Pashk Gjeçi lindi në Shkodër më 7 shtator të vitit 1918. Ai ishte shqipërues i disa veprave klasike evropiane, poet, publicist, kritik, arsimtar.
U shqua për përkthimet e veprave të autorëve klasikë, si Komedinë Hyjnore të Dantes, Odisenë e Homerit, pjesën e parë të Faustit të Gëtes si dhe Andromakën e Atalinë e Rasinit. Ai mbetet një figurë e shquar e letrave shqipe me përkthimet dhe shkrimet e tij bashkëkohore.
Që në moshë të re, gjegjësisht në vitin 1934, përktheu disa poezi të poetit italian, Xhakomo Leopardi. Në vitin 1938 regjistrohet në Fakultetin e Letërsisë dhe Filozofisë në Romë me gjysëm burse nga qeverija e asaj kohe. Ndërkaq më 15 korrik të viti 1942 diplomohet me gradën Doktor shkencash në letërsi.
Pjesëmarrja në leksionet e Ernest Koliqit do të ishte një arsye më tepër për ta dënuar me të kthyer në Shqipëri. Pas kthimit në Shqipëri, më 4 shtator 1947 ndalohet me akuzën “Pjesëmarrje në grup kundër pushtetit” dhe dënohet me pesë vjet heqje lirie.
Gjatë viteve 1954-’58 u caktua si mësues në shkollën tetëvjeçare të Fushë-Krujës, kohë kjo kur edhe filloi punën për përkthimin e Komedisë Hyjnore. Pasi ia tregoi sprovat e para mikut të tij Llazar Siliqi dhe duke ia shtjelluar nevojat, ky e këshilloi që t’i niste një letër Enver Hoxhës për kushtet që lypeshin për kryerjen e punës: biblioteka, konsultime.
Përkthyesi Gjeçi u lejua që të vendosej në Tiranë familjarisht, ku më 1959 nisi punë në gjimnazin “Qemal Stafa” në kryeqytet, si dhe me ndihmën e Siliqit iu botuan në revistën “Nëntori” fragmente të përkthyera nga Ferri i Komedisë ndërsa pas një viti Ferri u botua i plotë.
Prej bujës së përkthimit që i ishte bërë në gjuhën ruse nga Mikhail Lozinsky (Çmimi “Stalin”, 1946 dhe pragut të 700 vjetorit të lindjes së poetit italian, drejtori i shtëpisë botuese Nasho Jorgaqi pasi Noli nuk e kishte pranuar që ta merrte përsipër përkthimin e veprës, iu drejtua Gjeçit.
Më 1962 Komedia Hyjnore u botua e plotë në gjuhën shqipe, me parathënie nga Siliqi, përkthim për të cilin iu dha një shpërblim prej 300 mijë lekësh të vjetra.
Në vitin 1963 ia nisi përkthimit të Odisesë nga greqishtja e lashtë, duke pasë variantet italisht dhe frëngjisht të veprës, për ta bërë më të gjallë ndërsa shpenzoi gati krejt honoraret e Komedisë për të shkuar në Durrës të kundrojë detin.
Po më 1964 Gjeçi u martua me Gjystina Kapedanin dhe së bashku u trashëguan me një vajzë, Antonjetën. Kushtet e vështira e shtynë çiftin që të ndahej.
Më 1965 vazhdoi si mësues në shkollën e natës në Kombinat si dhe në shkollën e gjuhëve të huaja, më pas e quajtur “Asim Vokshi”. E në vitet 1968-1972 dha gjuhë latine në Fakultetin e Mjeksisë.
Ndërkohë, më 1969 Komedia botohet në Kosovë.
Me heqjen e latinishtes nga programi mësimor më 1972, nisi punë si korrektor tek shtëpia e librit shkollor deri në daljen në pension në shtator 1978.
Më 1976 iu botua përkthimi i Odisesë me parathënie të Myzafer Xhaxhiut. Me rënien e regjimit komunist dhe ardhjen e viteve 2000′ përkthimet e klasikëve që kishte bërë u ribotuan, ndërsa disa përkthime të tjera që i kishin ngelur në dorëshkrim u botuan së pari, vepra si Fausti i Gëtes (pjesa e parë, 2008), Andromaka dhe Atalia e Rasinit (2010).
Puna e Gjeçit u vlerësua dhe u shpërblye me shpërblime e çmime të shumta:
Shoqata italiane “Dante Alighieri” në vitet e 70-ta vlerësoi ndërkombëtarisht shqipërimin e Gjeçit si njërin ndër tre përkthimet më të mira në botë të “Komedise Hyjnore”.
U dekorua nga Presidenti Italian Çampi më 2004 me “Ordine della stella, della solidarietà italiana” për përkthimin e Dantes. Po ashtu Pashk Gjeçi është laureat edhe i disa çmimeve të tjera kombëtare dhe ndërkombëtare.
Në 90-vjetorin e lindjes, Ministria e Turizmit, Kulturës, Rinisë dhe Sporteve e Shqipërisë i akordon Çmimin Kombëtar të përkthimit “Fan Noli”, për përkthimin e veprës “Fausti” (Pjesa 1.) të Gëtes.
Gjeçi ndërroi jetë më 20 janar të vitit 2010 në shtëpinë e tij në Tiranë, në moshën 91-vjeçare. /ObserverKult
Lexo edhe:
ARIF MOLLIQI: DITARI I NJË KOHE
Nga Arif Molliqi
- fallxhorja
gati e kishim harruar fallxhoren nga Deçani
që n´vesh të fëmijëve e shpërfillte njeriun
duke ia numëruar krimbat e verdhë
së pari që të dihet
ajo zhvendoste një shami në gojë
e pastaj mbushte tavolinën me gjallesa të vocërra
gjithmonë te të njëjtës ngjyrë
s’kam besuar se mund të kishte krimba
në veshin e fëmijës tremuajsh
por kur bërtita:
ç’të jenë vallë këto specie
vura re trishtimin në sytë e nënës
sa herë që fëmijët e shihnin fallxhoren
n’ derë të oborrit
e dinin se mbi kokat e tyre
do të numërohen krimbat
s’e di bre
s’e di si shumohen ato gjallesa
në organin e njomë të fëmijës
por e di
se saora shtëpia mbushej me krimba
- gjarpri
nëse zvarritet gjarpri rreth shtëpisë
mëso ku merr fund udha e tij
se mund ta helmojë truallin
nëse e ka hequr lëkurën
dhe e gjen pas murit
shiko mos kanë plasur themelet
në çarjen e gurit vendosja dhëmbët
kokën në trarin e ahurit
askush pos teje mos ta dijë
Poezitë e tjera mund ti lexoni KËTU:
ObserverKult
