Në 82-vjetorin e lindjes së Ali Podrimjes: Poeti që po i mungon letërsisë shqipe

Ali Podrimja lindi më 28 gusht 1942 në Gjakovë. Shkollën fillore dhe gjimnazin i kreu në vendlindje, ndërsa Fakultetin Filo­zofik, Gjuhë dhe Letërsi Shqipe, në Universitetin e Kosovës. Në vitin 1966 zë punë në gazetën e përditshme “Rilindja”, në rubrikën e kulturës. Më 1976, në Edicionin e Botimeve “Rilin­dja”, udhëheq bibliotekat: Poezia shqipe, Letërsia botërore dhe Letërsitë e ish-bashkësisë jugosllave. Është anëtar i LSHK dhe i PEN-it shqiptar.

Në vitin 1996 Ali Podrimja u zgjodh anëtar korrespondent i ASHAK, ndërsa në vitin 2000 zgjidhet anëtar i rregullt.

Me shkrime filloi të merret qysh si gjimnazist. Poezinë e pa­rë Arabja e botoi në revistën “Jeta e re” nr. 4, 1957. Po kjo revistë në vitin 1961 botoi dhe librin e tij të parë Thirrje. Në përkthim të poetit Esat Mekuli u botua, me plotësime, edhe në gjuhën serbokroate (1968). Përmbledh­ja Thirrje në vitin 1971 u bë kartuç në Tiranë, për shkak të disa poezive “hermetike”. Ekzemplari i shpëtuar nga një poet tiranas, udhëtoi deri te autori hiç më pak se 20 vjet.

Pos poezive, Ali Podrimja shkroi ese e tregime. Bashkëpunon me të gjitha revistat e fletushkat në gjuhën shqipe brenda dhe jashtë atdheut. Është fitues i shpërblimeve të ndryshme letrare. Në vitin 1999, në Shtutgart të Gjermanisë, u nderua me çmimin e mirënjohur letrar Nikolas Linau. Librat e tij janë botuar, ribotuar dhe përkthyer në disa gjuhë. Është prezent në shumë manifestime ndërkombëtare.

Poeti Ali Podrimja vdiq më 21.07.2012 në Lodève të Francës ku merrte pjesë në festivalin e poezisë Voix de la Méditerranée.

Bibliografia

Libra të botuar:
Thirrje, poezi, Jeta e Re, Prishtinë,1961 ; Naim Frashëri, Tiranë, 1972, zgjodhi Pandeli Koçi. Botimi i parë i këtij libri u bë karton.
Loja nën diell, tregime, Jeta e re, Prishtinë, 1967.
Dhimbë e bukur, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1967.
Sampo, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1969; Flaka e Vëllazërimit, Shkup 1980.
Hija e tokës, Bota e Re, Prishtinë, 1971.
Torzo, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1971; Botimi i dytë, pasthënia Ibrahim Rugova, 1979.
Folja, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1973.
Credo, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1976.
Poezi, lektyrë shkollore, Prishtinë, 1978, 1985.
Drejtpeshimi, poezi e zgjedhur, parathënia Ibrahim Rugova, Rilindja, Prishtinë, 1981.
Lum-lumi, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1982,1986,1990; Toena, Tiranë, 2003, botimi IV dhe
V, parathënia dr. B. Kuçuku; Rozafa, Prishtinë, 2003 ; Libri Shkollor, Prishtinë, 2012.
Fundi i gëzuar, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1988.
Zari, poezi, Rilindja, Prishtinë, 1990.
Në bisht të sorrës, poezi, Art-Pena, Prishtinë, 1994.
Buzëqeshja në kafaz, Lidhja e Shkrimtarëve të Shqipërisë, Tiranë, 1994 ; Dukagjini, Pejë, 1995.
Tkurrja e Atdheut, ese dhe të paharruarat, Konica 95, Tetovë, 1996; Toena, Tiranë, 2004.
Libri që nuk mbyllet, ese, Rilindja, Prishtinë, 1997.
Ishulli Albania, Rilindja, Prishtinë, 1998; poezi e zgjedhur, parathënia Visar Zhiti, Onufri, 2004 ; botimi plotësuar, AIKID, Prishtinë, 2006.
Burgu i hapur, Rilindja, Prishtinë, 1998.
Harakiri, ese, shënime nga esnafi dhe një miniroman, Rilindja, Prishtinë, 1999.
Dielli i zi, ese, Rilindja, Prishtinë, 2000.
Poema, Enti i Teksteve, Prishtinë, 1979, parathënia Hysni Hoxha.
Poezi, Naim Frashëri, Tiranë,1986, zgjodhën Dritëro Agolli, Xhevahir Spahiu, parathënia D. Agolli.

