Ju ftojmë të lexoni ciklin poetik “Kalorësit e erërave” të Rrahman Dedajt, shkëputur nga libri “Koha në unazë”, botim i Rilindjes (1980).
Rrahman Dedaj: Kalorësi i erërave
(Kënga e parë)
Harfën e barit zgjojnë dhe i thërrasin erërat
Zgjojnë balerinat e dheut, e mbërrijnë diellin
Dhe i djegin gishtat në maje të luleve,
e thërrasin shiun – bëhen flutura mbi trëndafile
Edhe emrat ia shkruajnë secilës ditë në ballë,
Ndërsa koha pikon dritë mbi flokët e tyre prej bari.
Ujëvaret derdhen mbi ëndërra – ato flasin gjuhën
E plumbit dhe shndërrohen në lule.
Ata secili ia falin nga një pjesë të bukurisë së vet
Dhe bëhen ylbera të shkurtuar kur shiu
Na i lag zemrat Malli na puth me buzët e flakës.
Këta nuk janë zogj që ndalin fluturimin në degë
Nuk i ka dehur bukuria magjike e blerimit
Dashuria jonë flen mbi flokët e tyre prej bari
Dhe fluturon përtej kohës së dashuruar
Në bukurinë magjike të gjakut dhe vdekjes
Kur prekim bukurinë e tyre me gishta
Zgjohet kënga që na përcjell prej lindjes
Ndërsa ata bëhen kandila mbi krerët e këputur
Që shkruan historinë e përrallave të kuqe.
(Kënga e dytë)
Deshta ta gjej vetëm një fjalë t’artë për betejë
Në këtë varg nuk ndahet marshi i tyre
As karvani i shkurtuar nuk vdes.
Kalorsit e erërave i kanë puthur edhe fushat
e fëmijëve tanë
Që nesër do të vrapojnë pas kuajve të tyre
Kuajve me jela të florinjta –
Kuajve të dashuruar në diell
Kuajve që vrapojnë nëpër rrugët e këngëve
Deri te amshimi dhe bëhen fener vertikal të kohës
Për ta shpeshherë dashurojmë si pëllumbat
Dhe dehemi në bukurinë e vdekjes së tyre
Në këtë varg nuk ndahet marshi i tyre i shkurtuar
Ata ecin para nesh dhe tundin kumbonat e dritës
Zgjohen me mishin tonë dhe ua veshim lëkurën
Me harfën e barit zgjojnë këngën e tyre në gurë
Atëherë kuajt me jela prej flakës lodrojnë nëpër
zemrat tona
Që t’i kullosin livadhet e kositura kurrë!
(Kënga e tretë)
Ata e dinë vetëm gjuhën e luleve.
Kur i krehin flokët e tyre prej bari zgjohet harfa
I shtrijnë duart e bardha si buka
Fenerët e kujtimeve kallen
Kënga e tyre merr ngjyrën e gjakut tonë
Dhe bëhet fëmija i ëndrrave që flejnë nën tokë
Përmendore e flakës dhe kohës
Dhe kështjellë madhështore e historisë
Ecim nëpër kujtimet e tyre dhe mbërrijmë në dashuri
Prej varrëve të një beteje zgjohen kalorësit e erërave
Dhe i lexojnë epitafet e veta
Ja fleni të dashuruar e t’amshuar!
Mbi tokë janë thurur legjendat më të bukura për vashat
Që pritën kalorsit e erërave
Dhe kuajt me jela të florinjta
Ata dinë vetëm gjuhën e luleve
kënga e tyre i kuqlon trëndofilet e gjakut tonë
Prandaj tokës i vjen era bukë
prandaj tokës i vjen era dashuri
(Kënga e katërt)
Një krah ylberi deri te dashuria e fjalës
Orfeun e ka dehur bukuria e saj
Drapri i artë i hënës pikon dritën n’ëndërrat e tyre
Që janë shndërruar n’ura
Prej barit deri te qielli
Prej gjakut deri te dashuria
Prej vdekjes deri te amshimi
Urat nëpër të cilat kalon koha dhe fjala
Duke shndërruar dhembjen e vet të fundit në magji
Nganjëherë fryjnë erna të nxehta
Dhe djegin këmishën e bardhë të ditës:
Nga toka zgjohen kandila të kuq
I ndezin dritat nëpër urnat e shtigjeve të kohës
Kur ndiejnë erën e bukës sonë të përditshme
Kujtimet e blerta mbërrijnë deri te flaka
dhe vrasin harresën e tyre.
