Nga Krist Maloki
Shpetimi apo humbja e nji kombi varet vetëm e përvetëm nga gjuha e tijë!-Këjo vertetë s’ka nevojë për spjegime të gjata.
Mjafton të përmendim se në pragramin nacjonal të çdo kombi: të çdo lëvizje kombëtare, si pik’ e parë figuron sigurimi dhe lartsimi i gjuhës amtare; mjafton të përmendim mandej, se në programin e çdo regjimi kombështypës, e çdo lëvizje shoveniste, si pik’ e parë figuron ndrydhja dhe zhdukja e gjuhës së kombeve të pushtuemë.
Gjuha asht flamuri i nji kombi, gjuha asht trumbeta e lirisë së tijë…
Dhe kët e ka dijtë Turqija…dhe kët e di edhe Serbija…
Dhe vetëm na nuk e dijmë! Nuk na shkon nëpër mend se mos të kishin qenë njata malsorë të shkretë, të mshefunë e të humbunë ner shpella e gavra, ner humnera e proska të maleve të thepisunë, -e mos të na e kishin ruejtë-virgjine-njatë gjysëm gjuhë shqiptare, sot s’do t’u ndijte ma emni i nji kombi shqiptar. Nuk na shkon vjershni shqiptare me Naim Frashërin, Pashko Vasa, Lulo Malsori, Pater Fishta etj:, sot s’do të gëzojshim nji shtet të lir shqiptar. Jo, mendja kujtimtare na mungon ne sot kryekëput. përkundra: gjuhën t’onë amtare e kemi ba shesh pazari, ku shesim e blejmë zarzavate e jeshillëke-shumë herë edhe këpurdha boviste * (vulgo-: fendë-dose!)-nga bahçet e dreqit e të birit, por jo kurr nga kopshti i zemrës s’onë kombtare.
E pse? Pse s’e dijmë dhe s’e njofim gjuhën t’onë; madje-dhe këtu qindron turpi yn shekullor!-na nuk e marrim as mundimin me e nxanë si duhet njatë gjysëm gjuhë shqiptare…Ja meazallah!
Edhe pse?-E kemi fort leht: kuer nuk na shkon ashtu mirë shqipja, marrim njenin e tjetrin ekspresjon njenen a tjetren fjalë nga gjuhët e hueja –të cilat na i ka falë allahu në bollëk-dhe e sjellim, e përdredhim deri sa e bajmë me u futë e me shëndritë në nji frazë neoarnaute. Edhe në qoft se nuk dijmë na vet se shka do me thanë ajo frazë, së paku populli, qi kupton edhe ma pak, pandehë se kush e di se kush jemi. Kështu frazat t’ona laramane hiedhen e përdridhen dhe mëfryhen si gjarpijë dh’e lëshojnë helmin e vet në trup të gjuhës shqiptare….kështu frazat t’ona sharlatane i-a brejn zemrën kombit shqiptar, i-a marrin mendt dhe turbullim kuptimesh e moskuptimesh na dalin fitimtarë, na dalin shpëtimtar në shtëpin shqiptare….Pse i-a bajm vorrin kombit kësodore s’na trazon –apres nous le deluge!
(Shkëputur nga libri Refleksione –Kritikë (letrare), analiza dhe mendime të Krist Malokit)
Përgatiti: ObserverKult
Lexo edhe:
KRIST MALOKI: NDOSHTA NUK KUPTOJM’ SHKA DO ME THANË “POET” E FLASIM N’ERË…
Nga Krist Maloki
Paralel me gjendjen dhe rjedhjet sociale qindron edhe literatura e jonë e shkatrueme. Pa një drejtim, pa një qellim të perbashkët – mbasi u shterp edhe lopa e patriotizmit – vjershor poetët e sotshëm ner gjithfar anësh të Shqipnisë e gjithfar vendesh të huej, sejcili në mendje të vetë, pa fije inspiracjonit e shije artistike.
Disa madje, plot bindje ndaj genialitetit i vet mohojn edhe ligjet ma primitive të gjuhës amtare – e kur e do nevoja – edhe gjuhën e vet dhe prodhojn, në një palodhje të çuditshme, një vjershë mbas tjetres, thutë se “qesim” e moren poeziën.
Por (vetem “entre mous!) lumtësisht ato kreatyra – pos ne mendjen e prodhuesit – nuk jan veç se dukje efemere, per me kaluë mandej një jetë fort të meritushme – (denn alle Schuld racht sich auf Erden! – Goethe.) – andej Lethe-s. e dijtun se veç shpirti i shkardhuem i lëpushkave (=pseudofletoreve) shqiptare asht shum herë shkaku dhe plehu i duhun, ku mund të rriten e të florojn ato këpurdha boviste (vulgo: fend-dose!). Levdata (si pat shkrue nje herë një fletore në një nekrologjië per nji toger): “… i ndyeri ishte poet. Tër letrat që i a dergonte miqve i shkruante nër vjersha…” nuk asht me e agzagjeruemja që gjindet ner pseudo-kritikat e pseudo-pseudo-sissimi-gazetarve shqiptar…
Tekstin e plotë mund të lexoni KËTU:
ObserverKult
