Mark Twain, emri i vërtetë i të cilit ishte Samuel Langhorne Clemens, lindi më 30 nëntor 1835 në Florida, Missouri. Që fëmijë, ai përjetoi humbjen e babait dhe u rrit në një klimë të vështirë sociale e ekonomike. U detyrua të punonte që herët për të ndihmuar familjen. Por pasioni për letërsinë, vëzhgimi i mprehtë i jetës dhe sensi i tij i humorit do ta shndërronin në një prej figurave më ikonike të letrave amerikane.
Ai nisi karrierën si nxënës në një shtypshkronjë, më pas si tipograf, e më vonë si gazetar e udhëtar. Pseudonimi “Mark Twain” vjen nga një term detar që nënkuptonte thellësinë e ujit të mjaftueshme për lundrim të sigurt një referencë ndaj kohës kur punoi si pilot anijeje në lumin Mississippi.
Veprat e tij më të njohura, si “The Adventures of Tom Sawyer” (1876) dhe “The Adventures of Huckleberry Finn” (1884), e bënë të pavdekshëm në letërsinë botërore. Twain ishte mjeshtër i të shkruarit me humor, ironi dhe sarkazëm, duke përdorur shpesh gjuhën popullore për të kritikuar hipokrizinë, racizmin dhe padrejtësitë sociale të kohës së tij.
“Huckleberry Finn” konsiderohet si një prej romaneve më të mëdha amerikane. Përmes aventurave të dy djemve, Twain flet për moralin, miqësinë, lirinë dhe ndërgjegjen individuale në një shoqëri të ndarë nga paragjykimet racore. Hemingway ka thënë se “e gjithë letërsia moderne amerikane buron nga Huckleberry Finn”.
Twain udhëtoi shumë gjatë jetës së tij, në Europë, Indi, Afrikë dhe gjetkë, duke mbajtur shënime dhe duke publikuar ese udhëtimi, si “The Innocents Abroad” apo “Following the Equator”.
Ai ishte gjithashtu një orator i talentuar, i njohur për ligjëratat publike me humor therës dhe reflektime të mprehta. Përkundër suksesit, jeta e tij private pati shumë dhimbje: humbja e tri fëmijëve dhe e gruas e lanë shpesh në depresion. Edhe financiarisht, për një periudhë, ai përjetoi falimentimin për shkak të investimeve të gabuara, por arriti të rimëkëmbet përmes punës.
Mark Twain ishte një kritik i ashpër i politikës amerikane, i imperializmit dhe i institucioneve fetare që, sipas tij, shpesh promovonin hipokrizinë. Ai ishte një zë i pavarur, që nuk ngurroi të sfidojë normat dhe autoritetet përmes fjalës së lirë. Shkrimet e tij ruajnë ende sot një freski të rrallë, duke mbetur të dashura për lexuesit e të gjitha moshave.
Ai përdori satirën si një armë të fuqishme për të shpalosur absurditetin dhe kontradiktat e shoqërisë amerikane. Twain vdiq më 21 prill 1910, por ndikimi i tij mbetet gjigand. Ai konsiderohet si “babai i letërsisë amerikane moderne” dhe frymëzues i shumë autorëve të mëvonshëm.
Përpos letërsisë, ai la pas një filozofi jetësore që përqafonte mendimin kritik, humorin dhe humanizmin. Citimet e tij janë të përhapura kudo, nga librat deri te rrjetet sociale – duke dëshmuar për aktualitetin e tij edhe sot, më shumë se një shekull pas vdekjes.
ObserverKult
Lexo edhe:
Edi Rama: Pamje magjepsëse nga Liqeni i Zambakëve në Shkodër (video)
