Nga Isabel Allende
Të shkruarit është për mua një përpjekje e dëshpëruar për të ruajtur kujtesën. Unë jam një endacake e përjetshme dhe kujtimet mbeten në rrugën time, si copa të grisura nga fustani im.
Shkruaj që të mos më nënshtrojë harresa dhe të më ushqejnë rrënjët e mia, të cilat deri më tani nuk zhyten në asnjë vend gjeografik, por vetëm në kujtesën time dhe në librat që kam shkruar.
Shpesh, duke kërkuar frymëzim para një faqeje bosh, mbyll sytë për një çast dhe kthehem në kuzhinën e shtëpisë ku jam rritur dhe te gratë e jashtëzakonshme që më kanë rritur (…). Të shkruarit nuk është një qëllim në vetvete, por një mjet komunikimi.
Çfarë është një libër përpara se dikush ta hap dhe lexojë atë?
Vetëm një grup fletësh të ngjitura në njërën anë… Janë lexuesit ata që i japin jetë një libri. Në rastin më të mirë, letërsia përpiqet t’u japë zë atyre që nuk kanë ose atyre që janë të heshtur, por kur shkruaj, i vendos vetes për detyrë të mos përfaqësoj askënd, të mos kapërcej, të mos jap një mesazh apo të shpjegoj misteret e universit, thjesht përpiqem të tregoj, duke përdorur tonin e një bisede intime. Nuk kam përgjigje, vetëm pyetje, gjithmonë të njëjtat pyetje që më ndjekin si fantazma.
Shkrimi është punë e ngadaltë, e qetë, e vetmuar. Çdo libër është një mesazh i mbyllur në një shishe dhe i hedhur në det; Nuk e di se në cilin brigje do të zbresë, as në duart e kujt do të bjerë. Shkruaj verbërisht dhe është gjithmonë një surprizë e mrekullueshme të marr letra apo përqafime nga lexues entuziastë, do të thotë që dikush i ka lexuar faqet e mia, se deti nuk i ka gëlltitur.
Pse shkruaj?
Nuk e di. Për mua është një domosdoshmëri fiziologjike, si gjumi apo amësia. Të them dhe të tregoj… është e vetmja gjë që dua të bëj. Shkrimi formon realitetin, krijon dhe rikrijon botën. Sipas Biblës, në fillim ishte folja, po fjala.
Zoti tha: U bëftë dritë, u ndanë ujërat nga toka. Kjo metaforë përshkruan botën para artit të gjuhës dhe të shkrimit: para fjalës kishte kaos, shqetësim dhe hije. Para fjalës, ngjarjet e njerëzimit ranë në harresë, ne nuk mund të transmetonim përvojë apo njohuri, të tregonim historitë tona dhe t’u shpjegoheshim të tjerëve; para foljes nuk kishte histori. Kështu ishte edhe në jetën time: përpara se të gjeja rrugën e letërsisë kishte vetëm konfuzion dhe harresë. Fjala e shkruar më shpëtoi nga një ekzistencë e zakonshme. Të them dhe të tregoj… është e vetmja gjë që dua të bëj. Shkrimi formon realitetin, krijon dhe rikrijon botën.
Kjo është historia e një gruaje dhe një burri që e kanë dashur njëri-tjetrin plotësisht, duke shmangur kështu një ekzistencë të zakonshme. E mbajta në kujtesë që të mos e prishte koha dhe vetëm tani, në netët e heshtura të këtij vendi, mund ta tregoj më në fund. Do ta bëj për atë burrë dhe atë grua që ma besuan jetën duke më thënë: merre, shkruaj që të mos e fshijë era.
Përgatiti: Albert Vataj
Lexo edhe:
ISABEL ALLENDE: PO MUA? DO TË MË KUJTOJË DIKUSH?
Isabel Allende ka lindur në Lima, në vitin 1942, dhe jetoi në Kili deri në vitin 1973. Pas grushtshtetit nga Pinoçeti, u vendos në Venezuelë. Më pas në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.
Me romanin e saj të parë, Shtëpia e shpirtrave (1982), Isabel Allende, u afirmua menjëherë si një nga zërat më te rëndësishëm të narrativës në gjuhën spanjolle.
Në vitin 2014, Barack Obama e vlerësoi Isabel Allende-n me Medaljen presidenciale të Lirisë.
Ndërsa në vitin 2018, ajo u bë autorja e parë e gjuhës spanjolle që mori medaljen e National Book Award. Kjo për kontribut të shquar në letërsinë amerikane.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
