Historia e një tradhtie bashkëshortore…
Nga Ciro Alegria
Ka plot situata dhe mënyra për të qenë i pabesë. Krishti e dinte këtë. Por nuk do t’i referohemi largpamësisë së tij për darkën e fundit, ku shpalli se ishte mohuar tri herë, dhe as çastit vërtetues, kur edhe Pjetri e mohoi po aq.
Në rastin e zonjës Lonigan duhet të kujtojmë se si Jezusi i çarmatosi ata që kërkonin të vritej me gurë gruaja kurorëshkelëse. Secili nga përndjekësit hoqi dorë nga gjuajtja me gurë, ngaqë asnjëri prej tyre nuk ndihej i larë prej mëkateve.
Zonja Loningan pothuaj nuk mendonte fare për këto raste, kur vendosi të na tregonte historinë e tradhtisë së saj bashkëshortore. Bëhej fjalë thjesht për të treguar një histori dhe, veç kësaj, ajo, për natyrën e saj, qe e sinqertë, siç ndodh zakonisht me njerëzit e Perëndimit.
Raca paraardhëse, gjithashtu kalon natyrshëm përmes pyllit të ndjenjave.
Kjo ka ndodhur në një kohë kur lufta nuk kishte mbërritur ende dhe kush kishte një veturë mund të lëshohej në ngarendje pa u shqetësuar fare për harxhimin e benzinës apo për konsumimin e gomave.
Lumturia jonë, shumë herë, kishte të bënte me kilometrat e udhëtimeve… Dhe qe pikërisht kështu kur, me një veturë që e ngiste vetë zonja Lonigan, mbërritëm në disa male të rrëpirëta të shtetit të Wyoming-ut.
Qielli ishte i kulluar, ndërsa mbi majat e gërxheve të bardhëremë e kaltërosh, njëherazi, dhe mbi pishnajat e gjelbërzeza, shkëlqente një diell i vakët.
Drekuam në natyrë, ku aroma e këndshme dhe e ashpër e pyllit përzihej me me atë të ushqimeve tona të thata. Pimë ujë në një rrëke aty pranë, e cila, bashkë me natyrën, plotësonte rolin virgjilian me pastërtinë dhe murmurimën e vet, pimë dhe verë me një kanë barkmadhe, që kishte mbërritur aty që nga Kalifornia.
Atëherë, profesori amerikan Ben, tërë entuziazëm, këndoi disa këngë, të cilat i kishte mësuar gjatë udhëtimit të tij të fundit në Meksikë; arkeologu brazilian Guimaraes u kacavir në një pemë, ndërsa romancieri peruan Alvares tregoi për vështirësitë që kishte pasur njëherë duke ndezur zjarr në mes të një pylli të virgjër.
Kur zonja Lonigan tha se do të tregonte historinë e tradhtisë së saj, u krijua një atmosferë e ankthshme pritjeje, derisa edhe arkeologu, i thirrur prej së shoqes, zbriti nga pema për t´u bërë pjesë e rrethit të dëgjuesve.
– Nisur nga kjo tradhti imja, – nisi të thoshte zonja Lonigan, – jam e bindur se gruaja është një qenie besnike…
– Një paradoks interesant, – përcaktoi romancieri.
– Përvoja juaj personale do të vërtetonte, më së shumti, që ju jeni një grua besnike, – ndërhyri një tjetër nga rrethi i dëgjuesve.
– Kur u martova me Robertin, vazhdoi zonja Lonigan, – iu betova për dashuri të përjetshme dhe se do t´i qëndroja besnike deri edhe në mendime. Por kaluan dy apo tre vjet… po, tre, dhe më kujtohet se aso kohe jetonim në San Antonio… dhe duhet t´ju them se premtimi im u shemb. Dhe ja rasti. Roberti kishte një mik që quhej Ças dhe ky Çasi na ishte një tip elegant. Nuk di të them se cili nga ne të dy, ai apo unë, i dha shkas miqësisë sonë pak si shumë “të ngrohtë”.
Në raste të tilla është e vështirë ta përcaktosh saktësisht përgjegjësinë. E vërteta është se ai vinte shpesh në shtëpinë tonë dhe se ne nisëm ta simpatizonim shumë njëri-tjetrin, ndërsa Robertit as që i shkonte ndërmend një gjë e tillë, sigurisht, ngaqë në kujtesën e tij kishte zënë vend mirë premtimi im.
