Nga Orhan Pamuk
– Me Sibelin jam njohur verën e kaluar në Suadije, – i tregova Fysunit, duke e përqafuar. – Ngaqë gjatë verës shtëpia ku kalonim dimrin qe e zbrazët, ne vinim në Nishantash. Në vjeshtë ajo u largua për në Paris. Gjatë dimrit kam shkuar unë disa herë tek ajo.
– Me avion?
– Po. Këtë dhjetor Sibeli e mbaroi universitetin dhe u kthye nga Franca për t’u martuar me mua.
Nisëm të takohemi në shtëpine verore në Suadije, por shtëpia ishte aq e ftohtë, sa pas njëfare kohe na humbi dëshira për të bërë dashuri, – vazhdova unë.
-Po bëni pushim derisa të gjeni një shtëpi të ngrohtë?
Ne fillim të marsit, para dy muajsh, shkuam edhe një herë në shtëpinë verore ne Suadije. Ishte shumë ftohtë. Kur ndeza oxhakun, shtëpia u mbulua e gjitha nga tymi. U grindëm. Pas kësaj Sibeli kaloi një grip te rëndë.
Pati temperaturë dhe qëndroi një javë në shtrat. Pas kësaj nuk donim të shkonim më atje për të bërë dashuri.
-Cili nga ju nuk deshi? – pyeti Fysuni. -Ajo apo ti? – Në fytyrën qe dukej sikur vuante nga kureshtja dhe dukes se thoshte “Të lutem, më trego të vërtetën”, këtë radhë u shfaq vështrimi lutës me nëntekstin: Të lutem, më gënje, por mos më trishto!”
-Sipas hamendjeve të mia, Sibeli mendon që po të bëjmë më pak dashuri tani, unë do ta vlerësoj më shumë fejesën, martesën. madje edhe atë vetë, – iu përgjigja.
Por ti më the se ju keni bërë dashuri më parë.
-Nuk po më kupton. Nuk po flasim për aktin tonë të parë.
-Jo, e di, -tha Fysuni, duke ulur zërin.
– Me atë veprim. Sibeli me tregoi se sa shumë më donte dhe sa besim kishte tek unë,- i thashë.- Por mendimi për të bërë dashuri para martese e shqetëson ende… Une e kuptoj këtë. Megjithëse ka studiuar për shumë kohë në Evropë, s’është kaq e guximshme dhe moderne sa ti…
Heshtëm një copë herë. E kam vrarë mendjen për shumë vite të tëra rreth kuptimit të kësaj heshtjeje, ndaj mendoj se tani jam në gjendje t’jua përshkruaj gjendjen me paanësi: Fjalia e fundit që i thashë Fysunit, mbarte edhe një nëntekst tjetër.
I shpjegoja asaj se qëndrimi i Sibelit nënkuptonte dashuri dhe besim, ndërsa i Fysunit guxim dhe modernizëm.
Nga kjo dilte përfundimi se, meqenëse Fysuni kishte bërë dashuri me mua e nisur nga “guximi dhe modernizmi” – për shumë vite me radhë do të ndieja pendesë të thellë për këto fjalë që më shpëtuan nga goja – me të nuk do të kisha ndonjë përgjegjësi apo lidhje të veçantë.
Si “moderne” që ishte, atë nuk e rëndonte shumë fakti i të bërit dashuri me një mashkull para martese ose e të mos qenit e virgjër natën e parë të martesës…
Ishte e njëjta gjë si me ato gratë evropiane që i ëndërrojmë aq shumë apo si disa gra të përfolura që thuhej se bridhnin rrugëve të Stambollit… Por, në të vërtetë ato fjalë ia pata thënë vetëm për t’i bërë qejfin.
Teksa i bluaja të gjitha këto gjatë atyre minutave heshteje – ndoshta jo kaq qartë vështrimin e kisha ngulur në degët e pemëve, në kopshtin prapa pallatit, që lëkundeshin nga era. Pasi bënim dashuri, rrinim ashtu të shtrirë duke biseduar me sytë të drejtuar jashtë dritares, në pemët në kopshtin e pasëm, në ndërtesat që dukeshin midis pemëve dhe te sorrat që fluturonin rastësisht aty rrotull.
– Unë nuk jam as guximtare, dhe as moderne! – u përgjigj pas një copë here Fysuni.
M’u duk sikur në fjalët e saj pasqyrohej shqetësimi që mund t’i ishte krijuar nga tema e rëndë e bisedës, madje m’u duk pakëz e thjeshtë, ndaj nuk e vrava shumë mendjen.
– Një grua mund ta dashurojë si e marrë një burrë për vite e vite me radhë, pa bërë asnjëherë dashuri me të… – shtoi Fysuni me kujdes.