Litari i ankthit, poezi e zgjedhur, parathënia Bashkim Kuçuku, Toena, Tiranë 2002.
Antologji personale, Ora, Tiranë, 2002.
Kush do ta vrasë ujkun, Alba-Ass, Tiranë, 2002. Zgjedhjen dhe parathënien Ali Aliu.
Te guri i Prevezës, parathënia Bashkim Kuçuku, Arbëria, Tiranë, 2003.
Letra nga të vdekurit, ese dhe persiatje, Toena, Tiranë 2004.
Pikë e zezë në blu, poezi, Onufri, 2005.
Sfidë harrimit, ese, parathënia Bashkim Kuçuku, Onufri, Tiranë, 2006.
Gjumi i tokës, poezi e zgjedhur, Ideart, Tiranë, 2007.
Fundi i mitit, tregime, parathënia Sadik Bejko, Onufri, 2007.
Libri mbi të qenit, poezi e zgjedhur, Brezi 9, Tetovë, 2008 ; PEN Qendra, Prishtinë, 2009, parathënia Fatos Arapi;
Vepra 1-9, Vepra e plotë, parathënia Ali Aliu, ASHAK, Prishtinë, 2013.

Libra të botuar në gjuhë të huaja nga Ali Podrimja :
Dozivi, Bagdala, Krushevac, 1968, zgjodhi dhe përktheu në serbokroatisht Esad Mekuli.
Lili i našata sloboda, Nova Makedonija, Shkup, 1968, përktheu në maqedonisht Video Podgorec.
U bogu su nazreli zmiju, Nolit, Beograd, 1972, zgjodhi dhe përktheu serbokroatisht Vehap Shita.
Suzenj pesmi, Lipa, Kopar, 1976, zgjodhi dhe përktheu sllovenisht Ciril Zlobec.
Sonot što produlžuva, Misla, Shkup, 1978, përkthyen maqedonisht Gane Todorovski, Adem Gajtani.
Zatim belo, Matica srpska, Novi Sad, 1978, përkthyen në serbokroatisht Esad Mekuli, Rexhep Ismajli.
Ravnoteža, Gradina, Nish, përktheu në serbokroatisht Mirko Gashi.
Pesmi, (me Enver Gjerqekun, Azem Shkrelin, Rrahman Dedajn) Mladinska knjiga, Lubjanë, 1980, përktheu në sllovenisht Ciril Zlobec.
Poesie per Lumi, La sfinge, Napoli, 1984, zgjodhi dhe përktheu në italisht Giacomo Scotti.
Gene bir basina, Yalçin yayinlari, Stamboll, 1985, përktheu në turqisht Hasan Merxhan.
Den Wolf satteln, Straelener, 1986, zgjodhi dhe përktheu në gjermanisht Hans Joachim Lanksch.
Baladi Kosova, Tekyn, Stamboll, 1986, përktheu në turqisht Nexhati Zekeria.
Živjeti, Vesilin Masleša, Sarajevë, 1987, përkthyen në serbokroatisht Hasan Mekuli, Shkëlzen Maliqi.
Nyngtalan Ko, Forum, Novi Sad, 1988; zgjodhën dhe përkthyen në hungarisht: Acs Karoly dhe Feher Ferenc.
Icb sattle das Ross den Tod, Klagenfurt/ Salzburg, 1991, zgjodhi dhe përktheu në gjermanisht Hans-Joachim Lanksch.
Zyc, Orfeu, Varshavë, 1993, zgjodhi e përktheu polonisht Mazllum Saneja, pasthënia Dorota Horodyska.