Një krah ylberi deri te dashuria e fjalës
Na ka dehur bukuria e saj blertë!
(Kënga e pestë)
Koha pikon dritë mbi flokët e tyre prej bari
Mbi lisat e shkurtuar për një dashuri
Rrugët na çojnë deri në qytetin e tyre
Me një pjesë të lindjes dhe dashurisë u blerojmë gishtat
Që shtrihen të zënë diellin e planetit të lodhur
Dhe t’i shkruajnë Post scriptumet e veta
Për këngët, në gjuhën e gurit dhe të lules
Me hapin e kohës çdo ditë udhëtojnë deri te ne
Për t’i korrur arat e bukës dhe ernat
Për t’i vjelur mollat e florinjta në degë
Për ta vashat këmishat e ëndërrave i kanë djegur.
Kur bie shi fluturat e kuqe zgjohen
Kalorsit e ernave
Me kuaj të shpejtë nëpër gjakun tonë vrapojnë
Marshi i tyre nuk ndalet në këtë varg
Marshi i tyre nuk ndalet në këtë fjalë
Ata udhëtojnë përtej kohës dhe vdesin shumë pas nesh!
Fleni të dashuruar e t’amshuar!
Për ju dashurojmë si pëllumbat
Dhe dehemi në bukurinë magjike të vdekjes suaj!
_______________________________________________
Rexhep Qosja: “Rrahman Dedaj është poet i cili krijon lidhjen e natyrshme, kreative, ndërmjet traditës kulturore të popullit dhe të shprehjes poetike moderne. Në poezinë e tij paraprakisht sintetizohen miti, legjenda, balada, simboli popullor dhe sensibiliteti modern. Në këtë mënyrë, në poezinë e tij krijohet sinteza e natyrshme, spontane kreative, poetikisht kuptimplota dhe cilësore ndërmjet imagjinatës moderne poetike. Ato këtu lajmërohen të sintetizuara cilësisht edhe si fakturë, edhe si teksturë, edhe si simbolikë: me një fjalë, ato këtu lajmërohen si strukturë e re.
Duke krijuar poezinë moderne mbi folklorin, mbi magjinë, mbi mitin dhe mbi simbolin e traditës popullore, që bartin përvoja shekullore, Rrahman Dedaj, ndërkaq, jo vetëm se ka krijuar një sërë vjershash antologjike, por edhe i ka hapur rrugën një tendence të re në poezinë tonë që do të vijë duke u zgjeruar gjithnjë e më dukshëm në mënyrë që të bëhet sot thuajse rrjedhë në kuadrin e së cilës krijon një numër i dukshëm poetësh.
Në këtë mënyrë kontinuiteti në krijimtarinë e Rrahman Dedajt është treguar nxitës dhe inspirativ edhe për poezinë tonë përgjithësisht.”
Biografia
Rrahman Dedaj lindi më 1939 në fshatin Penuhë, afër Podujevës, Kosovë dhe vdiq më 21 gusht 2005 në Londër.
Shkollën fillore e kreu në Podujevë, shkollën normale dhe fakultetin filozofik në Prishtinë.
Me letërsi filloi të merret qysh në bankat e shkollës. Ka botuar këto vepra: “Zogu dhe Kulla”, “Me sy këngë”, “Simfonia e fjalës”, “Balada fshehur”, “Etje”, “Fatkeqësia e urtisë”, “Kryqëzim hijesh”, (poezi për të rritur).
Pastaj përmbledhje të tregimeve “Fshehtësia” dhe “Medaljoni” si dhe përmbledhjen e vjershave për fëmijë “Dy liqej”.
Përgatiti: ObserverKult
========================
Lexo edhe:
