Mustafai, i përzgjedhuri e i dashuri, i cili ishte në ditët e fundit të jetës së tij, kish pritur dymbëdhjetë vjetë në qytetin Orfali për anijen e tij të rikthehej e ta shpjente sërish në ishullin e tij të lindjes.
Dhe në vitin e dymbëdhjetë, në ditën e shtatë të javës, muajin e pjekjeve, ai iu ngjit kodrës jashtë mureve të qytetit dhe vështroi kah deti: dhe pa anijen që vinte nëpër mjegull.
Pastaj portat e zemrës së tij u hapën vrikthi, e gëzimi i fluturoi mbi det. E ai mbylli sytë në heshtje të shpirtit e u lut.
Por ai i zbriti kodrës, një trishtim e mbuloi dhe me zemër mendoi: Si të shkoj në paqe dhe pa dhimbje? Jooo, jo pa një plagë në shpirt, këtë qytet s’e lë dot.
Të gjata ishin ditët e dhimbjes që kam kaluar brenda mureve të tij, dhe të gjata ishin netët e vetmisë: e kush mund t’i ikë dhimbjes e vetmisë së tij pa një peng?
Mjaft grimca të shpirtit i kam shpërndarë këtyre rrugëve, e sa shumë janë fëmijët e mallit që ecin cullak në këto kodra, e unë s’mund të largohem prej tyre pa një barrë e pa një dhimbje.
Nuk është një rrobë që e hedhe tej nga trupi sot, por një lëkurë që e rrjep me duart e mi.
As mendim që e lë pas meje, por një zemër me uri dhe etje ëmbëlsuar.
E megjithatë s’e shtyj dot më.
Deti që i thërret të gjitha gjërat tek vetja, edhe mua më duhet të nisem.
Sepse po të rri, ndonëse orët digjen në terr, është si të ngrish e të kristalizohesh e në kallëp të derdhesh.
Me dëshirë do ta merrja me vete gjithçka është këtu. Por, si të mundem vallë?
Një zë s’mund ta bartë gjuhën e buzët që atij krahë u jep. I vetëm duhet ta gjejë eterin.
Dhe e vetëm, pa folenë e saj shqiponja matanë diellit do të fluturojë.
Tani që kish mbërritur në rrëzë të kodrës, ai u kthye sërish nga deti, dhe pa anijen t’i afrohet limanit, dhe mbi bashin e saj marinarët, bashkatdhetarët e tij.
Dhe shpirti iu qajt atyre, e tha:
Bij të nënës së lashtë, ju ngarës të baticave. Sa shpesh në ëndrrat e mija keni
lundruar. Dhe tani më vini në zgjim që është ëndrra ime më e thellë.
Gadi jam të iki, dhe lakmia për velat gadi të presin erën.
Veç sa edhe një herë frymë të marr nga ky ajër i ndotur, veçsa edhe një vështrim dashurie ta hedh pas.
E pastaj mes jush të rri, lundërtar mes lundërtarësh.
Dhe në ty, o det i stërmadh, o e pagjumja nënë.
Veç edhe në pështjellim kjo rrymë të bëjë, veç edhe një murëmërimë në këtë lëndinë. E pastaj tek ju të vij, një pikë e pafund tek i pafundi oqean.
E ndërsa ecte, ai pa nga larg burra e gra t’i lënë fushat dhe vreshtat e tyre, tek nxitonin për te portata e qytetit.
Dhe ai zërat e tyre dëgjoi të thërrisnin emrin e tij, e nga fusha në fushë thërrisnin e njëri-tjetrin për ardhjen e anijes lajmëronin.
Dhe ai i tha vetes:
– A të jetë dita e ndarjes, dita e mbledhjes, vallë?
Dhe a të thuhet vallë se mbrëmja ime është agimi im.?
Dhe, a t’i jap atij që plorin në mes të brazdës e ka, apo atij që rrotën shtrydhëse të rrushit e ka ndalë.?
A të bëhet zemra ime pemë plot e përplot mbushur që t’i vjel e atyre t’ua jap?
Dhe a të derdhen dëshirat e mia si burim që kupat t’ua mbushë?
