Është mbajtur ceremonia e ndarjes së çmimeve të edicionit të parë të konkursit “Krenarbëria”, i cili u organizua nga Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), si një formë për të motivuar dhe promovuar të rinjtë arbëreshë në fushën e letërsisë.
Ceremonia u mbajt në një ditë simbolike, që përkon edhe me 121-vjetorin e ndarjes nga jeta të Jeronim De Radës dhe pati të pranishëm shumë personalitete të kulturës e të shkencës, si dhe vetë konkurrentët arbëreshë, disa prej të cilëve vinin për herë të parë në vendin amë.
Në fjalën përshëndetëse, drejtoresha e Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët (QSPA), prof. Diana Kastrati prezantoi nismën dhe falënderoi pjesëmarrësit, veçanërisht konkurrentët e konkursit që udhëtuan nga Italia për të qenë prezent në konkursin “Krenarbëria: Rrëfime arbëreshe”.
Ajo theksoi nevojën për ndërhyrje prej instancave shtetërore për mbijetesën e arbërishtes, si dhe nevojën për rishikim të kurrikulave shkollore dhe të integrimit të autorëve dhe letërsisë arbëreshe duke qëndruar në një vijë me strategjitë dhe politikat e QSPA-së.
Me tej, fjalën e mori drejtori i Institutit Italian të Kulturës në Shqipëri, z. Alessandro Ruggiero, i cili theksoi ndërgjegjësimin e arbëreshëve për ruajtjen e identitetit të tyre etnik në Itali.
Ai, gjithashtu u ndal në rëndësinë që ka promovimi dhe ruajtja e arbërishtes përmes nismave të tilla.
Pas përshëndetjeve të rastit, secili prej anëtarëve të jurisë së Çmimit vjetor “Krenarbëria” treguan mbi përvojën e tyre në këtë nismë të QSPA, si dhe veçoritë që i karakterizuan prurjet letrare të këtij konkursi.
Juria ishte e përbërë prej tre studiuesve të Qendrës së Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët, përkatësisht prof. Diana Kastrati, Dr. Fabio Rocchi dhe dr. Jolanda Lila, si dhe nga dy emra të rëndësishëm të botës arbëreshe, konkretisht prof. Carmine Stamile dhe znj. Fernanda Pugliese.
Studiuesi Fabio Rocchi, theksoi rëndësinë e bilinguizmit ndër arbëreshët, si dhe paraqiti disa prej elementëve të rëndësishëm të tregimeve arbëreshe të paraqitura në konkurs.
Fjalën e mori edhe studiuesja Jolanda Lila, e cila nënvizoi rëndësinë e prurjeve të shumta të këtij konkursi, të cilat dëshmojnë për vijimësinë e letërsisë arbëreshe në fushën e prozës.
Në lidhje direkte përshëndetën të pranishmit edhe anëtarët e tjerë të jurisë, prof. Carmine Stamile dhe znj. Fernanda Pugliese.
Në këtë konkurs, u vlerësua me çmimin e parë, autorja Ilina Sancineti nga Spixana, me motivacionin: Për tregimin “L’appartenenza- (Përkatësia)” ku ka ditur të realizojë arketipe antropologjike e kulturore të botës arbëreshe, duke i ndërthurur këto dëshmi me rievokime vetjake të trashëgimisë lirike dhe gojore të përfshira në një fabul letrare origjinale.”
Çmimin e dytë e mori autori Nicola Scalici nga Hora e Arbëreshëvet, Sicili me motivacionin:“Për tregimin “Akkordeon” në të cilin ka arritur të ndërthurë aktualitetin me frymën muzikore të kulturës arbëreshe, duke i kushtuar edhe reflektime të rëndësishme traditës kulinare të ëmbëlsirave të Horës së Arbëreshëvet (Piana Degli Albanesi)”.
Ndërsa, çmimi i tretë iu akordua autorit Mario Calivà nga Hora e Arbëreshëvet, me motivacionin: “Për tregimin “Mushku” në të cilin ka arritur të japë prova të prekshme të qëndrueshmërisë së kulturës arbëreshe përmes përdorimit të arbërishtes, duke shpërfaqur edhe lidhje jetike me traditën letrare italiane”.
Në fjalën e rastit fituesit shprehën falenderimet dhe emocionet e tyre. Fituesja e vendit të parë, Ilina Sancineti theksoi rëndësinë e temave që prekin katundet arbëreshe, të tilla si: familja, dashuria për tokën e rrënjët etj., tema të cilat ajo përpiqet t’i estetizojë në tregimet e saj.
Fituesi i vendit të dytë, Nicola Scalici paraqiti ndjesitë dhe përshtypjet e tij për tregimin “Akkordeon”, në të cilin ka arritur të ndërthurë aktualitetin me frymën muzikore të kulturës arbëreshe.
Mes lotësh, ai shprehu emocionet për rrënjët e tij arbëreshe dhe mënyrën sesi personazhet e këtij tregimi kanë “zbritur” nga pema e tij familjare.
Prof. Kastrati theksoi edhe prurjen me rëndësi të shkrimtarit Mario Calivà me tregimin “Mushku”, por për shkak të angazhimeve autori e kishte të pamundur të ishte prezent në këtë ceremoni.
Konkursi “Krenarbëria” do të jetë një veprimtari e përvitshme, e cila synon të inkurajojë më tej të rinjtë arbëreshe për ruajtjen e arbërishtes dhe për vijimin e traditës letrare të këtij areali të diasporës historike shqiptare. /Tema
ObserverKult
Lexo edhe:
JORGO BLLACI: OH, SA I LUMTUR ISHA ATËHERË…
S’ka më freski dhe lule në lëndinë.
Nga diell’ i gushtit, bari u tha, u dogj.
Veç harabelat zheg e vapë s’dinë, –
Sa të çuditshëm janë këta zogj!
Të gjithë tok, në tufën e gëzuar,
Përmbi lëndinë sillen pa pushim,
Pastaj më vinë e duke cicëruar,
Më pëshpërisin fjalë pa kuptim.
E ç’po më thoni vallë, o çamarrokë,
Që nuk m’u ndatë gjithë rrugës sot?
Ju me të gjithë jeni miq e shokë,-
Ku dini ju se ç’halle ka kjo botë!
Ndërrojnë stinët, shemben kohët, ligjet,
E ju s’e vrisni mendjen për asgjë;
Për ju të njëjta mbeten fushat, brigjet,
Ku të shkujdesur silleni gjithnjë.
Po ndonse dini vetëm fluturime
Dhe ngado shkoni, s’thurrni as fole,
Ju s’vajtët kurrë larg në shtegëtime,
Ju s’e braktisët kurrë këtë dhe,
Po varfërisht u rritët, tok me mua,
Në këtë vis, ku shkabë e rreptë rron.
Dhe unë ndoshta për këtë ju dua, –
Një mall foshnjor me ju më vllazëron.
Eh, foshnjëria!… Shkoi, si lulëzimi
Që para kohe dhenë zbukuron!
Porse në zemër gjithënjë kujtimi,
Si karakoll, mbi motet vigjëlon.
Në hi të kohës s’mundet të mbulohet
Ajo që vrragë ne na la në gji…
O harabela, ndoshta ju kujtohet
Në këtë çast e bardha mituri:
Ju cicëronit nën dritaren time,
Gjithë shkujdesje, si tani kështu;
Unë ju hidhja gjithënjë thërrime,
Kafshatën time ndaja tok me ju.
Poezinë e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
