Muzeu “Shtëpia me Gjethe” përkujtoi poetin martir Havzi Nela

Muzeu Kombëtar “Shtëpia me Gjethe” në kuadër të kurimit të së shkuarës përkujtoi dje poetin Havzi Nela, varur në litar nga diktatura komuniste më 10 gusht 1988, në qytetin e Kukësit.

Poeti Havzi Nela, lindi më 20 shkurt 1934, në fshatin Kollovoz të Kukësit. Pasi kreu shkollën fillore dhe të mesme, filloi studimet në Institutin e Lartë Pedagogjik të Shkodrës, por u përjashtua për bindjet e tij duke u cilësuar si element destruktiv.
Pas shumë vështirësish, filloi punë si mësues në shkollën fillore të Planit të Bardhë, në Mat.

U dëbua dhe nga ky fshat për shkak të aktivitetit të dyshimtë: u lexonte nxënësve poemat e tij. Më vonë arriti të përfundonte Institutin e Lartë Pedagogjik të Shkodrës me korrespondencë. Punoi si mësues në fshatra të ndryshme, si Kruma, Lojma dhe Shishtaveci, deri në vitin 1967, kur u transferua në Topojan. Aty kontrollohej vazhdimisht, u mor në paraburgim shumë herë dhe kufizohej mbi llojin e punës që mund të bënte dhe ku mund të jetonte.

Më 26 prill 1967, bashkë me të shoqen, Lavdien, kaluan kufirin me Kosovën. U arrestuan nga ushtarët jugosllavë dhe u burgosën në burgun e Prizrenit. Më 6 maj 1967, jugosllavët i kthyen në pikën kufitare të Morinës, në këmbim të shqiptarëve nga Kosova, që qeveria komuniste e Enver Hoxhës ia dorëzonte policisë sekrete jugosllave, UDB-së. Më 22 maj 1967, u dënua me pesëmbëdhjetë vjet burg për kalim të paligjshëm kufiri.
E gjithë pasuria e tij u konfiskua. E shoqja u dënua me dhjetë vjet burg. Më 8 gusht 1975, iu shtuan edhe tetë vite të tjera. U lirua më 19 dhjetor 1986, por vetëm për një kohë të shkurtër. Më pak se një vit më vonë, më 12 tetor 1987, u internua në fshatin Arrën. Më 24 qershor 1988, Gjykata e Lartë hodhi poshtë kërkesën e Lavdie Nelës, dhe ai u dënua me varje.

Poeti Havzi Nela la një sërë veprash dhe dorëshkrimesh si “Në qelitë e burgut”, “Nuse më dhanë robninë”, “Eni të vajtojmë Shqipërinë” dhe “Nusja e flamurit”, “Asnjë çast lumnije” e dorëshkrime të tjera.

Ai është dekoruar me medaljen “Martir i Demokracisë”.

Në 30-vjetorin e varjes së poetit Havzi Nela, Autoriteti për Informim mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit vuri në dispozicion të studentëve dhe publikut dokumentet e deklasifikuara që i përkasin ish-Sigurimit të Shtetit./atsh

ObserverKult

Lexo edhe:

Amaneti i Havzi Nelës, para se ta varnin: Kam 910 lekë dhe kërkoj t’i jepen nënës…