Nëntëmbëdhjetë muaj pa djalin tonë të mirë, Luranin
Nga: Xhabir Ahmeti
Nëntëmbëdhjetë muaj pa Ty u bënë Lurani im, biri im i mirë. Koha ikën me ngut në këtë vend të lodhur, por jo edhe për ne. Për ne dita është bërë muaj, muaji vit, kurse viti shekull. Dhe, të gjithë këtë kohë dhembja jonë e ka lyer me tush, korb të zi e ka bërë.
Ka mbuluar kjo zi gur e dru. Kur hapet dita, në vend të gishtave të aurorës ngrihen re të verenikëta dhe ndalen përmbi shtëpinë tonë. Midis tyre bëhet një figurë e përçudme vigane dhe duket si një kreaturë që na përqesh pse kemi mbetur në tri këndet e trekëndëshit të fatkeqësisë.
Derisa dëgjohen gërvalljet e saj, erëra të ndryshme fryjnë këtu dhe duan gjithçka të hedhin në humnerë, jashtë kujtesës kolektive, jashtë kujtesës historike. Por neve energjia që ke derdhur ti na mban fort para kujtimeve. Qëndrojmë aty në vendin ku kishe dëshirë të rrije ulur e të bëje kërkime në botën e filmit e të teatrit.
Dhe, zëri yt i metaltë mbetet i pranishëm midis nesh e nuk harrohet. Ai zë do të kumbojë në ekran përgjithmonë sepse ai zë ishte që kërkonte të punojmë për fëmijët që ende nuk kanë lindur, jo për Barabatë që bredhin rrugëve të fshatit duke kënduar hosana! Emri yt dhe zëri yt i protestës për të gjitha llojet e padrejtësive nuk do të zhbëhen sepse aty nuk mund t’u dalë përpara asnjë kufi kohor. Nuk do të tretet gjithë ajo dashuri për artin teatror. Kujtimet që ke lënë për të gjitha këto janë si drita të amshueshme e nuk i fik as murrlani!
Sa të qëndrueshme janë këto kujtime. Aty të mbajnë ato ashtu të ri e të bukur, siç ke qenë e siç do të mbetesh përgjithmonë, djali im i mirë. Të tillë të patëm, të tillë të kemi. Të buzëqeshur. Krenar që je djali ynë, siç jemi edhe ne krenar me ty. Krenar që ishe aleat i fortë i të vërtetës. Nuk kemi nevojë të të kërkojmë në ëndërr. Të shohim në të gjitha këndet e pafundme të dashurisë prindërore, të dashurisë së Lindës dhe të bijës sate, Arbës.
Ne, babë e nënë qëndrojmë me kokën lartë e ndër lot e të shohim ndër yje. Ti je ylli që bën dritë më së shumti. Bën dritë edhe për të tjerët. Sepse ti je dali ynë që çdo punë e bëje me përkushtim e me dashuri.
Pasi ike ti, bir, përpara nesh janë ngritur pyje të errëta të stërmbushura me pashpresë e me thepa të murrmë brenda, kurse para motrës sate marshon pandalshëm pikëllimi i motrës për vëlla, për ty, vëllain më të mirë që do të ketë mundur ta ketë një motër.
Jehona e zërit të saj përplaset për bjeshkët e mbuluara me borë, shkakton ortekë e kthehet te dritaret e kësaj kulle. Jo dritaret, por e dridhin tërë kullën duke e vulosur të vërtetën se jo vetëm ne, por tërë kultura jonë ka humbur një dritë, e cila tash e heshtur i derdh rrezet nga Udha e Tamlit, në vend se të ishte këtu si yll i zëshëm e të bënte dritë si Eskili në rini të vet.
Arba e vockël, Arba jote, mbahet e rritet me krenarinë që e ke farkuar ti. Kudo që shkon e kudo që të gjendet ajo tregon se është bija jote. Ajo e ndjen mungesën tënde, por dhembjen asaj ia fshin rrita. Ajo është si ti. Ligjërimi i saj ka shijen e mbamendjes. Kur flet ajo çdo fjalë duket se vallëzon, kurse gjerat që janë përreth saj fluturojnë! Është e veçantë Arbushi. Njësoj si ti! Gjatë udhëtimit të saj do ta dijë se nuk është se ka mbijë vetvetiu në Shkup, por se është bija jote.
