Muzeu Historik Kombëtar çeli dyert për së pari, pikërisht më 28 tetor të vitit 1981
Për ngritjen e këtij muzeu u mblodh një ekip me specialistët më të mirë të vendit, të fushave të historisë, gjuhësisë, arkeologjisë, etnografisë, hartografisë, arkitekturës e artit. Për këtë muze u punua në mënyrë të organizuar, sipas seksioneve përkatëse, për gati 3 vjet, deri në hapjen e tij. Grupi i punës është drejtuar nga personalitete të shquara si: Gani Strazimiri, Koço Miho, Besim Daja, Skënder Luarasi, Valentina Pistoli, Sami Pashallari, Ilia Papanikolla, Robert Kota, Latif Lazimi, Guri Pani, Maksim Mitrojorgji, Magdalena Furxhiu, Odhise Paskali, Kristaq Rama, Shaban Hadëri, Foto Stamo, Fatmir Haxhiu, Guri Madhi, Ndreçi Plasari, Stefanaq Pollo, Kristo Frashëri, Aleks Buda, Selami Pulaha, Skënder Anamali, Emin Riza, Selim Islami, Burhan Çiraku, Kleanthi Dede, Ballkize Haxhihyseni, Taqi Miho, Iljaz Goga, Rrok Zojzi, Abaz Dojaka, Ramadan Sokoli, Enver Faja, Nina Shehu, Vilson Kilica, Fatmir Haxhiu, Myrteza Fushekati, Met Deliu, Aleksander Meksi e shumë të tjerë.
Muzetë historikë kombëtarë janë ndër përçuesit më të rëndësishëm të interpretimit zyrtar të historisë së një vendi, krahas dhe me sistemin kombëtar të arsimimit të tij. Ata luajnë një rol të rëndësishëm në mbrojtjen e identitetit për kombin, si dhe për përcjelljen e këtij imazhi te vizitorët, si vendas dhe ata të huaj. Por, muzetë dallojnë nga ajo çka jep historia e shkruar, pasi për një muze gjuha e të shprehurit janë objektet muzeore të ekspozuara, shoqëruar me të dhënat për to.
Muzeu Historik Kombëtar është muzeu më i madh në Shqipëri dhe një nga më të rëndësishmit. Në mjediset e muzeut gjenden rreth 5000 objekte, të cilat i përkasin një periudhe relativisht të gjatë kohore duke filluar nga mijëvjeçari IV para Krishtit dhe deri në gjysmën e dytë të shekullit XX.
I vendosur në pjesën perëndimore të sheshit “Skënderbej”, sheshi historik që përbën zonën më të rëndësishme turistike të Tiranës. Muzeu Historik Kombëtar shqiptar është institucioni më i madh i qytetit dhe një nga më të rëndësishm në të gjithë Shqipërinë dhe jo vetëm. Projektuar nga shqiptari Enver Faja dhe përuruar më 28 tetor 1981, zë një sipërfaqe totale prej 27.000 metra katrorë, 18.000 e të cilave, janë në dispozicion për ekspozita.
Brenda ambieneteve të muzeut gjenden rreth 5.000 objekte që gjurmojnë historinë e popullit shqiptar dhe territorin e Shqipërisë, duke filluar nga mijëvjeçari i katërt para Krishtit e deri në gjysmën e dytë të shekullit të njëzetë. Parë nga jashtë, pikërisht në fasadën e muzeut, qëndron mozaiku i bukur dhe gjigant “Shqiptarët”, i pikturuar nga pesë artistët bashkohorë shqiptarë: Vilson Kilica, Anastas Kostandini, Agim Nebiu, Justin Droboniku dhe Aleksander Filipi. Mozaiku monumental dekorativ, i cili është konsideruar si një kryevepër e realizmit socialist, u përfundua në vitin 1980 dhe përshkruan popullin shqiptar në histori, nga ilirët te lufta partizane. Muzeu është i ideuar në bazë të periudhave historike të vendit dhe është i ndarë në tetë salla.
Pavijoni i Nënë Terezës
Sic diktohet edhe nga titulli i saj, pavijoni i dedikohet Nënë Terezës së Kalkutës, e famshmja Anjezë Gonxhe Bojaxhiu, e fesë shqiptare katolike, themeluese e bashkësisë fetare të Misionareve të Bamirësisë. Pas moshës tetëmbëdhjetë vjeçare, Nënë Tereza arriti në Kalkutë, ku iu përkushtua viktimave të varfërisë, duke u bërë një nga njerëzit më të famshëm në botë. Shqiptarja jonë e madhe, ka marrë çmime të shumta, duke përfshirë Çmimin Nobel të Paqes në vitin 1979. Në pavijon, mund të shihni fotografitë dhe objekte personale fetare të misionares shqiptare që e njeh mbarë bota.
Pavijoni i Luftës Antifashiste
Pavioni i luftës antifashiste, një nga më te rëndësishëmit e muzeut historik, ku tregohet është rezistenca komuniste shqiptare ndaj fashizmit italian dhe gjerman gjatë Luftës Nacionalçlirimtare. Në brendësi shfaqen objekte të luftës, foto, armë dhe dokumente, pushtimi fa shist ku ka qenë dëshmitare edhe diktatura e Mu solinit, lindja e Partisë Komuniste të Shqipërisë, një nga grupet e para dhe organizatat e para anti-fashiste. Brenda ekspozitave kemi gjithashtu: ditarin e Qemal Stafës, shumë aktiv në propagandën politike shqiptare kundër trupave pushtuese të Boshtit; sende personale te Margarita dhe Kristaq Tutulani, dy të vrarë nga trupat fashiste; dhe pushkën e Walter Audisio, një nga ekzekutuesit e Benito Musolinit. Në qendër të pavijonit është statuja e “Ushtarit të Panjohur” që simbolizon luftën antifashiste të popullit shqiptar.
