Nga Zija Vukaj
Rodolfo Wilcock (1919- 1978)
Në vitin 1958, kur u vendos në Itali, Rodolfo Wilcock kishte botuar tashmë në Buenos Aires gjashtë përmbledhje me lirika dhe ishte njohur aty si një shkrimtar i ri i rrethit të Borgesit.
Atëherë, për pak kohë Wilcock ndryshoi së bashku gjuhë dhe lëkurë dhe u shfaq si një poet që fuste në lirikën italiane një timbër të padëgjuar majahosh, një mjeshtëri aleksandrine, një aftësit shpërfilljeje sa ta shtynte- dikur në të gjithë librat- të joshej e të provonte rimat më të vjetra, më fillestaret, më të ndaluarat.
Ashtu si Kavafis dhe Sandro Penna, Wilcock ka qenë një nga poetët e rrallë modernë që kanë ditur të krijojnë një vëllim poetik dashurie (“Epitalam” ose “Italienisches Liederbuch”.
Si mjeshtri i tij Borges, Wilcock ka zgjedhur nganjëherë të paraqesë në vargje aforizmat më të mprehta, duke rishpikur kështu një poezi të tijën gnomike.
E lexuar sot në këtë vëllim që nënkupton harkun kohor nga “Vende të përbashkëta” deri tek një grup poezish të kthjellëta botuar pas vdekjes, si dhe një përzgjedhje nga “Poezi spanjolle”, vepra poetike e Wilcock në italisht shfaqet si zona më sekrete dhe e lumtur e një veprimtarie shumëformëshe të shkrimtarit: e mënjanuar, jashtë çdo ‘linje’, natyrisht elegante, e çliruar nga çdo veshje ideologjike, ajo dëshmon një urtësi të rrallë letrare dhe një maturi akoma më të rrallë psikologjike, ajo që nuk është dhuratë vitesh, por një cilësi aristotelike, që është ose nuk është që në lindje një ekuilibër midis të mundshmes dhe të së pamundshmes/ një njohje që i paraprin njohjes.
Dhe ishte pikërisht kjo maturi që i lejonte Wilcockut, gjithmonë duke folur me fjalët e tij idhulli i tij Wittegenstein “një pranim të gëzuar e melankolik të fantazisë së përkohshme njerëzore”. Wittgenstein Ludwig Josef Johann Wittgenstein, i cili ishte një filozof austriak-britanik që u muar kryesisht me logjikën, filozofinë e matematikës, filozofinë e mendjes dhe filozofinë e gjuhës konsiderohet si një nga filozofët më të mëdhenj të epokës moderne. Ai i shërbente Wilcockut si barrierë kundër banalitetit mendor.
Bir ki besim tek jeta!
Ki besim tek jeta
dhe jo tek ideologjitë;
mos i dëgjo misionarët
e një iluzioni a një tjetri.
Mos harro se ka veç një
gjë pohore, shpikja;
ndërsa sistemi karakterizohet
nga mungesa e imagjinatës.
Mos harro se gjithçka ndodh
rastësisht dhe asgjë nuk zgjat përjetësisht,
çka s’të ndalon të bësh
një vizatim mbi xhamin e avullt,
as të këndosh një melodi
të thjeshtë kur je i lumtur;
mund të jetë një vizatim i bukur,
dhe që kënga të jetë e bukur:
por kjo sigurisht s’ka rëndësi,
mjafton që ty të pëlqejnë.
Një ditë do të vdesësh; punë e madhe,
sepse do jenë të tjerët ata që do ta kuptojnë.
Përktheu: Beti Njuma
ObserverKult
Lexo edhe:
ZIJA VUKAJ: SHKRIMTARËT E HUMORIT QAJNË MË SHUMË SE TË TJERËT
