrimjas në aktivitetet e Ditës Botërore të Poezisë nuk është vetëm e justifikuar, por edhe e nevojshme për të ndriçuar kontributin e tij të jashtëzakonshëm në letërsinë shqiptare dhe atë botërore.
Pse edhe pas gati 13 viteve të vdekjes së Ali Podrimjes, ai duhet të kujtohet në Ditën Botërore të Poezisë?
Ali Podrimja i ndarë nga jeta më 17 korrik 2012, mbetet një figurë e pazëvendësueshme në letërsinë shqiptare dhe botërore. Kujtimi i tij në Ditën Botërore të Poezisë është i domosdoshëm për këto arsye kryesore:
1.Për trashëgimin e tij të pasur letrare: A.Podrimja ka lënë një trashëgimi të pasur në letërsinë shqiptare me veprat e tij poetike, duke krijuar fuqishëm një stil unik podrimian të të shkruarit të poezisë, e njohur si Shkolla Poetike e Ali Podrimjes.
- Kontributi i tij i jashtëzakonshëm në letërsi: Ali Podrimja është një nga poetët më të mëdhenj modern shqiptarë, i njohur për thellësinë dhe universalitetin e veprave të tij. Poezitë e tij, të mbushura me emocione, reflektime filozofike dhe një lidhje të thellë me identitetin shqiptar, kanë lënë një shenjë të pashlyeshme në letërsinë moderne.
- Vlera universale e veprave të tij: Poezitë e Podrimjas nuk janë vetëm për shqiptarët, por kanë një apel universal. Ato flasin për dashurinë, humbjen, lirinë dhe ekzistencën njerëzore, tema që prekin çdo lexues, pavarësisht nga kultura ose kombësia.
- Rëndësia kulturore dhe historike: Ali Podrimja është një simbol i rezistencës dhe identitetit shqiptar, veçanërisht gjatë periudhave të vështira historike të Kosovës nga vitet e ‘60-ta e deri në fund të viteve të ‘90- ta (me përfundimin e luftës në Kosovë). Veprat e tij reflektojnë luftën dhe shpresën e një populli, duke i bërë ato të rëndësishme jo vetëm për shqiptarët, por edhe për të tjerët që kërkojnë të kuptojnë historinë dhe kulturën shqiptare.
- Ndikimi i tij tek brezat e rinj: Poezia e Podrimjas vazhdon të frymëzojë dhe të ndikojë në brezat e rinj të poetëve dhe lexuesve. Kujtimi i tij në Ditën Botërore të Poezisë është një mënyrë për të ruajtur dhe përcjellë trashëgiminë e tij të madhe letrare.
6. Promovimi i letërsisë shqiptare në një kontekst global: Duke përfshirë Ali Podrimjen në aktivitetet e Ditës Botërore të Poezisë, ne mund të promovojmë letërsinë shqiptare në një shkallë më të gjerë, duke e bërë atë të njohur dhe të vlerësuar nga një audiencë ndërkombëtare! Prandaj, edhe pas gati 13 viteve nga vdekja e tij, Ali Podrimja duhet të kujtohet dhe të festohet me poezitë e tij në Ditën Botërore të Poezisë, jo vetëm si një nderim për kontributin e tij të madh, por edhe si një mënyrë për të mbajtur të gjallë trashëgiminë e tij letrare dhe për ta ndarë atë me botën.
Cila është lidhja poetike (letrare) dhe kulturore mes veprës së Ali Podrimjes dhe Ditës Botërore të Poezisë?
Lidhja poetike dhe kulturore mes veprës së Ali Podrimjes dhe Ditës Botërore të Poezisë është e thellë dhe e kuptimplotë. Kjo lidhje mund të kuptohet përmes disa dimensioneve kryesore:
1.Universaliteti i Poezisë së Podrimjes – Poezitë e Ali Podrimjas nuk kufizohen vetëm në kontekstin shqiptar, por kanë një apel universal. Tema të tilla si dashuria, vetmia, dhimbja, humbja, liria, ekzistenca njerëzore dhe kërkimi i identitetit janë tema që prekin të gjithë njerëzit, pavarësisht nga kultura ose kombësia. Ky universalitet bën që veprat e tij të jenë të përshtatshme për të festuar në Ditën Botërore të Poezisë, e cila synon të nderojë fuqinë e poezisë si një gjuhë universale.
