Nadine Matheson është një autore e njohur për romanet e zhanrit kriminalistik. Romani i parë i saj i parë “The Jigsaw Man”, u vlerësua si një nga romanet më të mira të këtij zhanri në vitin 2022 nga London Evening Standard dhe edhe romani i dytë “The Binding Room”, me personazhin D.I. Henley, botuar në vitin 2023 është pritur mirë.
Ju sjellim një intervistë me Nadine Matheson botuar te Famouswritingroutines
Përshëndetje Nadine, historia juaj si avokate penale sjell një perspektivë unike në shkrimin tuaj. Mendoni se njohuritë tuaja juridike kanë ndikuar në stilin tuaj të të shkruarit dhe qasjen e tregimit?
Njohuritë e mia juridike dhe më konkretisht përvoja ime e gjyqit më mësuan rëndësinë e krijimit së pari të një narrative që një juri mund ta ndjekë lehtësisht dhe që ka të gjithë ata elementë thelbësorë të rrëfimit suspenzues (dyshues), p.sh. vendosjen e protagonistit dhe antagonistit, krijimin e grepave dhe një përfundim bindës.
Si avokate, pjesë e punës kur analizoj një çështje është të vërtetoj faktet e rëndësishme dhe të shpërfill, atë që unë e quaj, zhurmën. Zhurma është informacion i parëndësishëm që nuk avancon ose ndikon negativisht në rastin tim. Si shkrimtare, përpiqem, sidomos kur redaktoj draftet (copëzat e dorëshkrimit) e mia, të heq zhurmën, d.m.th. informacionin e tepërt, etj.
Stilistikisht, njohuritë e mia juridike nuk kanë ndikuar në mënyrën se si shkruaj, por më mësuan rëndësinë e të paturit të një strukture të qartë kur hartoj dhe shkruaj romanet e mia dhe të kuptoj gjithashtu se harku i historisë së çdo personi është unik. Çdo klient që kam përfaqësuar ka pasur tipare të personalitetit dhe një histori që është unike për të dhe kjo është ajo që mbaj parasysh kur krijoj personazhe për tregimet e mia për t’u siguruar që ato të mos jenë klishe ose njëdimensionale.
“The Jigsaw Man” dhe “The Binding Room” shfaqin të dy DI Anjelica Henley dhe Njësinë e Krimeve Seriale. Si ju lindi ideja për këtë personazh dhe serial dhe çfarë shpresoni që lexuesit t’i pëlqejnë këto libra?
DI Anjelica Henley erdhi tek unë rreth një vit përpara se të shkruaja një fjalë të vetme të ‘The Jigsaw Man’. Nuk më kujtohet saktësisht se çfarë po bëja në atë kohë, por jam e sigurt që isha në tryezën time dhe në kokë më erdhi një imazh i një gruaje që qëndronte në Lewisham High Street, në Londrën Juglindore, përballë stacionit të policisë Lewisham.
Unë munda të shihja vetëm shpinën e kësaj gruaje dhe e dija se ajo ishte një detektive dhe hezitonte të shkonte në komisariat. E dija gjithashtu që kjo grua po kthehej në punën e saj pas një ngjarjeje traumatike dhe se ajo nuk ishte shëruar nga trauma. Kjo ishte gjithçka që kisha, dhe nuk e dija se çfarë po bëja me të, por ajo nuk ma linte kokën rehat.
Një vit më vonë, pothuajse kisha përfunduar vitin e parë të Masterit të Shkrimit Krijues dhe për të përfunduar programin duhej të shkruaje një roman të plotë. E dija që romani im përfshinte një vrasës serial kopjues.
Një ditë po shkoja në orën time të pilates dhe parkova makinën time përpara një ndërtese që dikur ishte Stacioni i Policisë në Greenwich. E kuptova menjëherë se detektivi që më doli në kokë një vit më parë punonte në atë ndërtesë dhe ishte pjesë e një ekipi të vogël të quajtur “Njësia e Krimeve Seriale” dhe se ata ishin në ndjekje të një vrasësi serial kopjues.
Shpresoj që lexuesit të shijojnë, padyshim, udhëtimin emocionues të tregimit, por edhe vërtetësinë e mjediseve dhe ndikimin emocional të hetimeve për të gjithë të përfshirë. Unë dua që çdo lexues të përfundojë një kapitull dhe t’i thotë vetes ‘vetëm edhe një kapitull më shumë’ dhe të vazhdojë të lexojë, sepse ata do të jenë kaq të zhytur në histori dhe po aq të rrethuar nga personazhet.
