“GRIMCA JETE”: NJË RRUGËTIM EMOCIONAL PËRMES NDJESIVE TË POETES SONILDA HOTI
Nga Teuta Dhima
Grimcat janë pjesë shumë e vogël e një lënde; thërrmija. Këto grimca në vëllimin tonë me poezi bashkohen, ngjizen me njëra-tjetrën dhe formojnë atë që ne e quajmë të përditshmen tonë, jetën. Vëllimi nis me një fjali hyrëse: “Shikoje objektivin me dritën e zotit dhe suksesi është i arrirë”.
Më futi kjo fjali nëpër reshtat studimorë të prof. Anton Berishës ku ai shprehet: “Besimi në hyjin nënkupton në qenësi pasurinë shpirtërore, afrimin dhe njehsimin me të. Ai që dashuron hyjin, në të vërtetë dashuron dhe çmon së pari veten, atdheun, kombin që i përket e pastaj edhe të tjerët, njeriun, kudo dhe kushdo ai qoftë”.
Në disa nga poezitë e saj, poetja i drejtohet zotit: “Zot, dhuro në botë pak dritë!” Këtë kërkesë që del nga shpirti, poetja e bën në një ditë të shënuar për besimtarët myslimanë, atë të festës së Bajramit, ku ajo falet e përulet para zotit.
Duke iu referuar tematikave të poezive, bëhet një përshkallëzim në udhëtimin emotiv të poetes:
Poetja është pjesë e së tërës, është pjesë e atdheut të saj për të cilin shprehet shqetësimi për ç’ka ndodh në këtë tokë të lënduar nga lotët e nënave dhe gjaku i jetimëve. Për këtë tokë ku vëllai vret vëllanë, fëmija prindrin. Për vendin që e vranë protestat e vonuara, shitja e votës, zërat e pafuqishëm; në vendin ku më parë besa ishte parim e pushka tregonte burrëri, ndërsa sot, ajo “vret” shpresa.
“Ma ktheni vendin tim! Ma ktheni historinë, ma ktheni shpresën!” Një thirrje e fuqishme që del nga shpirti i poetes, por që duket se zbehet më pas prej dilemës e cila duket se i peshon rëndë autores. “Rikthimi”… Poetja ndihet pjesë e atdheut të saj, por ajo është larg tij. Brenga ia bren shpirtin dhe asnjë vend nuk i bëhet vendi ku ka lerë. Po a mund të ketë kthim në një vend ku ta vrasin shpresën? E mbetet e dyzuar ajo, shoqëruar prej mallit dhe me dhembje në shpirt pranon që: “Larg vendit të vet, edhe shqiponja bëhet mëllenjë”.
Sa shumë atdhe në poezinë e Sonilda Hotit! Atdhe që nuk është vetëm një flamur, por janë lidhjet e saj me të, me kujtimet, me vendin, me të dashurit, me rrugëtimin e saj të jetës.
E pamundur që një poete mos të thurë vargje për dashurinë. Për dashurinë në të gjitha format: dashurinë për njerëzit, dashurinë për jetën. Ka gjithmonë një lidhje midis atdheut, nënës dhe dashurisë.
Poetja është grimcë e një ndarjeje më të vogël, është pjesë e familjes së saj ku kërkon bekimet e nënës, së ëmblës së saj; bijë e asaj nëne që edhe po të rilindte, përsëri atë do të donte.
Është bija e atit, mallin për të cilin e shuan duke kujtuar erëmimin e setrës së tij. E atit bujar që në njërën dorë mban një frut, për t’ia ofruar gjithkujt.
Urimet e babait, janë bërë burim frymëzimi për poeten, janë bërë varg i poezisë së saj: “Me gëzim ta pafsha fytyrën!”- uron ai nga thellësia e zemrës. Një urim që vetëm babai mund ta japë e t’i dalë fuqishëm nga honet e zemrës.
Poetja është motër, për motrën që për të është bekim. Janë gjysma të njëra- tjetrës, pasi kanë ndarë së bashku edhe atë udhëtim 9- mujor që zakonisht bëhet i vetëm brenda tempullit të krijimit, brenda trupit të nënës. Është motër për vëllanë e shumëpritur.
Në rrugëtimin e saj të jetës, poetja ndër të tjera është një vajzë që dashurohet, bashkëshorte që feston përvjetorët e dashurisë së saj, asaj dashurie që bashkon shpirtrat dhe bën mrekulli.
Është nënë, shijon emocionet e prindërimit, marrjen në krahë për herë të parë të fryteve të dashurisë.
Letërsia që bën Hoti, është një letërsi e angazhuar, letërsi e angazhimit etik dhe shoqëror. Poetja shpall hapur dhe jo vetëm në forma letrare, përmes veprës, angazhimin e saj ndaj një çështjeje, ndaj një kauze.
Zëri i poetes Hoti na fton të ecim në udhën e së vërtetës, në udhën e së drejtës, dhe pse jo, të bëhemi më të mirë.
Peizazhi zë pak vend në këtë vëllim. E gjejmë atë në poezitë: “Kornizë vjeshte”; “Mall në vjeshtë”; “Vjeshta ime”; “Pranverë”. Por edhe përshkrimet e stinëve poetja i vë në funksion të qëllimit të saj. Tek laget nën shiun e vjeshtës, ajo ka një dëshirë të çmendur për liri dhe i lutet erës ta marrë me vete, siç merr një gjethe.
Lotët janë gjuha e heshtur e dhembjes, por edhe lotin poetja jonë e bën mik. Mik që nuk ndihet e nuk bën zhurmë, por veç të mbështet, është atje me ty, për ty.
Edhe në çastet më të vështira
është gjithmonë një mik besnik
që na shoqëron, loti…
Kur mjegulla e vetmisë
bie mbi ditët e mia,
nuk jam vetëm.
Jam unë, loti dhe zoti
Trekëndëshi i përjetshëm.( Dhimbje mbi pentagram)
Kopertina e këtij vëllimi me poezi, paraqet dy vajza që duket se kanë një shtyllë të vetme kurrizore, ashtu pranë e pranë mbështetur, në pikën ku bashkohen kokat e tyre, po lind dielli.
Dielli që iu shkëlqen fytyrat me rrezet e tij e iu ngroh zemrat. Edhe këtu, mes vargjesh, në udhëtimin e saj drejt lexuesit, Sonilda e do pranë gjysmën e saj, binjaken me të cilën ka ndarë çdo gjë, që prej gjenezës.
Autorja zotëron disa gjuhë të huaja, por ka zgjedhur të shkruajë në shqip, sepse në shqip mund ta shprehë mallin që e bren larg atdheut, në shqip t’i thotë nënës sa e do, babait sa e vlerëson, motrës që e ka gjysmën e saj dhe të dashurve, familjes së shtrenjtë, që janë një pjesë e rëndësishme e rrugëtimit të saj.
Në këtë rrugëtim, me vargun e saj poetik, ajo nuk ka hedhur në letër thjesht fjalë dhe medime, por ka dialoguar me vetveten, duke u futur në labirintet më të thella të shpirtit njerëzor. Ka rrugëtuar emocioalisht përmes ndjesive, me hapa që do të lenë gjurmë në memorien e lexuesit.
ObserverKult
Lexo edhe:
“MINIATURAT E ÇAPALIKUT: COPËZA JETE TË SJELLA ME NJË MJESHTËRI TË LARTË RRËFIMI”
