“E mbaj mend! Ndodhi dje… ka kaluar pak kohë… ose një përjetësi. Një djalë i ri hebre zbuloi mbretërinë e natës. Më kujtohet zemërimi i tij, më kujtohet ankthi i tij. Ndodhi çdo gjë kaq shpejt. Getoja. Deportimi. Makina e mbyllur. Altari mbi të cilin ishte destinuar të sakrifikohej historia e njerëzve të mi, e ardhmja e racës njerëzore.
E mbaj mend! Ai pyeti të atin: Si mund të jetë e vërtetë kjo? Jemi në shekullin e 20-të, jo në Mesjetë. Kush i lejon krime të tilla? Si mundet bota të heshtë?
Sot, ai djalë më drejtohet mua: Pa më thuaj, çfarë ke bërë me të ardhmen time? Çfarë ke bërë me jetën tënde?
Dhe unë i them se jam përpjekur. Se jam munduar ta mbaj kujtimin gjallë, se kam luftuar ata që iu drejtuan harresës. Sepse, nëse harrojmë, jemi fajtorë, jemi bashkëpunëtorë.
Pastaj i shpjegoj djaloshit sesa naivë kemi qenë; se bota e dinte dhe prapë heshti. Dhe se prandaj u betova se kurrë nuk do të hesht përpara vuajtjeve dhe poshtërimit të qenieve njerëzore. Ne duhet të zgjedhim. Asnjanësimi ndihmon torturuesin, jo të torturuarin. Heshtja ndihmon agresorin, kurrë viktimën.
Ndonjëherë duhet të ndërhyjmë kur jetët njerëzore janë në rrezik; kufijtë tokësorë në këto raste janë të parëndësishëm. Kur burra e gra përndiqen diku për shkak të racës, ngjyrës, fesë apo pikëpamjeve politike, ai vend, në atë moment duhet të jetë qendra e universit.
Ka kaq shumë për të bërë! Edhe një njeri i vetëm, një njeri me integritet, mund të bëjë ndryshimin, një ndryshim mes jetës dhe vdekjes. Për sa kohë edhe një disident i vetëm është në burg, liria jonë është e gënjeshtërt.
Jeta jonë nuk na përket vetëm neve, por edhe të gjithë atyre që dëshpërimisht kanë nevojë për ne.”
✲ Shkrimtar, aktivist, fitues i çmimit Nobel për Paqen, i mbijetuar i Holokaustit.
Përktheu: Elona Qose
ObserverKult
Kliko edhe:
