Ju ftojmë të lexoni një cikël poezish të zgjedhura nga Adem Gashi, i cili lindi më 18 tetor 1953 dhe u nda nga jeta më 16 janar 2024.
Në fillim qe fjala
Kur e dredh fjalën bëhet poezi
e dridh qenien tënde
Ja, bie fjala,
kur them: drenushë e trembur dimrash
pranvera shfaqet në horizont
me rreze e lule e zogj
Domethënë ti mund të vish
pa drojë
me veladon të tyltë ngjyrash e ere
…se fjala i mbyll gjahtarët në limere
e mali merr frymë
me lule parajse e gjethe
Lirikë dashurie pa fjalën dashuri
Në fillimin e fillimeve
S’qe veçse një dru-pemë,
Nën hije Ai dhe Ajo
Dhe frutat e mbetura peng.
Skuqnin ato më shumë
A faqet e Saj,
Vetëm mund të merrej me mend.
Pastaj u desh një ndërhyrje e djalltë
Në harmoninë hyjnore
Për një zhvendosje, për një rend.
Rendi i ri i gjërave të pandaluara
E mbushi botën e shkretëtirtë
Me shend, me lumturi
Po, u mor vesh, fajsi mbeti Ai.
Tashti mund të flasim për mollët
E për gjëra të tjera me nënkuptim.
Kur vetmon përmallshëm me hijet
lotët m’janë bâ qelqe syzash
(edhe liget burri pa çka)
e m’del përpara f’tyra
të tanë e mbulueme n’pérla
f’tyr’e njasaj pra
qi kjé lule, pemë e u bâ flatër
e muer nji erë qiellnash e s’di ku e la
nashti u kthye shpirtshkëndijë oxhakut
pa çka
burri edhe liget
kur vetmon përmallshëm me hijet
Ra dimër në do kujtime të mia
ra dimër në do kujtime të mia,
kur them dimër domethënë thëllimi
dhe më erdhi të shfryj: ta marrë e mira,
po qe për të rënë, të binte harrimi!
në do kujtime të mia ra vera,
kur them vera domethënë zjarri
dhe s’kisha sesi të mos shpërtheja:
po qe për t’u djegur, të digjej trari!
këmisha, këpucët, qeveria me arna
me arna fytyra, ditët, me arna netët,
le të nisë gjithçka nga e para
në mos qoftë pak vonë a shumë herët!
Shtrati bosh
kur bie mbrëmja terri shtron çarçafët e bardhë
me petale trëndafilash hedhur në nënkresë
dhe vjen ti nuse me hap të lehtë si një sorkadhë
dhe vjen ti (figurë nga folklori) si lule me vesë
e përzihen ëndrra e shpresa si një herë e një mot
diçka prej ferri diçka prej parajse diçka si lojë
t’i puth buzët e epshta e syçkat e bukura me lot
e njëkohshëm më shfaqesh vajzë, grua, zonjë
lëre tani, kohën e moshën i kemi harruar kaherë
dhe mos më bëj sikur, dhe mos më bëj rreng
jam ai, ai djali pra, që dikur në një stinë me erë
mizorisht ia more zemrën e shpirtin peng
kur vjen agu symavijosur ti ikën në punë, në spital
unë shoh, ëndërritës si gjithnjë, shtratin bosh
dhe ankthshëm them: është shtrat a sarkofag
pa ty jam i harruar kohërash, me ty jam riosh.
Vjeshtë e bukur trishtimi
zunë të ftohen netët si një miqësi e brishtë
fijet e rralla të mallit skajeve të kujtesës
i djeg mëngjesi i brymtë
pastaj vetmon një vjeshtë e s’i shihet fundi
si një uverturë e dimrit shurdh e të thinjur
që i bien notat pentagramit të ngrirë
Stacioni i fundit
mërzitur nga s’di se ç’, po nisem për s’di se ku
mos më thuaj se do të më presësh
me e pa sëpatë pyllnajës së dendur do t’i futem
grykëmalit të ferrit tim nuk i druhem
nuk i lodhem as vapës as ftohmës as territ
mos më thuaj se do të më presësh
do të shkel rërën e bregut të detit
valë e stërkalë me shkëmbin kur ndeshen
ti mos më thuaj,
mos më thuaj se do të më presësh
drejt askundit, sidoqoftë, po nisem
se stacion i fundit je vetë ti,
ah, mos më thuaj, se e urrej dhe pritjen
i thashë të gjitha, jerm e zgjuar, faqe bote
tani unë tërhiqem, është radha jote.
Adem Gashi ka lindur në Nekoc të Drenasit më 18 tetor 1953. Ka studiuar për Letërsi dhe Gjuhë shqipe në Fakultetin Filozofik të Universitetit të Prishtinës. Ka punuar si mësimdhënës në vendlindje. Nga viti 1977 e deri në 1990 në Radiotelevizionin e Prishtinës e pas lufte në RTK. Ka qenë edhe drejtor i Zyrës për komunikim në Ministrinë e Tregtisë dhe Industrisë.
Gashi është autor i 22 librave (romane, eseistikë, tregime e poezi) e po ashtu edhe i qindra teksteve të këngëve.
Ka botuar:
POEZI:
PA OMBRELLË, 1982
DUKE PUNUAR AUTOPORTRETIN, 1985
REALITETI OBJEKTIV*, 1990
ËNDRRA TË LIGA, 1995
DORËSHKRIM I DJEGUR, 2000
LULET E VETMUARA*, 2001/2002
LADY MAK(TH)BETH*, 2006
KTHIMI I PAMUNDUR, LADY** 2013
LABIRINTET E MAKTHIT (Lady 3), 2015
S’I DUHET KUJT GJAKU IM, 2016
SHI DHE ZOG I VETMUAR, 2016
DITËT PA GJË*, 2017
VIZATIMI I VETMISË NË LETRËN E BARDHË, 2017
TREGIME:
VDEKJA E MIXHËS, 1987
PËLLUMBI I PAQES, 1989
UDHËTIMI I FUNDIT*, 2002
ROMANE:
A…ZH – VETËTIMAT E NËNTORIT, 2005
DITA TJETËR E JETËS, 2014
ESEISTIKË, VËSHTRIME E STUDIME:
NOSTALGJIA E LETRËS, 2003
PORTALI I FSHEHTË I JETËS
(Shënime nga shtëpia e Heinrich Bëll-it) 2007
Është nderuar me rreth 50 çmime letrare. Në viti 2022 Gashi ishte fitues i Çmimi Kombëtar Letrar për Vepër Jetësore “Azem Shkreli”, i cili ndahet nga Ministria e Kulturës.
Adem Gashi u nda nga jeta më 16 janar 2024.
ObserverKult
Lexo edhe:
(VIDEO) HOMAZH PËR ADEM GASHIN/ FESTIVALI POETIK I PRISHTINËS