A jam unë harpë që dora e të Plotfuqishmit të më prekë, apo fyell ku fryma e tij përmes meje të kalojë?
Vallë një gjahtar qetësie jam unë, dhe ç’thesar në qetësi kam gjetur ku me plotbesim veten të hedh?
Nëse kjo dita e korrjeve është, në ç’arë e në ç’stina të harruara farën ta kem pas hedhur vallë?
Nëse kjo vërtetë është çasti kur unë gallustrën të ngre, flaka që në të të digjet s’është e imja.
Bosh dhe errët do ta ngre gallustrën time.
Dhe rojtari i natës do ta mbushë atë me vaj, dhe po ai do ta ndezë.
Këto gjëra ai i tha me fjalë. Por shumë gjëra në zemrën e tij mbetën pa thënë.
Sepse ai vetë nuk mund t’i rrëfente të fshehtat e tij të thella.
Dhe kur ai hyri në qytet, të gjithë njerëzit erdhën ta takojnë, dhe të gjithë i qaheshin atij si me një zë.
Dhe pleqtë e qytetit dolën përpara e thanë:
Mos ik ende prej nesh.
Mesditë ke qenë në dritëhijen tonë, dhe rinia jote ëndërr për ne të ëndërrojmë na ka dhënë.
I huaj për ne nuk je, dhe as mysafir, por biri ynë dhe i dashuri i shtrejtë për ne.
Mos na i mundo sytë me mallin për fytyrën tënde.
Dhe klerikët e uratat i thanë atij:
Mos i lër valët e detit të na ndajnë tani, dhe që vitet që mes nesh ke kaluar të në kujtime të shndërrohen.
Mes nesh një shpirt ke shetitur, dhe hija jote dritë ka qenë në sytë tanë.
Shumë të kemi dashur. Por pa fjalë dashurinë e kishim, dhe me vello ka qenë mbuluar.
E prapë tani ajo qan mbi ty, dhe zbuluar para tej qëndron.
Dhe ashtu ka qenë përherë që gjer në çastin e ndarjes ajo thellësinë e saj të mos njohë?
Dhe të tjerë erdhën e iu përgjëruan atij.
Por ai s’iu përgjigj. Ai vetëm uli kokën, dhe ata që ishin pranë i panë lotët t’i rrëshkasin mbi gjoks.
E kështu, ai dhe njerëzit ecën drejt sheshit para tempullit.
Dhe atje nga faltorja doli një grua e quajtur Almitra. Ajo ishte fallxhore.
Dhe ai e vështroi atë me butësi, sepse ishte ajo që e kërkoi dhe besoi në të qysh kur ai s’kishte veçse një ditë në qytetin e tyre.
Dhe ajo i thirri e i tha:
O Profet i Zotit, gjatë kohë ke që skajshmërisht ke kërkuar, për anijen tënde qëmoti ke që i kërkon largësitë.
Dhe tani ajo anije ka mbërritur, e ti patjetër duhet të shkosh.
I thellë është malli për tokën e kujtimeve të tua, dhe vendbanimi i dëshirave të tua më të mëdha; dhe dashuria jonë s’të lidh dot, e as nevojat tona dot s’të mbajnë. Megjithatë, para se të ikësh këtë kërkesë e kemi, që të na flasësh e të fshehtën tënde na e rrëfe.
Dhe ne fëmijëve tanë do t’ua japim, e ata fëmijëve të tyre, dhe kësodore s’do të vdesë kurrë.
Në vetminë tënde jetën tonë ke kundruar, dhe me syçeltësinë tënde qarjet na i ke dëgjuar, ashtu si të qeshurat në ëndrrat tona.
Prandaj, tani na u hap përpara nesh, e na thuaj ato që ty të janë zbuluar – mes lindjes dhe vdekjes, ç’ngjet.
Dhe ai u përgjigj:
O njerëz të Ortfalisë, nga këto që mund t’ju them unë, ç’mund ta shpëtojë atë që edhe tani shpirtrat tuaj i lëviz?
*Titulli i origjinalit: Ardhja e Anijes
Shqipëroi: Halit Beka
ObserverKult
