Pasdite. Niset Druvari për dru me Kalin e tij. Drutë i ka larg. Ecën shtegut të malit duke e ngrehur për kapistre Kalin. Para tyre dëgjohet ndonjë sëpatë nga ato të fundit të druvarëve të tjerë, të cilët nguten mos t’i zërë nata. Druvari ulet të pushojë pak. Kali kërkon ndonjë fije bari. Rreth tyre përhapet era e mirë e barit dhe e drurëve të prerë. Era e butë e malit i freskon lehtas. Pastaj çohet Druvari t’i bëjë drutë dhe ta ngarkojë Kalin. Mbrëmja dikur nis të hedhë nga pak ngjyrë të kuqërremtë dhe e ngjyen visoren. Shpejt arrin nata. Hukama e errësirës që bredh grykës thuajse i pyet: çfarë bëni këtu? Druvari ngutet. Ia vë samarin Kalit. Duhet shpejtuar sepse nuk do të duket t’i vendosë mirë drutë. Kali rri i pa lëvizur derisa ngarkohet. Pastaj nisen kah fshati. Ata janë në kufirin midis mbrëmjes e natës. E ka një copë udhë të bëhet. Shtegu para tyre shtrihet si një gjarpër i pafund e tretet në shtëllungat e zeza të errësirës midis ahave. O zot!… Druvari s’e di më ku nis shtegu për te shtëpia, po e di Kali. Nisen. Shtegu me gurë e hurdha, të cilët Kali i kapërcen, po jo edhe Druvari. Dalëngadalë o Dori! i thotë Druvari i humbur në errësirën që është paluar mbi lulet dhe barin e malit. Një erë fare e lehtë vazhdon të fryjë dhe loz me gjethet, të cilat prodhojnë tinguj që kur bashkohen me hukamën e grykës së malit kah ecin, e luhatin guximin e Druvarit. Druvari fishkëllen një melodi ngadalë. Potkonjtë e Kalit që shkelin nëpër gurë bëjnë zhurmë dhe hedhin shkëndija. Këto duken si yje që digjen e fiken dhe flasin për Plutonin që përgjon t’i fikë jetët dhe pas çdo kthese i hap dyert e nëntokës për udhëtarët e pakujdesshëm. Zogjtë e malit trazohen. Dhe fluturojnë të frikësuar në thellësitë e errësirës. Kali ndërkohë hingëllin dhe ngutet i shqetësuar. Druvari e lëshon Kalin dhe e bën gati grykëgjatën. Përgjon. Pikat e djersës i shkojnë ballit e faqeve dhe pikojnë në freskinë e natës skaj shtegut. Për një kohë të shkurtër qetësia e mbulon malin. Nata atëherë e fut nën pelerinën e vet hapësirën e malit. Kali edhe më tej nuk është i qetë. Pastaj e shpejton hapin. Druvari ngutet ta arrijë. Mbi ballin e Druvarit lëvaret një kaçurrel, të cilin era e lëviz andej-këndej. Ai e largon me dorën e djathtë. Era përsëri e lëviz. Druvari e pranon lojën e erës. Jepja erë, jepja! thotë vetë me vete. Nata, pastaj, e nxjerr arsenalin e vet të errët. Së pari dëgjohet herëkeqja. Pastaj Frika ngre krye. Edhe Pasiguria. Ulërima të largëta ujqish e ilustrojnë atrmosferën. Dikur Kali turfullon. Ndoshta e ndjen erën e ujqve që kanë lënë gjurmë shtegut. E di Kali, ujqit ia mbajnë krahun Plutonit. Druvari një vesh e bën dy, sepse edhe ky e di. Nuk dëgjohen më ulërima ujqish. Por s’e ka Kali me ujqit se ka besim te Druvari, pronari i tij i cili s’e jep aq lehtë Kalin e tij që është si kali i Halil Sokolit. Pse vallë atëherë e ngadalëson trokun? Nuk është nga frika, jo. Kali e dëgjon muzikën e ujëvarës që shfaqet para tij. Një mrekulli e padëgjuar. Bukurinë e këtyre tingujve mund ta shijojë vetëm një kalë beduinësh që për herë të parë fati e nxjerr në këtë visore bleroshe. Po edhe një kalë si ky i Druvarit që nuk ndahet nga puna. Kali shpejt arrin dhe ndalet para hurdhës me ujë të cilën e mbushë ujëvara e shoqëruar nga tingujt magjikë. Kali është i etshëm. Dhe, pi gjatë, gjatë.