Dhe simpatia midis nesh vinte duke u rritur. Erdhi rasti që im shoq u largua për ca kohë nga shtëpia, ndërsa Çasi kishte shkuar diku në një llixhë. Atëherë vendosa t´i shkruaja. Nuk kishte asnjë arsye të veçantë pse t´i shkruaja, por unë e sajova. I thosha se qëllimi kryesor, ishte të më bënte një nder…
Në emrin tim, të vizitonte një mikeshën time që ndodhej në atë llixhë. Pastaj, nisa t´i bëj disa rrëfime… Besoja se Çasi, që nuk ishte aspak budalla, do ta kuptonte menjëherë se letra ime ishte një lloj deklarate… Pastaj, i shkrova gjithashtu edhe Robertit, të cilit, natyrisht, nuk i thosha asgjë për letrën tjetër…
– Të shkruash njëherazi letra të ndryshme, është diçka tipike në kësi rastesh, – ndërhyri arkeologu brazilian, duke shfaqur mendimin e tij në çështjet e dashurisë.
– Mbase, – replikoi zonja Lonigan dhe vazhdoi. – Futa letrat në zarfe dhe u drejtova për në postë… Pa e marrë vesh, kisha ngatërruar adresat në zarfe, kështu që Robertit po i dërgoja letrën e Çasit dhe Çasit po i nisja atë të Robertit.
Në postë bleva pullat për zarfet dhe ia ngjita secilit. Isha gati t´i fusja në kutinë e postës, kur, pa pritur, më brejti dyshimi se mund t´i kisha ngatërruar letrat. Hapa zarfet dhe, e tmerruar, pashë se vërtet ashtu ishte. U lemerisa aq shumë sa nuk arrita të bëj gjë tjetër veç, aty për aty, t´i gris zarfet dhe letrat, sikur, në atë çast, të më paskësh zbuluar Roberti.
Instinktivisht, doja të fshija çdo gjurmë, provën më të dukshme të fajit. I flaka copat e letrave në një kosh aty pranë dhe ende nuk e harroj dot habinë në fytyrat e njerëzve për sjelljen time. Nuk mund të prisja tjetër gjë.
Ata panë një zonjë që po fuste zarfet në kutinë e postës dhe pastaj, e penduar, pa pritur, i hap e, pasi u hedh një sy, i bën copë e çikë, i hedh poshtë. Pasi u ktheva në shtëpi, mezi e mora veten dhe u vura t´i analizoj gjërat me gjakftohtësi. Pikasa se Robertin nuk e doja po në atë mënyrë si më përpara, ndoshta ngaqë nuk ishte më burri më magjepsës në botë dhe vëmendjen ma kishte tërhequr Çasi.
Ama, në të njëjtën kohë, zbulova se kisha një respekt të madh dhe një adhurim për Robertin, dhe provë për këtë ishte emocioni i fuqishëm, frika, një ndjenjë befasie që më pushtoi dhe më krijoi mundësinë për ta parë veten si një qenie të zbuluar e të pambrojtur. Kurrë nuk më kishte prekur aq shumë bëma për të mos e pasur në konsideratë dhe për të mos e çmuar Robertin.
Shqyrtova gjithashtu edhe Çasin dhe zbulova se ky joshës dinak kurrë nuk kishte arritur të më ngjallte atë ndjenjë përnderimi që kisha për Robertin. Qysh atëherë nuk mund të shkruaj më asnjë letër. Po ashtu, që nga ajo kohë e kam dashur Robertin me vendosmëri dhe e sigurt, sepse ai episod më ka shërbyer për ta rivlerësuar…
Veç kësaj jam bindur se gruaja është një qenie besnike, ose të paktën unë jam e tillë, duke qenë se, mbi të gjitha, ndjeva një brengosje në vetvete, një turp të madh, për çka kisha bërë. Nga ajo gjendje e rëndë shpirtërore u lehtësova vetëm kur Roberti u kthye në shtëpi, ndjeva se siguria e tij aq e qetë, prej burri me besim, më falte…
Zonja Lonigan e përfundoi rrëfimin e saj duke thënë:
– Kjo është historia e tradhtisë sime, sepse e ndiej se kam qenë një herë e pabesë me mendim. E rëndësishme ishte të ndalesha atje dhe e bëra. Por, unë pyes: A ka ndonjë që mund të afirmojë se nuk paska pasur kurrë ndonjë mendim të keq të këtij lloji?
Asnjëri prej atyre që dëgjonin nuk kundërshtoi.
Në shqip: Bajram Karabolli
ObserverKult
Lexo edhe:
KUSH DO TË NA E MBROJË SHQIPEN NGA KËTA “MODERN” BARBARË?!, NGA BAJRAM KARABOLLI