– Sigurisht, – iu përgjigja. Ra përsëri heshtja.
– Ti do të thuash se tani ju të dy nuk bëni më dashuri me njëri tjetrin? Përse nuk e sjell zonjushën Sibel këtu?
-Nuk më ka vajtur mendja, – iu përgjigja, i habitur edhe vetë se si nuk qemë kujtuar më parë. – Nuk e di përse u bëre ti shkak që të më kujtohej ky vend ku dikur kyçesha për të studiuar ose për të dëgjuar muzikë me shokët.
– E besoj se nuk të ka vajtur mendja, -tha Fysuni me vështrimin e një mendjemprehteje. – Por ka diçka jo të vërtetë në ato që rrëfeve më parë. Po apo jo?
Dua të mos gënjesh asnjëherë. Nuk mund ta besoj që ti nuk vazhdon të bësh dashuri me Sibelin. Betohu të lutem.
– Të betohem që këto kohë nuk kam bërë dashuri me Sibelin,-i thashë dhe e përqafova Fysunin.
– Mirë, kur do të filloni të bëni dashuri sërish? Në verë, kur ata të tutë të shkojnë në Suadije? Kur do të shkojnë? Përgjigju drejt nuk do të pyes më.
– Ata do të mbarten në Suadije pas ceremonisë së fejesës, mërmërita i turpëruar.
– Po tani po më gënjen?
-Jo.
– Mendohu pakëz po deshe.
Bëra sikur u mendova një copë herë. Ndërkohe Fysuni kishte marrë nga xhepi i xhaketës patentën dhe po luante me të.
– Zoti Ethem, edhe une kam një emër të dytë, – tha. – Gjithsesi, a u mendove?
– Po, u mendova, – i thashë. Unë nuk të kam thënë asnjë gënjeshtër.
– Kur? Tani apo gjatë këtyre ditëve?
– Asnjëherë… – iu përgjigja. Në raportin ku jemi nuk është nevoja t’i themi gënjeshtra njëri-tjetrit.
– Si?
I thashë se në lidhjen tonë nuk kishte përfitime apo interese pune, dhe ndonëse fshehurazi nga të gjithë, ne po e jetonim atë thellësisht me ndjenjat më të pastra njerëzore. Pa i lënë vend gënjeshtrave dhe mashtrimeve.
-Jam e bindur që po më gënjen, -tha Fysuni.
-Sa shpejt e humbe respektin për mua.
– Në të vërtetë, unë dëshiroja të më gënjeje… Sepse njeriu gënjen vetëm kur ka frikë të humbasë diçka.
– Sigurisht, që unë gënjej, por gënjej për ty… Jo ty. Po deshe tani e tutje e bëj edhe këtë. Takohemi përsëri nesër. Mirë?
– Mirë! – tha Fysuni.
E përqafova dhe i mora erë me gjithë shpirt në zverk. Sa e herë e nuhasja aromën e saj që i përngjante një përzierje algash deti karamele të djegur dhe biskota femijësh, në shpirt më krijohej nje ndjenjë lumturie dhe mirësie.
Megjithatë, orët që kaloja me Fysunin, s’mund ta ndryshonin rrjedhën që më kishte marrë jeta.
Ndoshta gjithçka po ndodhte ngaqë lumturia dhe gëzimi që përjetoja në shpirt, më dukeshin si ndjesi krejt të natyrshme.
Gjithsesi, kjo nuk kishte aspak lidhje me gjykimin që “unë kam gjithnjë të drejtë – e natyrshme kjo për të gjithë meshkujt turq – apo me mendimin tjetër se isha pre e padrejtësive.
Ndoshta, thjesht, nuk isha fort i vetëdijshëm për atë çka po përjetoja.
Pikërisht ato ditë nisa të dalloja disa plagë e vraga të thella e të pariparueshme që po më hapeshin dalëngadalë në shpirt, nga ato që i zhysin disa meshkuj në vetmi të tmerrshme për gjithë jetën.
*Fragment nga “Muzeu i Pafajësisë” i Orhan Pamukut
ObserverKult
Lexo edhe:
ORHAN PAMUK: DHIMBJET E DASHURISË NA MBËRTHEJNË FORT NË PIKËN TONË MË TË DOBËT
Nga Orhan Pamuk
“…Dhimbjet e dashurisë së vërtetë zënë rrënjë në thelbin e ekzistencës sonë, na mbërthejnë fort në pikën tonë më të dobët dhe duke u ngërthyer me dhimbjet e tjera, degëzohen dhe shtrihen në të gjithë trupin dhe jetën tonë asisoj, sa është e pamundur t’i vesh fre.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