“Ati im”! i thotë Druvari Kalit kur turfullon përsëri për t’ia bërë me dije të zotit se e ka shuar etjen. “Ti e paske hetuar ujin këtu, ati im. Sa i mençur që je! A aq i etshëm paske qenë, a”? Kali e ul edhe një herë kokën dhe pi edhe pak , kurse Druvari ia lëmon qafën. Për besnikërinë që ka. “Ati im” e përsërit ai dhe ulet. Edhe Druvari e shuan etjen pas Kalit. Pastaj e vazhdojnë rrugën drejt fshatit.
Udhës Druvari e kërkon yllin për t’u orientuar, po Kalit s’i duhet ylli. Ai e sheh rrugën edhe në terr. Ecin, ecin. Dhe, Kali edhe një herë turfullon. “Ndoshta e xiglon pluhuri në hundë”, mendon Druvari. “Po mund të jetë ndonjë bishë që ka dalë për gjah”?!… Kali turfullon për së treti a për së katërti. Çfarë mund të jetë tash?!… Druvari e ndal Kalin. Qetësi. Kali e lëviz kokën thuajse kërkon të ecë. Duket më se Kali “i bën vërejtje patronit pse lejoi të mbeten kaq vonë në këtë grykë mali. Thuajse e di atë fjalën e urtë se nata s’ka dëshmitarë. “Hajde ati im!”, i thotë Druvari, po vazhdojmë. Nuk ka zgjidhje tjetër, përveç se të shkohet përpara. Dhe, ecin, ecin edhe më tutje. Hija e kuqe e pasigurisë i ndjek hap pas hapi. Druvari e kthen kokën majtas e djathtas, para e prapa. Dëgjohet vetëm troku i Kalit. Druvarit i janë rënduar këmbët. Më vështirë është të zdirgjesh tatëpjetës se sa të ngjitesh përpjetës.
Pas një kohe të gjatë, kur dritat e rralla të fshatit duken nga larg, harron Druvari rrugën që ka kaluar bashkë me Kalin e tij! Ia hedh kapistrën rreth qafe Kalit të gjorë, i del prapa dhe i bie me thupër:
“Yjaaa! Ngutu, cofëtinë, kur do të arrijmë në shtëpi”?!
Kali nuk hidhërohet. Gjatë kohë mban dru për druvarin. E ka kuptuar se për kuajt skllavëria bëhet dikur sinor më i sigurt se liria. Çfarë mund të bëjë Kali në liri? Në liri përgjojnë ujqit! Më mirë të mbajë dru, ta durojë kamxhikun e të ketë për të ngrënë tagji se të bredhë nëpër lirishtat e maleve, ku ujku David gjithmonë e mposht dhe e vret Goliatin Kalë. Sigurisht që e qan veten Kali, por kështu ngushëllohet duke e zbuluruar pozitën e rëndë të skllavit me ëndrra kuajsh dhe vazhdon thuajse s’ka ndodhur asgjë. Shkon me të njëjtën tempo. E ngre kryet Druvari, e ul kryet Kali. E ecin. E lënë nga pak malin pas vetes Druvari e Kali, padroni dhe skllavi. Po afrohen. Po i afrohen fshatit. E njohin të dytë një shkëmb të madh që quhet Kepi i Kuq. Epo nuk jemi larg.
Por lodhja i ka kufijtë e vet. Nuk njeh as padronë e as skllevër. Ajo nuk lejon aq lehtë të realizohet dëshira e Druvarit të zbresë më shpejt në fshat. Megjithatë Druvari e Kali nuk ndalen, ndonëse barra e lodhjes e frenon hapin e tyre. Afër, afër, por atyre ka nisur t’u duket se kjo rrugë s’ka fund. Pastaj koha rrëshqet si lumi malor që rrjedh atje poshtë në humnerë, i përgjumur. Edhe Druvari e Kali janë të përgjumur. “Auuu sa afër duket nga Kepi i Kuq fshati, sa shumë kemi ecur e kemi edhe pak udhë”! thotë Druvari!