Das Lächeln im Käfig / Buzëqeshja në kafaz, Klagenfurt/ Salzburg, 1993, përktheu në gjermanisht Hans-Joachim Lanksch u ribotua në vitin 2004.
Wandern mit dem Wolf, Weiser Verlag, Klagenfurt-Salzburg, 1992, zgjodhi dhe përktheu në gjermanisht Hans Joachim Lanksch.
Poeti Europei, Centro Italiano Arte e Cultura, CIAC- Roma, 1998.
Who whill slay the wolf, selected Poetry by Ali Podrimja, Gjonlekaj Publishing, Nju Jork, 2000; zgjedhi, përktheu në anglisht dhe shkroi parathënien, Robert Elsie.
Défaut de verbe, Edition bilingue, Cheyne, Le Chambon-sur-Lignon, 2000, përktheu në frëngjisht dhe shkroi parathënien Aleksander Zoto.
Skradziony p?omie?, Pogranicze, Seyni, 2007, wybó?ad z jezyka alba?skego i poslowie Mazllum Saneja, opracovanie i wspó?praca Ewa ?meta?ska.
Deserto invasivo, poesie, a cura di Bl ;erina Suta, De Angelis Editore, Avelino, 2007.
Cartea ce mu se inchide, Anthologie de autor, Librarium Haemus, Bukuresht, 2007, antologare, traducere ?i aparat critic de Kopi Kyçyku cu o prefat? de Ardian-Christian Kuciuk.
Flaka e vjedhur/La flamme volée, L’Arbre à paroles / Residences, 2010, traduction Vasil Çapeqi, adaptation Francis Chenot.
O ??i?meno? xapt?? (Harta e grisur),Eolika grammata, 2011, përktheu në greqisht Iliaz Bobaj.

Panorama dhe antologji në gjuhë të tjera:
Vertikale (me Augustin Stipçeviqin), Matica Hrvatska, Split, 1970.
Duboko je korijenje (me Augustin Stipçeviqin), Matica Hrvatska, Split, 1970.
Le parole rinato – Fjalë të rilindura – (me Giacomo Scottin), Rilindja, 1970.
Kiša u jednoj legendi, Prosveta, Beograd, 1973.
Bez glagola, August Cesarec, Zagreb 1978.
Poezia acontemporano di Yugoslavia, Libertates, Pançevë 1978.
Poeti albanesi in Jugoslavia, La Battana, Rijeka 1978.
Dega e pikëlluar (me Sabri Hamitin), Rilindja, 1979, në gjuhët gjermane, frenge, angleze dhe arabe (Kuvajt).
Poezia revolucionare e popujve të Jugosllavisë (me P. Matvejeviqin, H. Tahmishiqin, S. Llukiçin, C. Zlobecin), Spektri, Zagreb 1981.

Është prezentuar në shumë panorama e antologji shqiptare e në gjuhë të huaja:
Shtigjet e qëndresës – Stazama otpora (grup përpiluesish), Klubi i punëtorëve letrarë të Kosovës, Prishtinë 1961
Pesme gorke i ponosne (akad. Esad Mekuli), Nolit, Beograd 1962
Panoramë e letërsisë bashkëkohore shqipe në Jugosllavi (grup përpiluesish), Enti i Teksteve, Prishtinë 1964
Pravostoina (A. Gajtani dhe G. Todorovski), Makedonska knjiga, Shkup 1968
Tregime të sotme shqiptare, (Ramiz Kelmendi), Prishtinë 1969
Për ty, Poezi nga Kosova në botim të Naim Frashërit, Tiranë 1969
Rrëfimi i njeriut me samar, panoramë e tregimit kosovar, Naim Frashëri, Tiranë 1970
Antologjia e lirikës shqipe (akad. Rexhep Qosja), Rilindja, 1970 dhe Enti i Teksteve, 1985.