Pavijoni i persekutimit komunist
Pavijoni u hap në 1996, i dedikuar Genocidit Komunist dhe është periudha midis 1944 dhe 1990. Ai përmban kryesisht fotografi dhe dokumente në lidhje me ngjarjet kryesore të atyre viteve të vështira për popullin shqiptar nga krijimin e organizatave politike nacionaliste dhe anti-komuniste, si ajo e Ballit Kombëtar Shqiptar deri në rënien e diktaturës komuniste. Veçanërisht prekëse është lista e emrave të personave të cilët, gjatë diktaturës komuniste, u dënuan dhe qëlluan nga regjimi, i cili përfshin edhe personalitete te artit, letërsise dhe kulturës.
Pavijoni i ikonografisë
Themeluar në vitin 1999 në bashkëpunim me Institutin e Monumenteve të Kulturës të Republikës së Shqipërisë (IMK), pavioni paraqet ikonat publike dhe objektet e kishave shqiptare që datojnë në periudhën nga shekulli XVI deri në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë. Në veçanti, ajo ka ruajtur një numër të madh të kryeveprave të Onufrit, arti më i rëndësishëm i ikonografise post-bizantine në Shqipëri, i cili ishte shumë aktiv, si një piktor i ikonave dhe afreske në shekullin e gjashtëmbëdhjetë. Përveç kryeveprave të Onufrit, gjithashtu mund të admironi vepra nga artistë të tjerë, si djalin e tij, Nikolla, Kostandin Shpatarakun, David Selenicasin, Kostandin dhe Athanas Zografi, Mihal Anagnosti dhe shumë të tjerë, transmeton ‘konica.al’.
Pavijoni i Pavarësisë shqiptare
Dedikuar Pavarësisë së Shqipërisë, ky pavijon pasqyron momentet kryesore historike nga shpallja e pavarësisë së Shqipërisë, më 28 nëntor, 1912, kur Ismail Qemali themelon në Vlorë Asamblenë Kombëtare, nga ku zuri fill shteti i parë sovran, deri në vitin 1939. Në brendësi te tij kemi një seri të dokumenteve dhe objekteve qe dëshmojn takime, konferenca, konventat dhe traktatet, nënshkrime që çuan në organizimin e territorit të ri të pavarur të Shqipërisë. Në mesin e objekteve janë: pajisje telegrafi Mors (stacioni) modeli Czeija, që u përdor nga qeveria në 1912-1914; Revolveri i Isa Boletini, në mënyrë të veçantë i njohur si nje figurë ushtarake dhe politike shqiptare të nacionalizmit dhe komandantit të luftës në fillim të shekullit XX në Shqipëri; dhe një pikturë e piktorit shqiptar Vangjel Zengo nga Fan S. Noli, një nga figurat kryesore të historisë së kombit shqiptar.
Pavijoni i Rilindjes Kombëtare Shqiptare
Konsiderohet si një nga pavionet më të bukur të muzeut, pavijoni kushtuar Rilindjes Kombëtare Shqiptare, që daton periudhën historike që nga ’30 – ’40 të shekullit të nëntëmbëdhjetë deri në pavarësi, e deklaruar nga Shqipëria në vitin 1912. Brenda, do të zbuloni dhe kulturën e shqiptarëve përmes objekteve origjinale, dokumente, libra, fotografi, flamuj, armë dhe dëshmi të tjera kulturore. Në mesin e objekteve të mëdha kombëtare historike që gjenden raportohet: një dokument origjinal i Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, me fotot e pjesëmarrësve në Kuvendin Kombëtar të Vlorës të datës 28 nëntor 1912; nje tavolinë dhe mbledhjen e librave te Sami Frashërit (1825-1904), një figurë e shquar e Rilindjes Kombëtare, në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë e lëvizjes shqiptare Rilindjes; dhe një koleksion armesh të zbukuruar me filigran argjendi në formë shqiponje.
Holli mesjetar
Përmes koleksioneve të pranishëm në këtë sallë, vizitorët mund të zbulojnë zhvillimin ekonomik, social, politik e kulturor të Shqipërisë në periudhën prej shekullit të gjashtë deri në shekullin e tetëmbëdhjetë. Ka gjetje arkeologjike që dëshmojnë për zhvillimin e bujqësisë në këtë zonë dhe një minting e monedhash, një koleksion i objekteve që i përkisnin princave më të rëndësishme shqiptare dhe dokumente që dëshmojnë për rezistencën e popullit shqiptar kundër sundimtarëve të popujve te lashte bizantine, serbëve, francezeve dhe turkeve. Për t’u admiruar është edhe portali monumental i Manastirit të Shën Joan Vladimirit në Elbasan, me stemën e princit Karl Topia dhe Epitafit të Gllavenicës, që daton nga viti 1373.
Salla e Antikiteteve
E vendosur në katin e parë të muzeut, Salla e antikitetit është një nga sallat më të rëndësishme e pasuaruar me objekte. Ka objekte relike nga periudha midis paleolitit të vonshëm dhe Mesjetës primitive. Në mesin e ekspozitave, në pavijon janë: objektet e shtëpive para historike të Maliqit, një koleksion i jashtëzakonshëm monedhash prej qeramike, bronzi dhe argjendi, stolitë dhe armët parahistorike në nder të mbretërve johebrenj Monum dhe Genti, nga Epoka e Hekurit dhe skulptura nga shkolla e Apollonisë.
————————–
Lexo edhe:
MUZEU KOMBËTAR “MARUBI” DREJT UNESCO-S, DOSJA NË LISTËN E TRASHËGIMISË BOTËRORE
ObserverKult
