Tri poezi nga Boris Maruna, t’përkthyeme prej Halil Matoshit

Letër Brahim Rugovës

Unë nuk di shumë për ty, Brahim Rugova
Por, poetët modernë arabë tue lexue
m’vjen ndërmen ajo që Isam Mahfouz-i thotë
“Fundi i tregimit tim âsht i ftoftë
njashtu si troshat në sofër”

Dhe kjo m’shti me menu për ty
për Ylfete Humollin shtatëmdhetvjeçare
T’shtrime në morgun e spitalit
me maicë t’bardhë e xhinse blu
Me një lulkuqe n’lule të ballit!

As për atë vajzë sen s’di
Di vetëm se kusherinë jona e largët
duhet me kânë o burrë
Që flatrat bulue s’do t’ia prekim kurrë

Fëmijë i humbun i kësaj epoke
I ftofët si troshat n’sofër,
Ngrimun si e premun dorë
E Florit a Laurit* shejtnorë

Si kur merr frymë
Antonin Artaud* dekun.
Por ky nuk â as nuk munet me kânë
funi i tregimit tand.

bashkë n’heqamë e tuebamsi
deri n’flijim, mos prâj Brahim
Dhe gjaku ma i fortë se çeliku ka me u bâ n’vlim

Nga zemra e Ylfetes behari ka me gufue
kudokofshim na
E me gjethe dafine me t’mlue
Syni i lig mos me t’pa!

Edhe pse dimën â, unë t’bâj bé:
Se edhe për ty ka me dalë pranvera
bija Teutë deri n’ag vallzimin s’ka me e nalë
N’Risan, n’zallinë si ktohera!

Të betohem, Brahim!
Dhe lutem sot,
falna njohjën Zot
t’kofsha falë
Amen!
———
*Antonin Artaud (1896-1948) aktor, regjisor dhe poet francez. Autor i konceptit të “Teatrit mizor”, si avangardë e teatrit europian të shekullit XX.

**Flori e Lauri, martirë dardanë të Krishtnimit! Në vend të ‘Martirit krishten’ vendosa t’i përdor emrat e tyne, për efekte afërsie gjaku me poetin kroat Maruna, i cili i qaset Ylfete Humollit si ‘nji kusherinë e largët’!?

***Risani, qytet në brigjet e Adriatikut, ku ka mbretnu Teuta. Teuta (ilirisht: * Teutana) ishte mbretëresha e fisit Ardian në Iliri, e cila ka mretnu afërsisht nga 231 para deri në 228 / 227 pas Krishtit.

Kryq Bizantin

Pushojnë në paqen e Hyut si t’premë n’fyt
me këtë kryq nër kry’
Pijanecë me dokë tmerri
T’cilët më 1991 erdhën prej Serbie
Tue shkelë grunin dhe lavdinë
Kroate

Gjetën gjith ç’kishin lakmue
E çkado që kishin synue
Shtruet n’atë sofër…
Përfshi edhe grunajat me kallij kokëulun shtremnuet valviten
Dhe psherëtimën e thellë t’lisave n’t’errtat pyje

Për qata edhe kjo kângë
Âsht mbjellun
Pak shtrémt!

Tue lexu poetin bask

Kam me e mbrojtë sh’pinë e bablokut nga ujkanët
Nga moti i lig sh’pinë e babës kam me e mbrojtë nga hajvanët

Kam m’u dalë para tagramledhsve komploteve ideologjive
Nga krimi sh’pinë kam me mbrojtë
prej padrejtësive

E di se kam me hupë shumë vneshta, gjâ t’gjalla
e smuja ka me i shkatrru pemët t’korrunat e motit
Po me e mbrojtë kam
sh’pinë e bablokut

Kur pushkën kanë me ma nxjerrë ndoresh
Duerthatë kam me qindru’
Egërsisht me dhâm
Por me e mbrojtë po kismet
sh’pinë e babës kam

Duerpremë e krahthyem
me gishtat llomitun
me zemër t’përgjakun
kam me i dhânë hakun

Me e mbrojtë me shpirtin tém t’mekun
Me t’pamunit e syve t’mi me e mbrojtë gjithqysh sh’pinë e babës
Me shpirt ndër dhâm e dekun
Kur zemra jéme dhé ka m’u bâ
E kur t’më asgjâsojnë mue
Sh’pia e bablokut
E palëkunun ka me qindrue.

Përktheu nga kroatishtja: Halil Matoshi

_________________________________

Boris Maruna leu më 13 prill, 1940 në Jasenice ngat Zare.
I ikun nga regjimi komunist në Itali, (1960) ai jetoi Argjentinë, Britani e Madhe, ShBA dhe Spanjë.
Dekë me 2007 në Zagreb.
Kritika e vlerëson si përfaqësues të Beat-gjeneratës, përkatësisht Alan Ginsberg-ut. Veprat:

  • Edhe mas nesh metët dashunia, 1964;
  • Flas me zâ, 1972;
  • Ndalimet, 1986;
  • Kështu, 1992;
  • Ishte ma kollaj me t’dashtë prej s’largu, 1996.

ObserverKult