Cormoran y delfin (14 poetë kosovarë në spanjollisht), Buenos Aires, 1971
E di një fjalë prej gurit, Antologji e poezisë së Kosovës, Naim Frashëri, 1972
Trolli betohet (Dr. Hysni Hoxha), Rilindja, 1975.
Beschëingter Stein (zgjedh e përkthyer Ina Jun Brod). Poezi bashkëkohore e Jugosllavisë, Wien – Mynchen, 1976.
Regen in einer Legende (zgjedh e përkthyer Dieter Schon), Heiligenhof, 1977.
Antologjia e poezisë së sotme shqipe në Jugosllavi, Jehona, Shkup 1977.
O?i kamena – Sytë e gurit (akad. Esad Mekuli), Pobjeda, Titograd 1978.
Arnavut siiri antolojisi (Ibrahim Rugova), Tan, Prishtinë 1979.
Sla po soncu (Hasan Mekuli), Cankarjeva Založba, Lubjanë 1979.
Antologija i komentari savremene jugoslovenske misaone poezije, Grafos, Beograd 1980.
Antologjia e poezisë jugosllave (Nexhati Zekekrija) Xhem, Stamboll 1980.
Ljudi bez oružja, Antiratna poezija, Nova knjiga, Beograd 1985.
Iz savremene albanske poezije (Dr. Agim Vinca), Sarajevski dani poezije, Sarajevë 1985.
Pisatelji za demokracijo, Mladinska knjiga, Lubjanë 1989.
Antologjia e poezisë së përshpirtshme shqipe (Zgjodhi Anton Nikë Berisha), 1999, Prishtinë.
Poesia del Kossovo (përgatitur nga Daniele Giancane), italisht, 1999.
Gui anh ngoi Kosovo (Përshëndetje vëllezërve kosovarë), vietnamisht, Trinn Bay, 1999.
Antologjia e poezisë shqipe shek. XX (Zgjodhi e përktheu: Kun Stasejns), flamanisht, Amsterdam, 2000.


Antologji e poezisë shqipe (Dr. Ali Aliu), 2000, Tetovë.
Katër poetë (Zgjodhi e përgatiti Xhevahir Spahiu), Tiranë, 2000.
Nie jest za pó?nona mi?o??, Antlogia poezji albanskiej XX wieku, përgatiti dhe përktheu Mazllum Saneja, Pogranicze, Sejny, 2005.
Ali Podrimja, A split stone, An Antholgy of Albanian Poets of Kosova, translated from Albanian, Avni Spahiu, DIÇ&Rozafa, Prishtinë, 2006.
Luan Topçiu, O antologie a poeziei albaneze, Editura Privirea, Bukuresht, 2007.
Bashkim Kuçuku, Ukraden plamen, Antologija albanske poezije, përktheu Qazim Muja, DANU, Podgorica, 2009.


Prezentohet dhe në këto gjuhë:
Në suedisht: Ornarna och bergen, antologji e poezisë shqipe, zgjedhur e përkthyer nga Ullmar Qvick, Forlaget rallarros, Gëteborg, 1979; Regnbàgens Sànger, antologji e poezisë së Jugosllavisë, zgjedhur e përkthyer nga poeti i njohur rumun Jon Milliosh, Symposion, Stockholm Stehag 1990.
Në lituanisht: Dzejas diena, Poezi e popujve të botës, LIESMA, Riga, 1977.
Në rusisht: Molodoj poeti jugoslavi, MOLODIA GVARDIA, Moskë 1974; Poezija sovremenoj Jugoslaviji (Hud. Literatura), Moskë 1981.
Në polonisht: Vetëm Itaka mbetet, (Mazllom Saneja), Varshavë 1993.
Në anglisht: An elysive eagle soars, zgjedhur e përkthyer nga dr. Robert Elsie, Unesko, Forest books, London-Boston, 1993; Roads lead only one way (Poezia bashkëkohore e Kosovës), përpilues Mensur Raifi, Prishtinë, Shoqata e përkthyesëve të Kosovës, 1988. Përkthyes John Hodgson.
Në hungarisht: Acs Karoly Kiasott kard, antologji e poezisë së popujve të Jugosllavisë, Forum, Novi Sad, 1985.


