Jorge Luis Borges: Dëshmitari

Në një ahur, që është gati nën hijen e kishës së re prej guri, një njeri me sy të hirtë dhe mjekër të grivët, dergjur mes amësimit të kafshëve, pret vdekjen në heshtje, si ai që pret gjumin. Dita, e cila u bindet ligjeve të gjithanshme dhe sekrete, i shtyn ngadalë dhe i trazon hijet e vathës së vobektë; përjashta janë tokat e lëruara, një hendek i mbuluar nga gjethet e rëna dhe ndonjë gjurmë ujku në baltovinën e zymtë, ku zënë fill pyjet. Njeriu fle dhe ëndërron, i harruar. Thirrja e lutjes e zgjon. Në mbretëritë e Anglisë, tingulli i kambanave tani është bërë zakon i buzëmbrëmjeve, por burri, në fëmijërinë e tij, ka parë fytyrën e Vodenit, tmerrin hyjnor dhe ngazëllimin, idhullin e mefshtë prej druri, të ngarkuar me monedha romake dhe stoli të rënda, flijimin e kuajve, qenve dhe robërve. Ka për të vdekur para se të gdhijë dhe bashkë me të do të vdesin e s’do të kthehen më imazhet e fundit të menjëhershme të riteve pagane; bota do të jetë pak më e varfër kur të ketë vdekur ky sakson.
Ngjarje që mbushin hapësirën dhe mbërrijnë fundin e tyre kur vdes dikush, mund të na mahnitin, por një gjë apo një numër i pafund gjërash vdesin në çdo shpirtdhënie, përveçse, në ekziston një kujtesë e universit, siç kanë hamendësuar teozofët. Koha ka pasur një ditë që i shoi sytë e fundit që panë Krishtin; beteja e Huninit dhe dashuria e Helenës u shuan përfundimisht me vdekjen e një njeriu. Çfarë do të vdesë, kur të vdes unë, ç’trajtë qesharake apo të paqëndrueshme do të humbasë bota? Zërin e Masedonio Fernandesit, imazhin e një kali të kuq në një ugar në Serrano apo në Çarkas, një shufër bakri në sirtarin e një skrivanie prej bakëmi?

Në shqip: Erion Karabolli

ObserverKult