- Poezia si mjet për ruajtjen e identitetit – Ali Podrimja është një simbol i rezistencës kulturore dhe i ruajtjes së identitetit shqiptar në përgjithësi dhe atij kosovar në veçanti,veçanërisht gjatë periudhave të vështira historike.
Veprat e tij janë një testament i forcës së fjalës së shkruar për të ruajtur dhe përcjellë kulturën dhe letërsinë por edhe traditat e një populli. Kjo lidhje direkte me rolin e poezisë si mjet për ruajtjen e kulturës është në harmoni me synimet e Ditës Botërore të Poezisë, e cila nxit diversitetin kulturor dhe shkëmbimin ndërkombëtar.
- Poezia si reflektim i ndjenjave dhe shpirtit njerëzorë – Podrimja është një poet i njohur për thellësinë e shprehjes emocionale dhe shpirtërore. Poezitë e tij gjenden në një nivel intim me lexuesin, duke prekur tema universale si mallëngjimi, shpresa, vetmia dhe kërkimi i kuptimit të ekzistencës.
Kjo bën që veprat e tij të jenë të njohura dhe të përshtatshme për të festuar në Ditën Botërore të Poezisë, e cila kremton fuqinë e poezisë për të shprehur ndjenjat më të thella të njeriut.
- Poezia si mjet për ndryshim dhe kërkimin e lirisë – Ali Podrimja ka përdorur poezinë si një mjet për të përballuar kufizimet e kohës dhe për të kërkuar liri. Veprat e tij janë të mbushura me një frymë revoltë dhe dëshirë për liri, veçanërisht në kontekstin e regjimeve autoritare. Kjo lidhje e poezisë me luftën për liri dhe drejtësi është një temë kryesore që festohet në Ditën Botërore të Poezisë.
- Promovimi i trashëgimisë shqiptare në një kontekst global – Duke përfshirë veprat e Ali Podrimjes në Ditën Botërore të Poezisë, ne mund të promovojmë trashëgiminë kulturore dhe letrare shqiptare në një shkallë globale. Ky nuk është vetëm një nderim për A.Podrimjen por edhe një mënyrë për të sjellë kulturën dhe letërsinë shqiptare në qendër të vëmendjes ndërkombëtare.
- Poezia si gjuhë e dialogut ndërkombëtar –Ali Podrimja, si një poet shqiptar, ka kontribuar në dialogun ndërkombëtar nëpërmjet veprave të tij që janë përkthyer në shumë gjuhë të huaja dhe të njohura edhe jashtë hapësirës shqiptare (ai është poeti më i përkthyer shqiptarë në botë). Dita Botërore e Poezisë është një festë që nxit bashkëpunimin dhe shkëmbimin midis kulturave, dhe përfshirja e veprave të tij në këtë kontekst është një mënyrë për të forcuar këtë dialog.
Lidhja mes veprës së Ali Podrimjes dhe Ditës Botërore të Poezisë është një lidhje e fuqishme që pasqyron rolin e poezisë si mjet për shprehje, rezistencë, dhe dialog ndërkombëtar. Kujtimi i tij në këtë ditë nuk është vetëm një nderim për atë që ai ka bërë, por edhe një mënyrë për ta sjellë mesazhin e tij universal në një audiencë globale.
Cilat vepra poetike dhe cilat poezi të Ali Podrimjes përkojnë më së miri dhe duhet të lexohen në Ditën Botërore të Poezisë?
Në Ditën Botërore të Poezisë, veprat dhe poezitë e Ali Podrimjas që duhet të theksohen dhe të lexohen janë ato që reflektojnë thelbin e poezisë së tij dhe që kanë një apel universal.
Këto vepra dhe poezi të Ali Podrimjas janë të përshtatshme për Ditën Botërore të Poezisë, pasi ato reflektojnë tema universale që prekin të gjithë njerëzit. Duke përfshirë këto vepra në aktivitetet e kësaj dite, ne mund të nderojmë kontributin e Podrimjas në letërsinë shqiptare dhe botërore, dhe ti përcjellim botës mesazhin e tij universal.
Në Ditën Botërore të Poezisë, duhet të lexohet në veçanti libri më i njohur dhe më i mirë poetik i Ali Podrimjes “Lum Lumi”.
