Nga Agim Baçi
Në tregimin e tij “Delja e zezë”, shkrimtari dhe esteti i famshëm italian, Italo Calvino, na sjell historinë e një njeriu të ndershëm që shkoi të jetonte në një fshat hajdutësh.
Ndërkohë që i gjithë fshati vidhte njëri-tjetrin, njeriu i ndershëm qëndronte në shtëpi e lexonte duke “penguar” natyrshmërinë e fshatit.
I detyruar nga ky zakon i fshatit, njeriu i ndershëm bën një sakrificë për t’i dhënë vetes mundësi që të jetojë në atë fshat- del natën në shëtitje tek ura e ndjek rrjedhën e lumit, duke lënë hajdutët “të bënin punë e tyre” edhe në shtëpinë e tij.
Ky zakon iu duk shumë i mirë atyre që kishin vjedhur më shumë në vite e vite, ndaj nisën ta shoqëronin në xhiron e tij tek ura njeriun që nuk vidhte.
Por, të frikësuar se mund të përfundonin si ai nëse nuk vazhdonin të vidhnin, ata nisën të paguanin disa të varfër që vidhnin për to, e më pas të tjerë të varfër që të ruanin pasuritë e tyre.
Njeriu i ndershëm që u mësoi shëtitjen hajdutëve të pasur e la këtë botë i sulmuar nga uria, ndërkohë që shëtitësit shijonin dhe ruanin pasurinë e tyre, me atë model që mund të konsiderohej më vonë edhe si krijimi i policisë dhe burgjeve, domethënë i shtetit.
“Ata ndaluan më pas së foluri në publik për vjedhjen edhe pse nuk hoqën dorë nga ai ves”, shkruan Calvino.
Fshati i Calvinos fatkeqësisht është një fshat që duket sikur përsëritet jo vetëm në vende e gjuhë të ndryshme, por edhe me të njëtën pamje, duke krijuar bindjen tek shumë njerëz se të jetosh i lirë dhe me dinjitet mund të kesh një jetë të vështirë.
Duket si një fshat që pikturon gjithë konformizmin e sotëm, ku përgjithësisht qytetarët, në vend të protestës kundrejt së keqes, në vend të kundërshtimit të vesit dhe imoralitetit, zgjedhin të vetëfajësohen se përse nuk mundën që të vidhnin diçka në punët e tyre, në lagjet e tyre, në pronën e tjetrit.
Për pasojë, vendin e dinjitetit e zë vetëm aftësia për të qenë sa më i përshtatur me atë që të jepet, duke e shkarkuar veten nga përgjegjësia për të menduar vetë, për të kërkuar ndryshim.
Ky “fshat” mbështetet nga dekurajimi që na kaplon kur shohim se sa të vështirë e kanë ata që duan të thonë të vërtetën e të jetojnë ndershëm.
Qeveritë mbështeten nga industria e manipulimit e cila kërkon të na bindë se askush nga ne mund të ndryshojmë realitetin, se gjithçka është vendosur nga të fortët që nuk i mundim dot.
Dhe ne kështu, përmes dekurajimit që e miratojmë shpesh me heshtjen tonë, ndërtojmë murin e madh të pandjeshmërisë tonë, ku kërkojmë më pas edhe të mbështetetmi, me justifikimin se deri aty mund të arrinim, se nuk mund të shkonim më larg se sa ta thonim me zë të ulët të vërtetën rreth nesh.
Madje, të vërtetat nisim më pas t’i besojmë se ndodhin vetëm nëpër filma, t’i besojmë se kanë ndodhur vetëm dikur larg nesh apo në të shkuarën, dhe se beteja me të keqen është thuajse utopike.
Diktatorët dhe autokratët e kanë patur si art të rëndësishëm dekurajimin dhe bëjnë gjithçka që ky dekurajim të pushtojë komunikimin publik gjatë qeverisjes së tyre.
E nisin këtë art duke zëvendësuar mendimin me bindjen, e më pas me një realitet të ri, të krijuar nga ata që, në vend të ideve, kanë krijuar burgun modern të spektaklit – një burg ku sundon bota e dëshirave dhe e frikës, e cila e ka përzënë prej kohësh nga arena e debatit “delen e zezë”, duke mos e lënë më të jetë pjesë e jona që të na tregojë moralin apo të vërtetën e asaj që ndodh rreth nesh.
ObserverKult
Lexo edhe:
ISMAIL KADARE: KRISHTLINDJE NË NEW YORK
Nga Ismail Kadare
Stuhi dëbore në New York, avionët gjithë vonojnë.
Në qiejt lart diçka nuk shkon, dikush po mbyt dikë.
Janë ernat ndoshta që s’meren vesh, radarët janë nervozë.
Një puç qiellor ka ndodhur ndoshta e ne nuk dimë asgjë.
Ne si përherë asgjë nuk dimë, ndërkaq në aeroporte
Në salla pritjesh gratë nxjerrin pasqyrëzat me ngut.
Parfumi i vënë qysh në mëngjes në trup të tyre shqetësohet,
Errësimi i ëmbël mbi pubis besimin prore humb.
Poezinë e plotë mund ta lexoni KËTU:
NDËR MË TË BUKURAT E AZEM SHKRELIT: NË VEND TË PËRSHËNDETJES
Shko se furishëm po fryn në mua erë mallkimi që s’të fal.
Dhe, dije mirë, kurrë më një e një nuk bëjn’ një si thonte Hikmeti, ai farë poeti me këngë prej zjarri.
Shko merri me vete lutjet tua, edhe hijen tënde hiqe zvarrë rrugëve si gjënë e ndyrë.
Mos u kthe pas.
Mos i harro sytë e përlotur në shtekballin tim.
Mos thuaj lamtumirë.
Asgjë mos thuaj.
Merri me vete gjurmët nëpër të cilat erdhe një natë më e përvuajtur se frika dhe hyre në mua.Shko dhe bëhu fjalë e mbrame n’gojën time.
Bëhu shkrepëtirë e fikur n’ylberin e shkrimit tim.
Bëhu çdo gjë pos Meje e Teje dhe asaj që e quajtëm Ne kur i zinim yjet si fluturat e ua ngjisnim nganjë emër mos ta harrojmë emrin tonë.
Shko, merri me vete edhe rrugët, të mos kthehesh kurrë në vesën e lotit të rrejshëm, gërmadhat e kujtimit t’i rrëzosh.
ObserverKult
