Kiz Kulesi, Kulla e Vajzës apo e njohur ndryshe si Kulla e Virgjëreshës ose edhe Kulla e Leandros nga grekët e lashtë, është ndërtuar në vitin 408 përpara Krishtit për të kontrolluar lëvizjet e anijeve perse në Bosfor.
E përdorur ndër shekuj si far, sot pjesa e brendshme e kullës është transformuar në një kafe dhe restorant. Kjo kullë gjendet edhe në lirën turke.
Pikërisht kjo kullë është pikë e bashkimit të Azisë me Evropën, dhe është m’u në mes të Bosforit. Ajo ndodhet në një largësi të barabarte mes dy brigjeve.
Për të tregohen disa mite dhe legjenda:
Një nga ato storie është ajo, që ka regjistruar Ovidiusi, dhe njihet si legjenda mbi dashurinë e dhimbshme të dy të rinjëve, të Heros dhe Leandros.
Hero ishte një rahibe e Afroditit e cila jetonte në kullë, por që e kishte të ndaluar dashurinë. Një ditë ajo largohet nga kulla për në faltoren e Afroditit, dhe atje njihet me Leandrosin. Dashurohen në njëri tjetrin gjatë kohës kur Leandrosi e kalon natën në kullë. Kulla bëhet dëshmitare e dashurisë së ndaluar të dy të rinjëve. Një natë me furtunë, Leandrosi po mundohej t’i afrohej kullës duke notuar, por feneri i ndezur nga Hero, për t’i treguar rrugën atij, fiket nga shiu dhe ai humbë rrugën duke u fundosur në ujrat e Bosforit. Hero, e cila sheh vdekjen e të dashurit të saj, lëshon veten në ujrat e ftohta të Bosforit, që edhe ajo ta vulos fatin e saj në mënyrë të ngjashëm.
Storia tjetër për këtë kullë është afërsisht si me fundin e Kleopatrës.
Sipas një legjende, mbreti kishte një vajzë, e cila kur i mbushi të 18-tat, nga një fallxhor mori lajmin se do vdes nga kafshimi i një gjarpëri.
Mbreti, menjëherë fillon restaurimin e kullës mes të detit. E vendosi të bijën aty për ta mbrojtur nga çdo e keqe. Por ajo s’mund t’i largohej fatit. Brenda sepeteve të mollëve, një ditë doli një gjarpër, i cili e kafshon princeshën.
Rrëfimi thotë se edhe pas vdekjes gjarpëri nuk e la princeshën të qetë. Mbreti e varrosi të bijën brenda një arkivoli të çeliktë, mbi derën e hyrjes së shën Sofisë.
Të nesërmen në murin e saj u gjenden dy vrima që thuhet të jenë hapur nga gjarpri.
Kulla sot njihet si simboli i vetmisë, i dashurisë se paarritshme duke u bërë frymëzim i shumë poezive dhe pikturave. Ajo është restauruar dhe është kthyer në restaurant.
Funksionet e Kullës së Vajzës
Prej shekujsh kjo kullë është përdorur nga shumë sundues si platformë mbrojteje. Që prej asaj Bizante a deri te Perandoria e Osmanllinjëve.
Ka pasur shumë funksione, si psh: fener për të ndriçuar natën rrugën e anijeve; si spital karantinë në vitin 1830 nga osmanllinjtë, kur u përhap sëmundja e kolerës, etj.
Për shkëmbin mbi të cilin është ndërtuar ‘Kulla e Vajzës’ bëhet fjalë për herë të parë në vitin 410 para erës sonë.
Në këtë periudhë, një komandant nga Athina me qëllim që të kontrollonte dhe të merrte taksa nga anijet që hynin dhe dilnin në Ngushticë, ndërton një kullë mbi një ishull të vogël. Më pas në vitin 1110 (në erën tonë) Perandori Romak këtë radhë ndërton një kullë për qëllime mbrojtëse.
Kjo kullë e shkatërruar me kohën dhe e rinovuar përsëri, gjatë ngadhënjimit të Stambollit u përdor si bazë nga venedikasit.
Pas ngadhënjimit të Stambollit Fatih Sultan Mehmet (Mehmet II) e prishi këtë kala dhe në vend të saj ndërtoi një kullëz të vogël të rrethuar me puseta dhe aty vendosi topa (artilerie).
Themelet dhe një pjesë e rëndësishme e katit përdheses është strukturë e periudhës së Fatihut. ‘Kulla e Vajzës’ përgjatë gjithë periudhës osmane duke u rinovuar dhe disa pjesë duke u rindërtuar u mbajt e gjallë.
Pas shpalljes së Republikës e deri më ditët e sotme në këtë kullë janë bërë shumë punime të rinovimit.
‘Kulla e Vajzës’ hapi dyert për vizitorët në vitin 2000.
Përgatiti T.K./ObserverKult
Lexo edhe:
FOTOGRAFI QË KA BËRË HISTORINË: 440 PALË KËPUCË PËR GRATË E VRARA NGA PARTNERËT E TYRE…
