Muzeu Historik Kombëtar i Shqipërisë përkujtoi Aleksandër Stavre Drenovën, në 77-vjetorin e ndarjes nga jeta.
I njohur me emrin e artit Asdreni, poeti u nda nga jeta më 11 dhjetor të vitit 1947, në Bukuresht. Emri artistik Asdreni përdorej nga vetë ai për të firmosur poezitë, të cilat publikoheshin në gazetat më të njohura si “Kalendari Kombëtar”, “Albania” dhe “Drita”. Asdreni lindi më 11 prill të vitit 1872 në Drenovë të Korçës. Shkollimin e mesëm e nisi në gjimnazin e qytetit. I mbetur jetim mërgoi në Rumani në 1885, por u rikthye në atdhe në vitet 1889, 1914, 1937.
Studimet i kreu në Akademinë Tregtare të Bukureshtit dhe më pas u regjistrua në Fakultetin e Shkencave Politike të Universitetit të atjeshëm, të cilin nuk arriti ta përfundonte. Asdreni ka qenë veprimtar i shquar i kolonisë shqiptare të Rumanisë dhe sekretar i saj për një periudhë mes viteve 1913-1925, ndërsa në periudhën 1922-1934 shërbeu, me disa ndërprerje, si sekretar i Konsullatës Shqiptare të Bukureshtit. Ai mori pjesë në mbledhjen e Bukureshtit të 5 nëntorit 1912, në të cilën u vendos shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë. “Betimi mbi flamur” e vjersha të tjera me frymëzim atdhetar luajtën një rol të shënuar në forcimin e ndërgjegjes kombëtare në prag e pas Shpalljes së Pavarësisë dhe në periudhën e konsolidimit të shtetit shqiptar.
KRIJIMTARIA
Asdreni nisi të shkruajë poezi dhe të botojë artikuj që në fillim të shekullit XX. Pjesë e poetëve që zbuloi apo botoi Faik bej Konica tek Albania. Në 1904-ën botoi në Bukuresht përmbledhjen e tij të parë me 99 vjersha, “Rreze dielli”, që ndahet në 5 cikle: Atdhesie, Fushore, Mendimtare, Dashurie, Satirike, të ndara këto sipas tematikave të ndryshme. “Rreze dielli” ia kushtoi Skënderbeut.
Vijoi traditat e poezisë së Naim Frashërit, lartoi dashurinë për atdheun, nxiti bashkatdhetarët të rreshtoheshin në luftën për çlirim nga zgjedha turke. Vëllimi i dytë i Asdrenit, “Ëndrra e lotë”, e botuar në Bukuresht në 1912-ën, shfaq një pjekuri më të madhe. Kjo përmbledhje, po me 99 vjersha si e para, ndahet në 5 cikle: Atdheu, Natyra, Mendimi, Bukuria, Të Ndryshme dhe i kushtohet udhëtares dhe mikes së Shqipërisë Edith Durham. Rritja e mjeshtërisë në formë, stil e teknikë dhe zgjerimi i gamës ideore e tematike bie në sy edhe më shumë në vëllimin e tretë poetik të Asdrenit, Psalme Murgu, po në kryeqytetin rumun në vitin 1930.
Psalme Murgu përbëhet nga katër cikle: “Flaga e vatrës”, “Vallja e jetës”, “Ngjyra ylberi”, “Lule dhe gjemba”. Asdreni rimerr të njëjtat tema, por i trajton në forma të reja poetike. Kjo vepër, sipas Elsie, shënjon hyrjen e frymës moderniste në letërsinë shqiptare. Përgatiti vëllimin e katërt “Kambana e Krujës”, të cilin nuk arriti ta shohë të botuar. Në këtë vepër patosi patriotik u rikthye si në veprën e parë, duke mpakur elementin universal të veprës pararendëse. Arshi Pipa vëren idilizmin e tij në paraqitjen e jetës fshatare, ka fjalë simpatie vezulluese për bujqit mëditës dhe rajatë sa herë që i bie rasti t’i përmendë ndër vjershat e tij.
Mendohet se tek poezia e tij në fillim reflektohet një kalim romanticizmi në realizëm, i ndikuar nga Emil Zola. Sabri Hamiti sheh tek vepra e Asdrenit kalimin nga romanticizmi në trashëgimi të simbolizmit./Gazeta Panorama
