Martin Scorsese, legjenda e gjallë e kinemasë amerikane

20/10/2022 • 21:05

Ai njihet si një nga regjisorët më prodhimtarë dhe padyshim më të suksesshmit në industrinë e filmit. Është Martin Scorsese me të paktën 26 filma artistikë me metrazh të gjatë me 20 të tjerë dokumentarë dhe disa shfaqe televizive, në karrierën e tij 50 vjeçare.

…U lind më 17 nëntor 1942 në New York nga prindër italo-amerikan Catherine dhe Charles Scorsese. Ai u rrit në lagjen e quajtur Italia e Vogël gjë e cila e inspiroi në filmat e tij më vonshëm.

Përfundoi universitetin e New York-ut për film. Në 1976 fitoi Palmën e Artë me Taxi Driver. Në 1989 me Raging Bull fitoi Oscar dhe mori 8 nominime. Filmat e tij kanë qenë nga më të suksesshmit dhe më të vlerësuarit.

Ai vlerësohet gjerësisht si një nga regjisorët më domethënës dhe me ndikim në historinë e filmit. Është gjithashtu dhe një nga figurat kryesore të epokës së New Hollywood, Scorsese eksploron tema të tilla si identiteti italo-amerikan, konceptet katolike të fajit dhe shpagimit, besimi, nihilizmi, krimi dhe tribalizmi. Shumë nga filmat e tij janë të njohur për përshkrimin e tyre të dhunës, përdorimin liberal të fyerjes dhe muzikës rock.

Në 1990, ai themeloi The Film Foundation, një organizatë jofitimprurëse kushtuar ruajtjes së filmit. Në 2007 themeloi Fondacionin Botëror të Kinemasë. Ndërsa në 2017, prezantoi Projektin Afrikan të Trashëgimisë së Filmit.

Scorsese studioi në Universitetin e Nju Jorkut, ku ai mori një diplomë bachelor në letërsinë angleze në 1964 dhe mori një diplomë master në artet figurative nga Shkolla e Arteve e NYU-së në 1966.

Në 1967 filmi i parë i metrazhit të gjatë të Scorsese “Who’s That Knocking at My Door” u publikua dhe u pranua në Festivalin e Filmit në Çikago, ku kritiku Roger Ebert pasi e pa, e quajti atë “një evokim i mrekullueshëm i jetës së qytetit amerikan”.

Në vitin 1971 Scorsese u transferua në Hollywood, ku u shoqërua me disa nga regjisorët e rinj që përcaktuan dekadën, duke përfshirë Steven Spielberg, Francis Ford Coppola, Brian De Palma dhe George Lucas.

Ai drejtoi Boxcar Bertha më 1972, një film që trajton epokën e Depresionit dhe Rrugët e Mesme më 1973, një film personal për besimin dhe shpagimin i xhiruar në Italinë e Vogël, me protagonistë Harvey Keitel dhe Robert De Niro.

Scorsese ka krijuar një histori të krijimit të filmave që përfshin bashkëpunime të përsëritura me aktorë dhe teknikë të filmit, duke përfshirë nëntë filma të bërë me Robert De Niro.

Filmat e tij me De Niro janë thriller psikologjik Taxi Driver më 1976, drama biografike sportive Raging Bull më 1980, komedia satirike e zezë Mbreti i Komedisë më 1982, drama muzikore New York, New York më 1977, thriller psikologjik Cape Fear më 1991, dhe filmat e krimit Mean Streets më 1973, Goodfellas më 1990, Casino më 1995 dhe The Irishman më 2019.

Scorsese është shquar gjithashtu për bashkëpunimet e tij të suksesshme me aktorin Leonardo DiCaprio, duke e angazhuar atë në pesë filma: epike historike “Bandat e Nju Jorkut” më 2002, biografia e Howard Hughes “The Aviator” më 2004, thriller dhe krim “The Departed” më 2006, thriller psikologjik “Shutter Island” më 2010, dhe komedia e zezë e “The Wolf of Wall Street” më 2013.

“The Aviator”, me regjinë e Martin Scorsese dhe luajtur nga Lenoardo DiCaprio, ka fituar pesë çmime Oscar: aktorja në rol jokryesor, kamera, skenografia, kostumet dhe montazhi.

“The Departed” fitoi Çmimin e Akademisë për regjinë më të mirë, përveç fitimit të çmimit për filmin më të mirë.

Scorsese është i njohur gjithashtu për bashkëpunimin e tij të gjatë me editorin e filmit Thelma Schoonmaker, i cili ka redaktuar çdo film Scorsese duke filluar me “Raging Bull”. Puna tjetër filmike e Scorsese përfshin komedinë e zezë “After Hours” më 1985, dramën romantike, “The Age of Innocence” më 1993, dramën aventureske për fëmijë “Hugo” më 2011, epikun fetar “The Last Temptation of Christ” më 1988, “Kundun” më 1997 dhe “Silence” më 2016.

Me nëntë nominime për Çmimin e Akademisë për Regjisorin më të Mirë, Scorsese është regjisori i gjallë më i nominuar dhe është i dyti pas dymbëdhjetë nominimeve të William Wyler në përgjithësi.

Në vitin 2007, Scorsese u prezantua me Qendrën e Nderimit “Kennedy” për Artet Skenike për ndikimin e tij në kulturën Amerikane. Ai gjithashtu mori një yll në Hollywood për “Walk of Fame” në 2003, një çmim e Institutit Britanik të Filmit në 1995 dhe një çmim BAFTA në 2012.

Scorsese është gjithashtu një fituesi i Çmimit AFI për Arritjet e Jetës për kontributet e tij në kinema, dhe ka fituar një Çmim të Akademisë, një Palme të Artë, një Çmim të Festivalit të Filmit në Kanë, një Luan të Argjendtë, një Grammy Award, tre Primetime Emmy Awards, tre çmime Golden Globe, tre Çmime BAFTA dhe dy Çmime të Sportit të Drejtorëve të Amerikës, transmeton ‘fjala.al’.

Scorsese është i njohur gjithashtu për punën e tij në televizion, duke përfshirë drejtimin e episodeve pilot të serive të HBO Boardwalk Empire dhe Vinyl, këtë të fundit që ai gjithashtu krijoi bashkë.