“The Binding Room” përshkruhet si një “triller krimi rrëmbyes dhe rrahës i zemrës”. Si e ekuilibruat tensionin dhe pezullimin me nevojën për të treguar një histori bindëse dhe për të zhvilluar personazhe interesantë?
E kuptova shumë herët në shkrimin tim se tensioni dhe pezullimi nuk janë vetëm rezultat i skenave të pafundme të dhunës. Një skenë që përfshin një person që thjesht pret në stacionin e autobusit mund të jetë një moment shumë i tensionuar nëse unë jam në gjendje të ndjej një ndjenjë të fortë shqetësimi të personit ndërsa pret dhe çfarë mund të shohë dhe dëgjojë në atë moment.
Gjithmonë i kam thënë vetes se skenat e dhunës apo tensionit në librin tim duhet të kenë kontekst. Dhuna e lirë vetëm për hir të saj nuk do të bëjë asgjë për të lëvizur tematikën aktuale të tregimit dhe lexuesit do të jenë në gjendje të shohin drejtpërdrejt nëpër skena dhe ta njohin atë si një dredhi të lirë. Shfaqjet e pafundme të dhunës ulin tensionin në libër.
Më pëlqen të mendoj se jam në gjendje të krijoj ekuilibrin sepse jemi gjithmonë me një personazh në ato momente zbulimi dhe përballjeje. Tensioni dhe pezullimi mund të jenë në shumë forma, p.sh. shtimi i një debati midis Henley-t dhe burrit të saj ose tensioni që është rezultat i mosnjohjes së Ramouter për vendndodhjen e gruas së tij dhe zbulimit të një trupi.
(Pezullimi në letërsi është një mjet letrar në të cilin tensioni mban vëmendjen tonë midis një momenti dhe një tjetër. Pezullimi ndodh kur lexuesi është në prag të një momenti të rëndësishëm dhe ata nuk e dinë se çfarë do të ndodhë më pas. Shkrimtarët mund të krijojnë pezullim duke mbajtur me kujdes dhe duke ia lëshuar informacionin lexuesit ndërsa përparon tematika e romanit. Tensioni ndodh kur lexuesi juaj parashikon konfliktin (ajo gjë që po e ndalon personazhin tuaj të marrë atë që dëshiron vërtet) duke ndikuar në gjënë që protagonisti juaj dëshiron më shumë.)
Si autore, cili ishte aspekti më sfidues i shkrimit të dy librave tuaj dhe si i kapërceve ato sfida?
Sfida më e madhe për mua kur shkruaja “The Binding Room” ishte ‘sindroma e librit të dytë’ tipike dhe shkrimi gjatë një pandemie globale dhe bllokimi. Kishte një djall të vazhdueshëm mbi supin tim që më thoshte se “The Binding Room” nuk ishte aq e mirë sa “The Jigsaw Man” dhe se nuk do të mund ta bëja më. Më duhej të kisha një fjalë shumë të fortë me veten dhe t’i thosha vetes se gjithçka që duhej të bëja ishte të “shkruaja tregimin” dhe se nuk kishte rëndësi që drafti i parë ishte i çrregullt. Thjesht të shkruaja.
Nuk mbaj mend shumë sfida me “The Jigsaw Man”, por mendoj se më e rëndësishmja ishte të mësoja se si të shkruaj një roman ndërkohë që punoja me kohë të plotë si avokate. Më duhej të mësoja se si të planifikoja një roman dhe gjithashtu të vjedhja kohën për të shkruar.
Me suksesin e librave tuaj, lexuesit ka të ngjarë të jenë të etur për të parë më shumë nga seria “DI Henley”. A mund të na bëni një vështrim të vogël në atë që keni planifikuar për të ardhmen e këtij koleksioni (seriali)?
Unë mundem. Për momentin, unë jam duke përfunduar redaktimet në librin e tretë në serinë e quajtur “Lista e Vrasjeve” dhe përfshin Henley-n dhe Njësinë e Krimeve Seriale që rihetojnë një vrasje 25-vjeçare. Këtu është një pjesë e vogël e turbullimit.
