Nga Xhabir Ahmeti
Njëzet e tre muaj pa Lulin: Peizazhi shpirtëror i Lindës është rrënuar
Natë. Një natë e gjatë e cila matet me vite, jo me orë. Linda, motra jote e vetme, rri pranë dritares së thyer e mbahet për rrezet e forta të kujtimeve që ke lënë Ti, Luli ynë. Dhembja përhapet rreth e më rreth. Vetmi që vret. Heshtje.
Të cilën e prish trokitja. Dera. Linda i shpalon arsyet pse s’je Ti ai që vjen. Prapë dera. E di ajo se s’është as miku te dera, sepse pritjen e mikut e bëje Ti.
Me të trokitur të parë Ti gjithmonë ishe te dera dhe me të hapur të saj e dëgjonim zërin Tënd gazmor kur thoshe: “O, urdhëro, urdhëro mik, mirë se të ka prurë zoti! E di Linda çfarë shkretëtire ka mbetur pas Teje.
Ka dy vjet tashmë që s’hapet kjo derë me fjalinë “Mirë se të ka prurë zoti, o mik”! Këtu nuk gëlon më gëzimi që vinte nga zëri Yt!
Buzëqeshja jote nuk e zbret diellin në këtë kullë. Tash në derë nuk troket më miku, po pasiguria. Prandaj s’ka pse ta hapim derën, cili do prej nesh të treve që kemi mbetur pa Ty!
Mendtë Linda vazhdimisht i ka te Ti e qan për Ty si Motra e Avdisë. Në notat e vajeve vërehet se dimensionet e pikëllimit nga largimi Yt janë të pakrahasueshme, shumë, shumë të mëdha, janë të stërngarkuara me mall dhe dashuri. Atmosferës së gëzimit ky Pikëllim nuk i jep vizë. Tërë kjo hapësirë gjëmon me tinguj të molit, shumë më të errët nga ato të shkallëve të durit.
E mbështetur në dritare Linda duket njësoj si njeriu kur është i mbështetur për muri, shpirti i digjet.
E rrethuar nga pakuptimësia që i bashkohet pikëllimit, Linda, e sheh se pa vëllain gjithandej në hapësirën e dhembjes duken vetëm gjurmët e shputave të mëdha e të zeza të vetmisë.
Dhe, të pashpresës. Mbi shpatullat e ndjeshme të saj prej dite në ditë vjen duke u shtuar barra e rëndë e dhembjes për Ty, për vëllain e vetëm, për Lulin.
Kështu, ndërmjet klithmave ajo thotë vajtueshëm: “Vëllai i motrës, o vëlla”, çfarë të bëj unë tash me dyert e hekurit që po ngrihen në shtegun të cilin Ti mbaje hapur për mua? Pastaj me mundimet e Sizifit ngjitet mureve të xingonës me libër në dorë.
Në librat e ndryshëm që lexon ajo, në çdo faqe, si duket, i dalin asociacione të cilat i ndezin kujtimet për Ty. Pastaj me sy të përlotur e merr lapsin e fletoren dhe shkruan diçka, ndonjë rresht që hedh dritë mbi veçantinë Tënde.
Duhet shkruar, mos të harrohet asnjë imtësirë nga afërsia e motrës me vëlla. Nga kuptimi që i jepje jetës
Ti. Pastaj letrën e lë në një raft të bibliotekës ku i mban ditarët. Pastaj sulmojnë çaste të hidhërimit e kohë të rebelimit kur njeriu pyet: pse fatkeqësia shkoi dhe e këputi perin atje ku është më i hollë, pse u godit familja jonë në këtë mënyrë kaq të rëndë, pse kjo gjyle llahtari i ra kësaj shtëpie dhe e mori Vëllain tim që ishte alfa e omega e kuptimësisë së kësaj vatre, pse ky fat i zi na e mori energjinë e personifikuar në vëllain e vetëm që kisha? Valët e dhembjes i vijnë njëra pas tjetrës. Pas tyre Muza i pëshpërit. Linda përsëri i kthehet fletores.
Shkruan, shkruan. Janë vargje plot dashuri të motrës për vëllain e humbur. Aty duket ajo skena e paimagjinueshme e mitit kur ne supozojmë të pamundshmen, se Artemida ka mbetur pa Apolonin.
Është kjo një dhembje kozmike.
Te dritarja bubullon e madhe gjëma, si në këngët popullore ku motra e qan vëllain. Psherëtima janë këto, të papara, psherëtima të shkruara në gjene, sepse në përpjekjet tona sizifiane për të ruajtur qenësinë ndër shekuj, vëllezërit i kanë vendosur emrat e tyre në altar që të bëjnë roje, të ruhet kujtesa për krenarinë që është mbrojtur me çmim jete, si Gjergjelezi.
Prandaj shfaqen edhe në këso çastesh si përkujtesa që bëjnë dritë në shkretëtirat shpirtërore të cilat shfaqen e zgjerohen në etapa kohore pas luftërave të shumta me pasojë humbjen e lirisë dhe me qëllim që harresa të hedhë në rërën e gjallë të asgjësë çdo shkëlqim individual të kulturës sonë, të traditës sonë. Përkujtesa që na bëjnë me dije se këtë pasuri të cilën e kanë ruajtur të parët tanë, i them unë Lindës, duhet t’ua përcjellim të paprekur brezave që vijnë. Të kenë edhe ata ku ta mbështesin krenarinë e tyre.
Sepse këto përkujtesa janë themele të murit tonë të vajit që duhet ta kemi ku do të renditemi aty në shtegun e lirisë.
Kuptohet, kuptohet, thotë Linda. Nuk dua e nuk do të lejoj që prapa kujtimeve të forta e të shumta, të shumta, pafundësisht të bukura e të dashura, që i kam për Lulin, për një vëlla që s’e ka pasur kush, të paraqitet ajo vrima e zezë kozmike e naivitetit të pazarit politik që çoi në theqafje aq të forta të harresës shumë e shumë njerëz të suksesshëm të arteve. Nuk e lejon këtë dashuria e pamatur e motrës për vëlla, nuk e lejoj unë, thotë Linda. Pastaj me mundime të shtatit e të shpirtit të lodhur Linda shkon te tavolina e saj e punës, aty ku njeriu e ndjen largësinë prej botës jallane. Aty është vetëm, vetëm me dhembjen për vëllain.
Përballë realitetit të hidhur, aty përpiqet ta evokojë zërin Lulit, aty ku kujtesa i nxjerr të qartë sytë e kaltër të vëllait, aty Linda i evokon bisedat që kanë pasur vëlla e motër, e të cilat tash janë vendosur në kujtime.
Aty, para syve të Lulit të mallëngjyeshëm, Linda tash ballafaqohet me dhëmbët e tmerrshëm të vetmisë, të cilët sa ishte Luli, s’i ka parë me gjithë atë kërcënim që e tregojnë sot.
Tash frika e madhe dhe pasiguria janë bërë personazhet kryesore të përditshmërisë së Lindës.
Peizazhi shpirtëror i Lindës është rrënuar. Ai ka mbetur pa tingujt e zërit Tënd, o vëlla, thotë duke iu drejtuar Lulit e shton: Pa buzëqeshjen Tënde, pa praninë Tënde, pa këto gjëra që e stolisnin dhe i jepnin plotni jetës jam si në boshllëkun e një druri. Ky peizazh nuk është me shumë ngjyra, por vetëm bardh e zi, është një peizazh ku mblidhen lotët, një vend ku pasiguria për ditën tjetër dhe injorimi nga bota që na rrethon shkojnë duke u shtuar. Nuk është kjo gjendje e ndonjë vetmie që vjen nga faktorët e jashtëm, pra nuk është një gjendje në të cilën shpërthen e gufon imagjinata e ti ulesh dhe e dëgjon Muzën si të dikton vargje e tekste. Është e kundërta. Kjo është një gjendje që ta mbush zemrën me helm nga kupa e fatit, është një gjendje që ta bllokon imagjinatën dhe një gjendje e cila ngre mure të larta para dritares nga e cila njeriu e shikon të nesërmen e vrugtë. Dhe, kështu ndodh vetëm kur motra e humb vëllain e vetëm, aq më shumë një vëlla si Lulin i cili s’e ka kund shokun që mund t’i afrohet për afërsi e ngrohtësi, për dashuri ndaj familjes dhe atdheut, për njerëzi dhe për burrni të tillë, siç e kërkon tradita jonë.
Bëhet fjalë për një peizazh të gjerë ku mbretërinë e kontrollojnë dhembja e madhe e motrës për vëlla, ku është e përjashtuar shpresa, ku lulet janë të thara e ku vuajtjet shtohen në çdo çast. Një peizazh krejtësisht i kundërt nga koha kur ishe Ti vëlla pranë meje e na rrethonte gjelbërimi, pranvera e përhershme dhe ngjyrat e pafund të luleve bashkë me shpresën e madhe që e kontrolloje Ti vëlla, thotë Linda.
Sado që Linda mundohet ta bëjë të pamundshmen që duke punuar me energjinë që ia jepje Ti, ta gjejë ndonjë farë shtegu nga i cili mund të dilet, sepse siç kanë thënë, kur ke mungesë të diçkahit jeta të detyron të kërkosh ndonjë kompensim, ndonjë zgjidhje që të mos biesh në vështirësi të tjera, ajo s’ia del dot. S’e lë pikëllimi, s’e lë vaji.
Në këtë gjendje kërkon me ngulm nëpër fjalët shqipe ndonjë rreze, nëpër qetësinë e vetmisë ndonjë notë të fshehur, nëpër dritën e flakës së shpirtit të saj që i digjet ndonjë shteg, prapëseprapë Linda nuk e gjen dot atë që kërkon. Fjalët që i gjen vyshken nga flaka e shpirtit të saj, qetësia është e ftohtë, vetmia është tinëzare, kurse shpirtin ia ngushtojnë hijet e përditshmërisë.
E kështu sytë i shndërrohen në dy burime rrëkesh të lotëve. Dhe, dita mbaron me këto fjalë:
Vëlla imi o vëlla, Të do motra, dhe çdo frymë që marr, çdo lëvizje, çdo fjalë që shkruaj, çdo vaj, çdo varg i përdori si material për ta ngritur lart në amshim emrin Tënd, sepse të dua, të dua shumë dhe nuk lejoj që të harrohesh!
ObserverKult
Lexo edhe:
XHABIR AHMETI: KACAFYTEM ME PIKËLLIMIN…
Nga Xhabir Ahmeti
Shkojmë në mëngjes me gjyshin kah kurtnajat, arat krejt afër shtëpisë, që shumëkush tash i quan ograja. Dielli ka dalë ka kohë. Ai duket i vogël, por rrezet e tij që vijnë kah ne pjerrtas kanë filluar të djegin. Bimët edhe kafshët e mirëpresin pas shiut të djeshëm.
Bari tash thuajse harliset në rritën e tij, kurse kandrrat janë vënë në lëvizje. Larg në veri largohen rrëshqanas disa re, duke e lënë rehat kaltërinë e pafundësisë së qiellit.
Gjyshi e mban një drapër në dorën e majtë, në të djathtën një cigare, kurse unë eci në krahun e majtë të tij, si një ushtar i frikësuar që ka në krah të djathtë oficerin e sertë.
Fryn freskia e mëngjesit nga gryka madhështore e Malit Sharr që e kemi mbi fshat e m’i lëviz flokët e gjata.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