Ngadalë trokëllimat e Kalit i gëlltit gumëzhima e lumit malor të cilit i afrohen duke u zdirgjur tatëpjetës. Pastaj fillojnë të dëgjohen të lehura të rralla të qenve të fshatit. Druvari e shkund pluhurin nga tirqit e tij. Një dorë e padukshme, e pikëlluar, ia shkund edhe sikletin. Rehatia kthehet ngadalë te dy udhëtarët e lodhur. “Do të qëndrojmë edhe pak, ati im”! thotë Druvari. Kali atëherë turfullon thuajse do t’ia bëjë me dije se ia ka falur gabimin për të bërtiturat që i bëri dhe veçmas pse e quajti cofëtirë. Pastaj Kali e ëndërron syhapur ahurin e shtruar me kashtë, pak tagji dhe gjumin. Druvari e pret çastin kur do ta shkarkojë kalin.
Ja, më në fund, edhe hyrja e fshatit. Ajo kalon nën gështenjat e mëdha, kurorat e të cilave e dendësojnë errësirën. Po Kali e di rrugën e vet. Edhe Druvari tash ka marrë zemër. Të dytë ecin më lehtë. Druvari del te koka e Kalit dhe e mban për kapistre duke u përpjekur që ta ndjekë yllin e tij të orientimit, i cili herë del e herë fshihet prapa kurorave të gështenjave. Çudi pse kërkon Druvari yllin e tij, kur më janë afruar te kullat e para.
Tash të dytë, Druvari e Kali, e ndjejnë dorën e sigurisë që ua shtrin fshati me drita të ndezura nëpër dhomat e disa kullave. Shtëpi e ëmbla shtëpi!…
Fshati është i qetë nën mbulesën e pafundme qiellore me yje e pa re dhe në pushtetin e Gjumit. Të gjithë flenë. A thua çfarë bën në këto çaste e Bukura e Dheut e Druvarit? Edhe gjelat s’i ka prekur aurora që ta lajmërojnë ardhjen e ndritshme të saj në formë të ballit të nuses që shfaqet mbi kurrizin e malit, në lindje. Druvari me Kalin e tij i shpejtojnë hapat. E di Kali se ku ndalet zakonisht Druvari. Dhe, ja ku janë – para dritares së kullës së të Bukurës së Dheut të Druvarit.
Ngrihet perdja e imagjinatës së Druvarit të ri. Ndizet shkëndija e dashurisë. I nxitur nga një xixë e brendshme që e çon Erosi përmes shigjetave të tij të vockla, Druvari mundohet ta marrë me mend të Bukurën e tij të Dheut si fle si qengj, të cilën kurrsesi nuk pajtohen t’ia japin Shtatë Vëllezërit e saj. E ka lypur Druvari, dy herë ka çuar shkues, po kot. Shtatë Vëllezërit s’ia kanë dhënë. Për të dhënë s’ia kanë dhënë, por ata anise janë shtatë vëllezër, dashurisë s’i dalin dot përpara as me shtatë pçushkë. Druvari s’e ka pasur ende pranë atë hyri. S’ia ka prekur as atë dorë të bukur që tash e imagjinon si t’i kishte gishtat e saj të hollë prej “shimshiri”, por mjafton që të dytë disa herë kanë shkëmbyer buzëqeshje dhe shikime të ngrohta te kroi i fshatit.
Derisa të tjerët flenë, ajo, E Bukura e tij e Dheut sigurisht e pret, e zgjuar sepse e ka parë kur Druvari ka shkuar në mal. Edhe ajo e imagjinon atë si Halilin e këngës popullore. Këtë e ndjen edhe Druvari dhe ritmet e zemrës i shtohen si zogut të frikësuar. Ajo sigurisht më ka parë duke shkuar me Kalë kah mali dhe pret të më dëgjojë së paku kur do të kaloj pranë kullës së saj, mendon Druvari dhe e shtrin imagjinatën: do të vijë dita kur do të bredhim bashkë bjeshkëve. E bukura e Dheut e kujton si kalonte çaste plot krenari ai, Druvari shtathedhur e shpatullgjerë kur binte rrugës pranë kullës së saj. Dhe, druvarit i bëhet sikur e sheh së largu një flakë të vockël qiriu në dritaren e kullës së të Bukurës së Dheut. Vetëm prushi i dashurisë e ka mbajtur zgjuar të Bukurën e Dheut. Ajo i ka pritur trokëllimat e Kalit kur do të kalojë pranë kullës së saj, mendon Druvari dhe atë e përshkon një e dridhur. E shkund ëndërrimin. Do i kthjellët të arrijë në shtëpi. Atëherë i thotë Kalit:
“Hajde ati im”…
Por atëherë ata janë krejt afër kullës së të Bukurës së Dheut dhe – ja çudia! E Bukura e Dheut do t’i ketë dëgjuar hapat e Druvarit dhe trokun e Kalit. Ajo atëherë del te dritarja t’i dëgjojë sa bukur kumbojnë ato trrak-trruk, trrak- trruk para se të çelë agimi, herët, kur pushtetin absolut ende s’e lëshon Hipnosi i cili e kalon jetën pranë burimit të përroit malor vija e të cilit krijohet pastaj dhe fill pastaj lëvaret mbi shkëmb me muzikë përrallore duke rënë në hurdhë ku e bën një liqenth si oazë shpëtimi dhe ku e shuan etjen Kali e Druvari.
