Ecja nga Valbonë në Theth në Alpet shqiptare është absolutisht mahnitëse dhe e vlefshme për ata që duan të shijojnë udhëtimet e gjata më këmbë (trekking), sipas një artikulli të botuar në “Atlas Obscura”.
Nga qyteti verior i Shkodrës, rruga me minibus për në Komani zgjat rreth 90 minuta.
Një shëtitje e bukur me traget përgjatë liqenit blu-jeshile të Komanit do t’ju sjellë në Fierzë, ku mund të kapni një minibus tjetër për në Valbonë, rruga zgjat rreth një orë.
Qëndroni gjatë natës në një nga bujtinat e këndshme të fshatit dhe bëni rrugën drejt shtegut në mëngjes herët.
Ecja në Theth është 17.2 km, pika më e lartë është 1800 m, dhe zgjat rreth 6 ose 7 orë për të përfunduar.
Kulla e Ngujimit ndodhet jo shumë larg rrugës kryesore në Theth, përtej kompleksit të bujtinave.
Nuk ka orë të caktuara të hapjes, por vendasit në një nga shtëpitë fqinje e hapin kullën sipas kërkesave.
Dikur një strehë e sigurt për vendasit e përfshirë në gjakmarrje, kjo kullë e fortifikuar 400-vjeçare tani është një muze që tregon se si ishte jeta për ata që rrinin në pritë brenda mureve të saj.
Shqiptarët e Veriut dikur jetonin sipas kodit të tyre fisnor, sipas Kanunit, një grup ligjesh zakonore të vendosura nga Kanuni i Lekë Dukagjinit, një fisnik i shekullit të 15-të.
Në mesin e 1262 neneve të tij, Kanuni lejon gjakmarrjen, në të cilën një person ka të drejtën e vrasjes si ndëshkim për vrasjen ose çnderimin e një anëtari të familjes në emër të drejtësisë.
Nuk ishte e pazakontë që këto grindje të zgjasnin për vite, duke përfshirë disa breza dhe duke rezultuar në vdekjen e shumë burrave, dhe ndonjëherë edhe grave dhe fëmijëve si dëm kolateral nga të dyja anët.
Përtej mesjetës, ligji i Kanunit vazhdoi në disa pjesë të Shqipërisë, pavarësisht se u shpall i jashtëligjshëm nga diktatori komunist Enver Hoxha.
Deri më sot, gjakmarrjet thuhet se ekzistojnë ende, ku disa individë izolohen në shtëpi në fshatrat e tyre, duke jetuar me frikën e vazhdueshme të hakmarrjes eventuale nga një familje e përbuzur shumë kohë më parë, nga një prej paraardhësve të tyre.
Gjatë grindjeve, anëtarët meshkuj të familjes kufizoheshin në kulla, për t’i dhënë vetes një avantazh mbrojtës ndaj klanit kundërshtar.
Burrat do të qëndronin këtu, derisa të përfundonte grindja, domethënë derisa të vriteshin të gjithë meshkujt që përbënin një kërcënim të drejtpërdrejtë, ose derisa të arrihej pajtimi, ndoshta me ndihmën e një këshilli pleqsh./ATSH
ObserverKult
Lexo edhe:
TURIZMI NË THETH, ÇDO KULLË NJË BUJTINË
Para pesë vitesh kemi shkruar “Të gjitha rrugët të çojnë në Alpe” dhe Thethi është njëra nga ato. Përndryshe një realitet krejtësisht tjetër nga i djeshmi. Qytezë turistike alpine në formim, me rreth 90 hotele, vila, ‘guest hous’. Po ashtu bujtina, ku në të tilla qenë kthyer së pari kullat e banorëve.
Nga Ndue Dedaj
Ato mbajnë emërtimet e zonës: “Jezerca”, “Thethi”, “Berishta”, “Harusha”, “Tërthorja”, “Perla e Alpeve”. Pastaj “Çarku”, “Polia”, “Dreni”, “Kroni i Micanit”, “Gurra”, “Shpella” etj.
“Shtëpi e çifteli” ka qenë një fjalë e urtë në këto male. Në njëfarë mënyre, kjo tregonte se kënga ishte e para.
Sot mund të thuhet “shtëpi e bujtinë”, që do të thotë se i pari është biznesi i turizmit.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
