“Ara e vdekur” nga Edison Ypi
Po shëtisja në periferi të Tiranës. Fllad. Ngjyra. Tinguj. Aroma. Kur befas më del para një kodër e butë, e bukur. Mbi kodër, ara të mbjella me ngjyra të zjarrta si të Kubit të Rubikut.
Njëra nga arat ishte arë djerrë, arë e shkretë, arë e vdekur. Më afrohet nga pas dikush si hizër. Hizri bëhet kurioz me kuriozitetin tim për arën e vdekur. Kthehem pyes Hizrin:
-E kujt është kjo arë e vdekur ?
Hizri fut kokën brenda supeve si periskop nëndetseje, që pasi sheh rrezikun në sipërfaqe, e përpin terri i thellësive. Një arë e vetme e vdekur mes qindra arave të gjalla të kësaj parajse frymëndalëse, s’ësht për tu çuditur. Ka dhe do ketë, edhe ara të shkreta, ara të pambjella, ara të vdekura.
Kjo arë që dikur ka qenë e gjallë, mund të ketë vdekur sepse, ta zëmë, ka konflikte pronësia mes familjes ose fisit.
Ndoshta i zoti i kësaj are të vdekur ka vajtur në kurbet, dhe tani përtani s’ja ka ngenë, e ka lënë për më vonë, kur të kthehet. Ose mund të jetë e dikujt që mbi arën e vdekur ka ndërmend të ndërtojë sarajet e veta si i ka parë nëpër ëndërra: vilë me tre kate, kangjella të larta, basen të kaltër, terracë për helikopter, dhe pret t’i bëhet mbarë, t’i vijë siraja. Më mbeti mendja te ara e vdekur si te një femër e bukur e vdekur parë shkarazi nga dera hapur përgjysëm e morgut të spitalit.
Pas ca kohe vajta përsëri te kodra e bukur me pëshpërima gjethesh, përrua te këmbët, arë të vdekur. Prit e prit për ndonjë kalimtar ta pyes për arën e vdekur. Asnjë për bè. Të trokisja te ndonjë shtëpi andej rrotull, s’bëhej fjalë. Do më merrnin për ndonjë bos nga ata që u duhet një truall. Veç hap gojën. E paguajnë me çdo çmim. Merr sa të duash te thesi i pareve në bagazhin e makinës. Edhe atë kisha mangut.
Mund tu dukesha edhe si nipi i beut që ka ardhur me pretendime pronësie. Dhe ec e duro pastaj reagimet refuzuese të rreckamanëve majmur rishtaz. U largova pa e mësuar shkakun e vdekjes së arës që pak ngapak m’u bë e dhimsur si vdekja e njeriut të afërt.
Me kalimin e kohës, sa herë më vinte ndërmend ara e vdekur, më errreshin sytë, më merrreshin mentë, më mbështillej një si lëmsh në fyt.
Durova sa durova. Vajta sërish mbi kodrën e bukur. Këtë herë i vendosur të mos kthehem gjallë pa e zbuluar shkakun e vdekjes së arës. Duke u afruar mu ngjall shpresa se tashmë konfliktet e pronësisë do ishin zgjidhur, i zoti është kthyer nga kurbeti dhe ka filluar punën, sarajet e ëndërrave me princesha të bardha në dritare dhe princër të kaltër mbi kuaj, kanë nisur të ngrihen, ara e vdekur është ngjallur.
Një i moshuar me kapuç në kokë që mos i mërdhifte tulla dhe shami në hundë për të ndalur rrjedhjen e qurrave mos i bëhej pellg te këmbët, më tha me zë të ngjirur dhe duke u kollitur se mbi atë kodër do ngrihet një bazë ushtarake. Baza do vrasi të gjitha arat e asaj kodre. Arën e vdekur do e vrasi e do e vdesi për së dyti.
Tjetri, një gango kokërruar me cigare në gojë, më tha se pronari i arës së vdekur e ka rregulluar me një kompani celulare që, në këmbim të një qeraje të majme, mbi arën e vdekur të ngrihet një antenë e gjallë.
Një student me kufje në vesh që kaloi andejpari më tha shkurt dhe shkoqur se pronari i arës së vdekur bën një biznes të suksesshëm. Një dajo infermier në Gjermani i ka sjellë një metal detector me të cilin gjen nën tokë thesare të fshehura si të Edmond Dantesit, Kontit të Monkristos.