Në arabisht: Antologjia e poezisë shqipe, zgjedhur e përkthyer nga dr. Muhamet Mufaku dhe botuar në Damask e Kuvajt, 1981
Në gjermanisht: Zieh dich zurürck in den vers homers, përgatiti: Dr. Mensur Raifi. Përktheu në gjuhën gjermane Oda Buchholz, botim i Shoqatës së përkthyesve të Kosovës, Prishtinë, 1988.
Zersplit tertes Europa, Schwalenberg, Lippe, 1993; Zëischen feder und Fahne (Andreas P. Pittler dhe Helena Verdel), Libër esesh, grup autorësh, Pucis, Wien 1993. Das Buch der Rander-Lyrik (Antologji e Evropës Qëndrore), Weiser Verlag, Klagenfurt-Salzburg, 1995; Literatur und Kunst im Heinrich Boll – Haus Langenbroich, Rheinland – Verlag GmbH-Köln, 1995.
Në frëngjisht: Les cahiers – poezia shqipe, zgjedhur e përgatitur nga A. Zotos, 1989.
Voix albanaises dans la nuit, poezia shqipe, zgjedhur e përgatitur nga A. Zotos, 1991.

Ka bërë përzgjedhje dhe botuar, me parathënie e pasthënie – ese për shkrimtarët e veprat:
Vorea Ujko, Ankthi, 1979.
Fatos Arapit, tre libra, Fatet, Kaltërsina dhe Dafina në shi (1971, 1979 dhe 1985).
Ismail Kadare, Buzëqeshje mbi botën, 1980.
Dritëro Agolli, Të pagjumët, 1982.
Sulejman Mato, Jeta në dy kohë, 1982.
Abdylazis Islami, Maje malësh, 1983.
Xhevahir Spahiu,Tek rrënja e fjalës, 1988, etj.
Eqrem Basha Brymë në zemër, 1989.
Agim Ramadani, Një jetë tjetër, 2000.
Azem Shkreli, Zjarr i fjetur, Toena, Tiranë, 2001.
Fatos Arapi, Eklipsi i ëndrrës, Toena, Tiranë, 2002.
Lëre dritarën hapur, Rozafa, Prishtinë, 2002 (zgjedhje e poetëve të viteve 80).
E frikshme dhe e bukur, Rozafa, Prishtinë, 2003 (zgjedhje e poetëve të viteve 80).
I kujt je, Atdhe? Rozafa, Prishtinë, 2003 (zgjedhje e poetëve të viteve 90).
Sadik Bejko, Perëndim me pak natë, Toena, Tiranë, 2004.
Mihal Hanxhari, Gdhend një statujë, Toena, Tiranë, 2005.
Një gur i çarë, antologji për Kosovën, Rozafa, 2005.

Shpërblimet:
I Dhjetorit, i Nëntorit, (i qytetit të Prishtinës), i Rilindjes, i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, i Fjalës etj.
Çmimi ndërkombëtar për poezi “Nikolaus Lenau”, Shtutgart, Gjermani, 1999,.
Çmimi ndërkombëtar “Liburna”, Durrës, 2005.
Çmimi Azem Shkreli.
Çmimi i Organizatës Kulturore Ndërkombëtare “Kafeneja e Ideve”, Salaminë, Greqi, 2011.
Poezitë e tij janë përkthyer edhe në hebraisht, danisht, norvegjisht, holandisht, greqisht, çekisht, bullgarisht etj. Po ashtu janë botuar në revista si Poesis 93, Mediteran (Paris), Neue Sirene (Mynhen), Neue literatur (Ofefenbach), Literatur und kritik (Salzburg), Hid (Novi Sad), Slobodnost (Lubjanë), Impegnio 80 (Itali, Mazara del Vallo, Frapani), Literatura na swiecie (Varshavë), Život (Sarajevë), Nëntori dhe Letërsia shqipe (Tiranë), Književnost (Beograd) etj.
Për poezinë e tij kanë shkruar Hasan Mekuli, Vehap Shita, Ali Aliu.

(Biografia është marrë nga faqja e Akademisë së Shkencës dhe Arteve të Kosovës)

———————-

LEXO EDHE:

Ali Podrimja: Unë, biri yt, Kosovë

ObserverKult