Martin Camaj: Çka i duhej Uliksit Itaka pa grue?

MARTIN CAMAJ:


Malli, dëshirë e përjetës
e jo mallëngjimi, gurgull frymëshkurtë
e joshi Uliksin me kthye i kulluem
atje kah ishte nisë. Në ravgime të paskaje
shtjerri edhe të mbramin petk që kishte
amzën e pashlyeshme të vegëve ullini
dhe të duerve të grues.
Shtjerri edhe petka tjera leshi e lini
e fjeti ndër tesha të hueja, Uliksi,
kur harroi amzën.
Homerit s’i erdhi ngoje me thanë
përse Penelopa endte për të me duer të veta
petkun magjik të kthimit.
Homeri i përngeshëm u kull kujtueshëm e tha:
Uliksi e Itaka pa grue – dy krena binjokë dhie
Me nji bri të thyem: punë e pakryeme.

ObserverKult

—————————————————–

Lexo edhe:

MARTIN CAMAJ: IKJA PREJ VETES

Figura e Martin Camajt si studiues dhe shkrimtar zë një vend të shquar në kulturën kombëtare shqiptare.

Ndonëse ai jetoi larg lexuesit të tij natyral dhe i munguan efektet e recepsionit, prapëseprapë letërsia e Camajt e përmban mjaft të gjallë bashkëbisedimin me lexuesin e tij shqiptar.

Siç është shprehur edhe vetë, ai ka qenë i dashuruar me gjuhën shqipe dhe i shfrytëzoi në maksimum mundësitë e saj shprehëse.

Ai ka lënë pas vetes shumë vepra, në mesin e të cilave edhe veprën “Dranja”.

“Dranja” u fillua së shkruari rreth vitit 1975 dhe mbaroi më 1979. Është vetë fati i poetit i ngjashëm me fatin e Dranjës, breshkës së mitizuar në madrigalet e tij, perëndeshës së kujtimit të dalë nga Dheu:

“Dranja” ndonëse nuk është në vargje si madrigali tradicional, në përmbajtje i përket kësaj gjinie dhe si e tillë i kundërvihet trajtave të tjera letrare, të përdorura deri më sot në gjuhën shqipe.

Në lexim e sipër, duhet patur parasysh se trajta e jashtme, historia e një breshke dhe e rrashtës së saj, lidhen me nënkuptime simbolike, me fjalë të tjera me zbërthimin e përmbajtjes së brendshme apo “teoremës”. Me rëndësi për autorin është fjala e bukur poetike, ku bëhen përpjekje që gjuha t’i përshtatet lakueshëm çdo situate.

“Dranja” është një formë e re letrare për kulturën e shkruar shqiptare. Duke qenë thellësisht vepër simboliste, madrigalet mund të jetojnë edhe si copa më vete.

Në vazhdim mund ta lexoni një pjesë të shkëputur nga “Dranja”:

Tekstin e plotë e gjeni KËTU