Mos ja qaj hallin kërkuesit dhe gjetësit të sepeteve me bizhuterira, kurorave mbretërore të praruara me diamantë, monedhave të arit, gjerdanëve me perla. Ai arën e vdekur e ka qime bythe. E ka harruar fare. Nuk u përkula nga shpjegimet negativiste të delirantëve që çdo gjë e lidhin me halucinacionet e veta prej parazitësh fukarenj. Pyet njërin e tjetrin tutje e tëhu, më së fundi e gjeta një burrë serioz që dinte gjithçka.
Seriozi tha:
Mos pyet brenda katundit ku të gjithë janë në konflikt interesi dhe të gjithë të rrejnë. Të vërtetën e arës së vdekur mund ta mësosh vetëm prej meje që s’jam prej këtu, por prej Cacabeci. N’daç me e dit’, arën e vdekur kur ishte gjallë e pretenduan dy çuna të këtij katuni.
Njëri bërtiste sa tundej dheu,
E kom tokën e babës.
Tjetri ulurinte duke shkulur flokët,
E kom tokën e babës.
Njeri shpjegonte me detaje sesi baba atë arë e kishte merituar me gjak dhe e kishte ble me flori. Tjetri ja priste se po atë tokë baba e kishte me Ligj.
Katunit i iku gjumi.
Luajti mendsh i madh e i vogël.
Pas aspirinave dhe paracetamolave, farmacia u boshatis dhe nga qetësuesit dhe gjumëndjellësat. Si ka mundësi dy baballarë të lënë trashëgim të njëjtën arë ?! pytën të habitur katunarët. Çfarë po ndodh në katundin tonë është diçka e pashqiptuar nga asnjë gojë, e padëgjuar nga asnjë vesh, e palexuar në asnjë libër, e paparë në asnjë film. Pas pak doli në shesh e vërteta. U muar vesh se vërtet të dy çunat arën e vdekur e kishin të babës. Por, Njëri me letra të vjetra. Tjetri me Ligjin 7501. Njëri me myhyr Turqie dhe vulë Mbretërie.Tjetri me Ligj Demokracie. Plasi sherr i madh. Ngatrresat me babë, flori, gjak, ligj, vulë, myhyr, letra të vjetra, letra të reja, vazhduan me vite.
Kërcënimet: Largohu, s’ke punë te toka e babës tem, e ka ble baba me verdhushka, hiqmu sysh se do të vras, ose, Ik se ta pres kokën ta ngul në hù, e kam nga baba, e kam me Ligj, u bënë të zakonshme.
Burrat e moçëm u thanë çunave të rinj mos ta teprojnë sherrin. Ta zgjidhin në paqe. Për shembull, ara të mos jetë as e njërit as e tjetrit. Të jetë arë ku të rriten ferrat dhe shkurret, të fluturojnë harabelat, të zvarriten gjarpërinjtë dhe breshkat. Arë që të mos e prekë kush. Arë e askujt. Arë e shenjtë, Arë Vakëf.
Çunat nuk i dëgjuan këshillat. Derisa një ditë, çuni i babës së Turqisë dhe çuni i babës së Demokracisë problemin e arës vendosën ta zgjidhin si kreshnikët e motit. Me Duel. Te përroi. Njëri në emër të turkut. Tjetri në mbrojtje të Ligjit. Bam-bam. Të dy të vdekur. Tre bashkë me arën ku tash e tutje do rriten ferrat dhe do zvarriten breshkat.
ObserverKult
Lexo edhe:
MË SHUMË SE 80 LIBRA E REVISTA QË KANË TË BËJNË ME BIZANTIN I DHUROHEN BIBLIOTEKËS KOMBËTARE
Më shumë se 80 libra e revista mbi bizantin i janë dhuruar Bibliotekës Kombëtare të Shqipërisë. Drejtori i Bibliotekës Kombëtare Piro Misha foli për rëndësinë e studimeve të kësaj periudhe.
Një koleksion i botimeve kushtuar periudhës bizantin dhe asaj pas bizatine i është dhuruar Bibliotekës Kombëtare nga Instituti Helenik i Studimeve Bizantine në Venecia.
Bashkëpunimi me këtë të fundit pritet të hedhë dritë edhe mbi përmbajtjen e dorëshkrimeve të bibliotekës që po studiohen nga specialistët e Institutit Venecian.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
