Në muzeun “Marubi” në Shkodër, mbas 170 vitesh është rikthyer teknika fotografike e kolodiumit të lëngshëm, me të cilën Pietro Marubi filloi rrugëtimin e fotografisë shqiptare.
Kryeministri shqiptar, Edi Rama, ndau në rrjetet sociale momente nga aplikimi i kësaj teknike në Shtëpinë e Fotografisë përmes asistencës së ekspertëve gjermanë.
Një ndër ekspertët gjermanë është Maximilian Zeitler, fotograf dhe specialist i realizimit të proceseve historike të fotografisë. Gjatë vizitës në muzeun “Marubi”, Zeitler shikoi nga afër disa prej xham-negativëve të teknikës së kolodiumit të lëngshëm të realizuara nga Pietro Marubi.
Rama tha se, “Shkodra e artit dhe kulturës ofron një udhëtim mbrapa në kohë përmes fotografisë, me eksperiencën e veçantë të teknikës që përdorej 170 vjet më parë nga i papërsëritshmi Pjetër Marubi dhe pasardhësit e tij gjenialë të dinastisë legjendare të Marubëve. Kjo teknikë e aplikuar sërish në Shtëpinë e Fotografisë përmes asistencës së ekspertëve gjermanë, të cilët e aplikojnë ende metodën e fotove bardhë e zi të punuara manualisht, risjellë në Shkodër nga drejtuesi pasionant i muzeut unikal ku ruhet thesari i Marubëve, Luçiano Bedeni”, – theksoi Rama.
Pjetër Marubi ishte një italian nga Piacenza, i cili pjesën më të madhe të aktivitetit të tij artistik e zhvilloi në qytetin e Shkodrës.
Me ardhjen në Shqipëri, ai hapi të parën studio fotografike, të cilën e emërtoi “Dritëshkronja”, duke sjellë shqip fjalën fotografi, pra të shkruash me dritë. Studioja u themelua më 1856 e sot mban emrin Fototeka Kombëtare “Marubi”.
Pjetër Marubi përveç se fotograf, ishte edhe skulptor, arkitekt e piktor. Ai la një trashëgimi të pasur fotografike, e cila ka vlera dokumentare e historike, që dëshmojnë për periudhën në të cilën ai jetoi e veproi. Pietro Marubi u lind në Piacenza më 1834.
Pasi iku nga Italia për 22 vjet për arsye politike, arriti në Shkodër, në Shqipëri, ku ai themeloi studion e parë fotografike në vend. Ai e quajti “Dritëshkronja” (shkrimtar i dritës) dhe e hapi në ambientet e shtëpisë së tij. Konsumatorët e “Marubit” nuk ishin vetëm udhëtarët perëndimorë, të cilët dëshironin që të kishin një foto suvenir të udhëtimit të tyre në një vend ekzotik, por kryesisht shqiptarë, të të gjitha moshave dhe të të gjitha klasave shoqërore.
Përveç portreteve të studimit, Marubi ka punuar për disa revista, duke përfshirë: “The Illustrated London News”, edhe udhëtime jashtë Shqipërisë, veçanërisht në Mal të Zi. Në vdekjen e tij në vitin 1903, ai la një arkiv prej mbi katër mijë negativash. Aktiviteti i studios së të tij ishin të trashëguara nga djali i adoptuar Kel Kodheli, i cili vazhdoi punën e babait të tij dhe ka fotografuar liderët politikë, shkrimtarë dhe artistë dhe dokumentimin e ndryshimeve sociale dhe kulturore në vend.
I fundit për të kryer biznesin fotografik të familjes ka qenë Gege Marubi, djali i Kelit, i cili kishte studiuar kinema dhe fotografinë në Shkollën e Vëllezërve Lumiere në Paris. Gjatë rreth një shekulli, tri brezat e fotografëve të Marubit kanë treguar historinë e Shqipërisë. Arkivi i tyre, i vendosur në Muzeun Kombëtar të Fotografisë “Marubi”, në Shkodër, është në qendër të ekspozitës “Arkivi i Marubit”. Rituali fotografik i kuruar nga Zef Paci dhe zbriti në Trienale të Milanos në 2018-ën. Për ekspozitën, Zef Paci kishte përzgjedhur rreth 170 fotografi./shqiptarja.com
ObserverKult
Lexo edhe:
MUZEU “MARUBI” SJELL NË SHKODËR ARKIVAT E VËLLEZËRVE MANAKI, KINEASTËT QË “VËZHGUAN” BALLKANIN
Muzeu Kombëtar i Fotografisë “Marubi”, në bashkëpunim me Arkivën e Shtetit të Republikës së Maqedonisë së Veriut – Departamenti i Manastirit, do të sjellë ekspozitën e vëllezërve Janaki Manaki (1878-1954) e Milton Manaki (1880-1964), kuruar nga Dr. Luçjan Bedeni.
Koleksioni i tyre i ruajtur në Arkivin Historik të Manastirit, përmban 6702 negativë në xham, 2087 plan film dhe 1071 film rul, 7041 stampime fotografike, 3867 dokumente dhe 49 kamera dhe materiale të tjera ndërsa në Kinotekën e Maqedonisë së Veriut ruhen një sërë filmash që ata realizuan me “Kamera 300”, prej së cilës njihen edhe si themelues të kinematografisë në Maqedoninë e Veriut.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
CIKËL POETIK NGA PJERIN NDREKA: A BAHET DASHNI ME MASKË?
Ju ftojmë të lexoni një cikël të zgjedhur poezish nga Pjerin Ndreka.
I ARRATISUNI
Kur ikë ti, jam unë që hupi në pyllin e murrtë.
E shikjoj qiellën prej xhamit,
yjet m’mshehen mbrapa resh.
Nata, ma shpejt vjen se ikë;
Diellit ia shof veç prendimin,
m’bahet se i rrjedh gjak prej plagsh.
E di,
deka asht veç prrallë.
Asht mërzia-buka e përditshme;
Jam i ngimë, por e ha përditë.
Bota filloi me mu njallë në kufijt e syve t’mi,
të rritun prej pritjes s’giatë,
kur u prezantove ti në andrrat e mia t’lagta.
Syni yt hap dyert e mia;
Jo, hap dyert e burgut tem.
Tesh jam unë i arratisun,
po a bahet dashni me maskë?!
RE QE E ÇAN VETIMA
E ktheva kryet kah ti e m’u ngri qafa n’erë.
Reja e pahajr m’i lshoi në sy dy pika shi.
Nji fshamë që m’erdh prej shpirtit u nis po mbet në derë,
në gojë, deshta me thanë, s’mujta me e kapërdi.
Si erdhe? Prej kah dole? A prej fotografisë?!
Dallndyshe që vjen n’prill, kërkon pemën për çerdhe.
Unë, tokë e thame shkrumb, plasë zemra prej vetmisë,
ti, re që e çan vetima, vlagën në buzë ma derdhe.
FJALE NE FJALORIN E DRITAVE
Kam ra me fjetë n’shtratin e nji andrrës;
gjithçka kërkoj ruhet n’rrudhat e nji dëshirs,
mbrenda refleksit t’ksaj natë vere.
Bashkë me ajrin thithi dëshira që s’ua di emnin.
Asht stina e puthjeve,
e si mos me u dashunue me yjet!
Fluturo pak ma poshtë
se s’mund të shof prej dritares.
Poezinë e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