“Ndërsa një njeri i pafajshëm futet pas hekurave, një vrasës serial me një dorë të tmerrshme ka filluar të vrasë përsëri. Dhe vetëm Anjelica Henley mund ta ndalojë atë.”
Do të shkruaj gjithashtu librin e katërt në këtë seri dhe gishtat e kryqëzuar më në fund do të përfundoj trillerin ligjor që fillova vitin e kaluar.
Çfarë këshille do t’u jepnit shkrimtarëve aspirantë që kërkojnë të hyjnë në zhanrin e krimit dhe trillerit?
Këshilla më e mirë që mund të jap është të lexoni sa më shumë dhe të eksperimentoni me shkrime në nën-zhanre të ndryshme brenda zhanreve të krimit dhe trillerit. Gjithashtu, mos i bëni shumë presion vetes duke menduar se duhet të shkruani “Gone Girl” tjetër. Thjesht shkruani historinë që dëshironi të tregoni.
Mund të na tregoni për rutinën tuaj të të shkruarit? Si ju duket një ditë e zakonshme?
Në një ditë shumë të mirë të të shkruarit, zgjohem në orën 7 të mëngjesit dhe bëj një orë pilates ose një orë ushtrime dhe 20 minuta në makinën time të kanotazhit (barkë e vogël me rrema). Më pas ha mëngjes. Kam nevojë për mëngjes për të filluar ditën time. Unë nuk jam nga ata njerëz që mund ta nisin ditën e tyre vetëm me një filxhan kafe, së pari nuk pi kafe dhe së dyti, do të rrëzohesha dhe do të shpenzohesha qysh në orën 10 të mëngjesit.
Filloj në tavolinën time në orën 9.30. Fillimisht kontrolloj emailet dhe më pas shkruaj. Ndërprerjet e vetme të ditës sime do të ishin nëse do të regjistroj një intervistë për podkastin tim të quajtur ‘The Conversation’.
Nuk jam një person që ha një drekë të bollshme, por bëj një pushim në kohën e drekës dhe shkoj për një shëtitje dhe më pas vazhdoj të shkruaj deri në orën 18:00 dhe më pas ha darkën time.
Kjo është një ditë e përsosur e të shkruarit, por ndonjëherë dita nuk shkon sipas planit, dhe ju mund të kaloni gjysmë dite duke ngulur sytë në një ekran bosh ose të pretendoni se po hulumtoni kur jeni në të vërtetë duke lëvizur nëpër Twitter dhe duke bërë blerje dhe më pas keni një stuhi maniake shkrimesh në orën 16:00.
Nëse do të mund të kishit një bisedë me ndonjë autor gjatë historisë për rutinën e tyre të shkrimit dhe procesin krijues, kush do të ishte ai person?
Kjo është një pyetje shumë e mirë. Do të doja të kisha një bisedë me Zora Neale Hurston.
Cilët janë disa nga librat apo autorët tuaj të preferuar të krimit dhe trillerit dhe çfarë mendoni se i dallon ata në këtë zhanër?
James Elroy, Denise Mina, S.A. Cosby. Këta autorë nuk ndjekin tendencat dhe nuk shkruajnë në një mënyrë që të “pikturohet me numra”. Ata kanë zgjedhur zhanret e tyre dhe e kanë përmirësuar atë nga veçantia e zërit të tyre të shkrimit dhe paguximshmëria për të çuar personazhet e tyre në një rrugë të errët dhe të paepur.
A mund të përshkruani se si duket hapësira juaj e punës së të shkruarit?
E dua hapësirën time. Është shumë e thjeshtë dhe dielli rrjedh nga dritarja. Fatmirësisht tavolina ime është në qoshe, përndryshe do të shikoja vetëm nga dritarja. Kam jehonën time Alexa në tavolinën time pasi zakonisht kam radion ose një podcast duke u dëgjuar në sfond. Ka bimë në hapësirën time të punës dhe libra, por jo ngarkesa pasi shumica mbahen në katin e poshtëm. Kam një printer të madh të kanavacës së ligës së drejtësisë në mur pasi jam e dhënë pas librave komiko-fantastik dhe një Batman dhe palaço Funko Pop në raft. Hapësira ime është e ngrohtë dhe e rehatshme dhe ka gjithashtu një shtrat dite i cili është thjesht i shkëlqyeshëm kur duhet të bëj pak pushim nga tavolina ime ose të regjistroj një video.
Solli në shqip: Fitim Nuhiu
ObserverKult