Neve na e grabiti shpresën fatkeqësia e ndihmuar nga dora e ligë e njeriut, ty ta shkurtoi udhëtimin e ndritshëm mu në çastin kur nisën të hapen dyert e mëdha të karrierës botërore. Na la kjo fatkeqësi të shtangur të shikojmë kah mani i madh në kthesë, mu para ballkonit pushoje dhe i shënojë gjurmët e jetës të cilat të duheshin për skenën që e quaje sinonim të marshimit tonë tragjik e komik.
Na e bëri çdo stinë të jetë dimër, dimër pa borë ku duken gjethet e manit të kalbura, për toke. Na futi në një tunel të errët të një shpelle të cilës askush nuk ia ka gjetur shtegun e daljes.
Oh djali im, te ne banon e ka lëshuar rrënjë të thella dhembja për ty. Asgjë s’janë malet e shumta të Sharrit si madhësi e peshë në krahasim me dhembjen që kemi ne. Prandaj në hapësirën e rimtë qiellore ushtojnë dhembshëm vargjet e Naimit vetëm për ne për çdo ditë, për çdo javë, për çdo muaj e deri në fund sa të ecin akrepat e orës që e mat kalueshmërinë e jetës sonë: Qiej vishuni në të zi / edhe ju yj më mos ndrini, ti hënë mos dil përsëri / gjithë të helmuar rrini! Ja, kjo është jeta jonë.
Biri im, varra jonë që u hap nga dhembja për ty nuk do të shërohet kurrë, do të kullojë gjithmonë. Ne do ta përballojmë se ende kemi shumëçka të themi për ty dhe çdo fjalë të thënë ta shkruajmë në librin e kujtesës historike. Medoemos duhet të presim të të shohim si vrapon krenar nëpër vargje, në fjalitë e shkruara me ngjyrën e krenarisë, mbi derë të teatrit…
Të molisura janë këto ditë që po kalojnë pa ty. Edhe ato s’e mbajnë dot barrën e dhembjes që kemi ne! Sa të shkreta janë këto ditë! Ç’zbrazëti mbretëron tash rreth nesh, biri im! Nuk është vetëm koha, por edhe hapësira është ndryshe. Ajo për ne është vetëm një tunel i errët. I shurdhër.
Në këtë tunel kah ecim ne, nuk dëgjohet më asgjë përveç lugëve të vogla me të cilat të përhumburit e përziejnë çajin dhe zërat e lakuriqëve, të cilët e kanë pushtuar tavanin përballë baltës që ngjitet për këpucësh – poshtë. E ngremë ne zërin, por ende nuk depërton fare zëri ynë për shkak se aty dyfishohet nata dhe trefishohen tringëllimat e lugëve të çajit. Jashtë këtij tuneli, hapësira e ngujuar, e dimë, është skenë ku ndodhin beteja në të cilat flijohen fëmijët që do të lindin shumë vite më vonë.
Të dalim, si të dalim kur shtegu që e zgjodhe ti ishte i dekoruar me mirësi, me dashuri dhe me dritë, kurse tash është i mbështjellë me hije. Shtegu yt ishte një shteg i cili portë triumfi kishte gërshetën e bërë prej të bukurës dhe të vërtetës. Në të vërtetë ishte një realitet ku kishte kuptim oxhaku, ku respektohej vatra dhe kurorë me gurë të çmueshëm kishte gjuhën shqipe nga e cila bënim tufa lulesh e piktura. Ishte një shteg që shkon për shtati njerëzve të Sinisit.
Epo aty do të dalim, aty do të qëndrojmë! Do të rrimë krenar me emrin Tënd, biri im se e dimë që “vetëm nga syri yt çel drita”. Ne këtë emër duhet ta vendosim në shtegun e të ardhmes ku do të kalojnë ata që sot flenë në djepa dhe do të krenohen me ty sepse se e thoshe të vërtetën për shtratin e Prokrustit që u shtrohet njerëzve gjithandej nga dora e zezë.
Do të jemi gjithmonë me ty! Të duam dhe do të të duam pa kufi, djali ynë i mirë. Më i miri djalë!
*Titulli i origjinalit: “Gjithë këtë kohë dhembja jonë e ka lyer me tush, korb të zi e ka bërë”
ObserverKult
Lexo edhe:
XHABIR AHMETI: LURAN BIR, PO E PRESIM ZËRIN TËND TË NA NXJERRË NGA VETMIA QË DJEG…