Druvari ndalet para kullës. Ndalet edhe Kali. Hulumton Druvari nëpër imagjinatën e tij, i hap sytë mirë. Kali hesht. Atëherë Aurora para se ta ngrejë dorën lart mbi kurrizin e malit e lëshon një rreze magjike e cila i lidh Druvarin me të Bukurën e Dheut. Aq duhet që Druvari ta shohë të vërtetë të Bukurën e Dheut mbështetur në parvazin e dritares së hapur. Dhe kjo pamëni i ndez flakë ndjenjat e dy të rinjve. Shqetësimi që pason e turbullon Druvarin. Djali tash e sheh këmishën e natës të së Bukurës së tij të Dheut pak të shpërthekuar dhe gjirin e saj të bardhë si vezullon në dritën e zbehtë të rrezes, ndërsa ajo i lexon ndjenjat e tij të forta nga sytë dhe i vjen një ndjenjë që e bind vajzën se është çasti të fluturojë dhe të bjerë në krahët e Druvarit. Aq duhet, një rreze krejtësisht e hollë sa të shihen konturat e pemëve që ta ftojnë erën t’i lëvizë gjethet në shenjë të Erosit dhe të bëhen orkestër i dashurisë. Njëherësh atëherë e bën Druvarin ta harrojë Kalin dhe atij i vjen të këndojë. Druvari atëherë ia jep këngës:
Moj e mira n’ato male
Rritju bacës dalkadale
Këto xixa e këto shkëndija që e mbërthejnë Druvarin kanë një magji të pashpjegueshme dhe çuditërisht e përçojnë atë çastin e zjarrtë të dashurisë nga njëri te tjetri, nga Druvari te E Bukura e tij e Dheut. E anasjelltas. Dhe, ja mrekullia: ajo ia kthen:
Boll jam rritë nuk rritna tjetër
Jam si lira mbështjellë në letër!…
Druvari atëherë e nxjerr pagurin me raki dhe e pi një gllënjkë. Pastaj e vazhdon këngën:
Nuk je lirë po je dukat
Po të shoh andërr natë për natë…
Dhe, Aurora atëherë i hedh edhe dy rreze drite të holla, të holla, sa për t’i lidhur edhe më fort Druvarin dhe të Bukurën e Dheut.
Del për sheshi ëndrra e dy të rinjve në skenën e botës reale. Vlojnë psherëtimat në të dy anët. Pastaj Kali e gjen derën e kopshtit pak hapur dhe futet brenda të gostitet me bar të njomë në kopshtin e kullës. Në këso çastesh shpesh gjendet një qen prishaqejf që ia jep të lehurës, si qeni i Sharrit i Shtatë Vëllezërve të së Bukurës së dheut. Pastaj skenat e paparapara shkojnë varg. Njëherë zgjohen Shtatë Vëllezërit. Pastaj e Bukura e Dheut tërhiqet nga dritarja duke i lënë në ajër ato fjalët magjike: TË DUA DJALË! Kurse Kali, Kali ikën nga zhurma e Shtatë Vëllezërve dhe nga e shtëna me allti që dëgjohet nga një dritare e kullës.
Ikën edhe Druvari pas tij.
Dhe mbyllet skena.
Druvari i shkarkon drutë në kurt po sa mbërrin në shtëpiu, e fut Kalin në ahur dhe e kalon natën me përjetimin më të bukur që i ndodhi. Kurse Kali i ëndërron blerinat me bar të njomë.
ObserverKult
lexo edhe:
Për Prometeun e gjallë – Xhabir Ahmetin
Tregim nga Xhabir Ahmeti: Emira
