Nga Jose Saramago
Je nëntëdhjetë vjeçe. E plakur. “E begatë” me sëmundje. Më thonë se ke qenë vajza më e bukur e kohës sate dhe e besoj. S’di të lexosh. Duart e tua janë të trasha dhe të shformuara, këmbët të forta. Ke mbajtur mbi kokë tonelata me kashtë, dru dhe liqene uji.
Ke parë diellin tek lindte çdo ditë. Me gjithë atë bukë që ke ngjeshur, mund të përgatitej një gosti e përbotshme. Ke rritur njerëz dhe kafshë. I fute derrat në shtrat, kur i ftohti kërcënonte t’i ngrinte.
Më ke rrëfyer histori lugetërish dhe të njeriut-ujk, çështje të vjetra familjare, histori për një njeri të vrarë. Je trari i shtëpisë sate, zjarri i vatrës sate. Shtatë herë shtatzënë, shtatë herë linde.
Ti nuk di asgjë për botën. Nuk kupton as politikë, as ekonomi, as letërsi, as filozofi, as fe. Ke trashëguar njëqind fjalë të së përditshmes, një fjalor elementar. Me këtë jetove dhe jeton. Je e ndjeshme ndaj fatkeqësive dhe po aq ndaj ngjarjeve në rrugë.
Ushqen urrejtje të mëdha për arsye që nuk i mban mend dhe devotshmëri po të mëdha të bazuara në asgjë. Ti jeton. Për ty, fjala Vietnam është thjesht një tingull barbar, që nuk i përshtatet rrethit tënd me rreze një legë e gjysmë.
Di diçka për urinë: tashmë, e ke parë një flamur të zi ngritur në kambanoren e kishës (Më tregove për të, apo pe ëndërr që po më tregoje?). Mban me vete kukulen tënde të vogël të interesave. E megjithatë ke sy të kthjellët dhe je e hareshme.
E qeshura jote është një fishekzjarre shumëngjyrëshe. Kurrë nuk kam parë dikë tjetër të qeshë si ti. Qëndroj përballë teje dhe nuk kuptoj.
Jam nga mishi dhe gjaku yt, por nuk kuptoj. Erdhe në botë dhe nuk u mundove të dish se ç’është bota. Arrin fundin e jetës tënde dhe bota, për ty, është ende ajo që ishte kur linde: një pikëpyetje, një mister i paarritshëm, diçka që nuk është pjesë e trashëgimisë sate. Pesëqind fjalë, një ngastër toke, që i vjen rrotull për pesë minuta, një shtëpi me tjegulla dhe një dysheme dheu.
Shtrëngoj dorën tënde, kaloj timen mbi fytyrën tënde të rrudhosur dhe flokët e tu të bardhë, e rrënuar nga pesha e dëngjeve dhe ende nuk kuptoj. Ke qenë e bukur, thua, dhe shoh qartë se je mendjehollë.
Atëherë, pse ta vodhën botën tënde? Kush ta vodhi? Por këtë mbase e kuptoj unë dhe do të të tregoja si, pse dhe kur, sikur të dija të zgjidhja nga fjalët e mia të panumërta, ato që ti mund t’i kuptosh. Por, tani, nuk ia vlen barra qiranë. Bota do të vazhdojë pa ty, pa mua, bota që të detyrohej. Nuk do t’i kemi thënë njëri-tjetrit atë që ka më shumë rëndësi.
Nuk do t’ia kishim thënë njëri-tjetrit, vërtet? Nuk do të t’i kisha dhënë fjalët, sepse fjalët e mia nuk janë të tuat. Kam ngecur me këtë faj për të cilin ti s’më padit – dhe është edhe më keq.
Pse, gjyshe? Pse rri në pragun e derës, hapur për natën e pamatë dhe plot yje, nën qiellin për të cilin nuk di asgjë dhe në të cilin nuk do të udhëtosh kurrë, në heshtjen e fushave dhe pemëve të shtangura dhe thua me qetësinë e shtruar të nëntëdhjetë viteve të tua dhe me zjarrin e adoleshencës sate të pahumbur kurrë:
“Bota është kaq e bukur dhe mua më vjen kaq keq të vdes! »?
Këtë nuk e kuptoj, por s’është faji yt.
Ujdisi në shqip: Rielna Paja
ObserverKult
Lexo edhe:
PAL NDRECAJ: TAKIM ME DYER TË MBYLLURA
Poezi nga Pal Ndrecaj
Sot jam takuar me të gjithë ata që janë ngritur mbi dhembjet e tyre,
si një mundësi me u ribâ me copat e thyera;
me ata që i kanë dëgjuar të tjerët të thonë se s’bën,
andaj s’kanë dashur ta çojnë mundin dam
dhe me ata që pasi e kanë peshuar mirë
sa mundet me u largu njeriu nga zemra e vet
e me u njohë prapë prej saj,
nuk kanë pasë besë me u largu edhe aq.
Ishte shumë interesant me pa kurajën
Poezinë e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