Ky libër është jo vepra më e njohur dhe më e rëndësishme e poetit, por edhe e gjithë letërsisë (poezisë) moderne shqiptare. Dhe zgjedhja e tij është e përshtatshme për këtë ditë për shkak të thellësisë dhe universalitetit të temave që ai trajton.
Pse duhet të lexohet “Lum Lumi”? Për shumë arsye si:
1.Thellësia emocionale dhe filozofike: “Lum Lumi” është një vepër që shkon përtej kufijve të thjeshtë letrare. Ajo fokusohet në reflektime të thella mbi ekzistencën njerëzore, kohën, humbjen dhe kërkimin e kuptimit të jetës. Këto tema janë universale dhe përshtaten mirë me frymën e Ditës Botërore të Poezisë, e cila kremton fuqinë e poezisë për të prekur zemrat dhe mendjet e njerëzve.
2.Lidhja me natyrën dhe universin: Tituj si “Lum Lumi” tregojnë një lidhje të thellë me natyrën dhe ciklet e saj, duke simbolizuar rrjedhën e jetës dhe kohës. Kjo lidhje me natyrën është një temë që resonon me lexuesit nga të gjitha kulturat.
3.Shprehja e humbjes dhe kujtimit: Shumë nga poezitë e këtij libri flasin për humbjen, dhimbjen, kujtimin dhe mallëngjimin, emocione që janë universale dhe që i japin veprës një ndjeshmëri të veçantë.
4.Stili unik i Ali Podrimjes: Stili i Podrimjes në këtë libër është i pasur me metafora, imazhe të fuqishme dhe një strukturë poetike që tërheq vëmendjen. Kjo e bën veprën të përshtatshme për të festuar artin e fjalës në Ditën Botërore të Poezisë.
Cilat poezi (apo cilke poezish) nga libri “Lum Lumi” duhet të lexohen?
1.”Vdekja dhe Lumi” (titulli i njërit cikël të librit): Këto poezi të këtij cikli janë një reflektim i rrjedhës së jetës dhe kohës. Ato simbolizojnë ciklin e ekzistencës dhe humbjen e pandërprerë që shoqëron jetën. Është një cikël poezih që ftojnë në reflektim dhe janë të përshtatshme për një ditë që kremton fuqinë e poezisë.
- Poezitë e ciklit “A do të ketë kohë” (apo “Buzë ujit të madh”): Janë poezi që trajtojnë konceptin e kohës si një forcë e pandalshme që ndryshon gjithçka. Ato flasin për kalimin e kohës dhe ndikimin e saj në jetën njerëzore.
- Ato të ciklit “Në mbretërinë e humbjes”: Këto poezi shprehin dhimbshurinë dhe ndjenjat e humbjes, duke e bërë atë të përshtatshme për të ndjerë emocionet e thella që poezia mund të shkaktojë.
4.Poezitë e ciklit “Vdekja dhe Lumi”: Këto poezi na tregojnë për një vepër poetike që flet për fuqinë e kujtimit kundrejt të keqes siç është vdekja. Por rdhe mënyrën se si ai mund të jetë një mjet për të ruajtur atë që është humbur. Kjo temë është universale dhe e përshtatshme për Ditën Botërore të Poezisë.
5.Cikli poetik “Me Jetue” (ose “Të jetosh”): Këto poezi lidhim ekzistencën njerëzore me jetën, duke treguar se si jeta dhe vdekja janë pjesë të një cikli të përhershëm.
“Lum Lumi” është një vepër që duhet të lexohet në Ditën Botërore të Poezisë për shkak të thellësisë së saj emocionale dhe filozofike, si dhe për shkak të universalitetit të temave që ajo trajton.
Poezitë si: “A do të ketë kohë”, “Me Jetue”, “Të duan Lumi”, “Deri në fund”, “Dhembja ime”, “Besoni nëse keni Zot”, “Parisi vendlindja”, “Rrenë këlluqe”, “Nuk kam bërë kurgjë për Lumin”, “Historia e një Nëne”, “Unë nuk jam Ai”, “Pikëllimë”, “Vdekja më e shpejtë se unë”, “Në mbretërinë e humbur”, ““Dashuria”, “Mora rrugë të takoj njeri” e shumë të tjera janë shembuj të shkëlqyer që reflektojnë fuqinë e artit të fjalës dhe janë të përshtatshme për të festuar këtë ditë botërore të poezisë.
