Nga Mehmet Elezi
1.
Sipas zhurmës, nuk duhej të ishin hapa njeriu. Ktheva pushkën kah dera. Më është bërë instinkt. Ata më ndjekin. Ata ndjekin gjithkund. Edhe në bark të nënës. Edhe këtu në fund të dheut. Edhe në fund të varrit. Edhe në një mesnatë si kjo, kur flenë ujku e dhia bashkë, aq ngricë është bërë. Cegëm, me kopë thiu. Përjashta veç terr. Një shtresë resh të përhimta ka veshur qiellin dhe ka fshehur hënën. S’ka kodra të praruara, nuk zdritin pishat me kristale nën hënë. Arusha e madhe e arusha e vogël e qiellit bëjnë gjumin e madh. Njësoj si arushat e vogla e arushat e mëdha të malit.
Diçka lëviz te hyrja e shpellës. Tërhiqem pak mbrapa, që të mos dallohem nën dritën e zjarrit. Hapat janë të lehtë, gati si lëvizje ajrore. Ku e ku me hapat e njeriut.
Hije?
Në derë shfaqet një ujk!
Supet ngritur gjithë kreni mbi këmbët e përparme, të larta. Veshët curr. Sytë të kuq, sy ujku. Sheh zjarrin, mëdyshet. Zjarri i tremb fort bishat. I kemi gjuajtur me unë të ndezura, kur s’kishim pushkë ose kur na dhimbsej fisheku. Po ky ujku qenka trim e jo mahi, ujk i shpellës së borës. Ndalet, m’i ngul sytë, veshët i curron edhe më. Nën flakërimën e zjarrit sytë i shkrepin gaca. Edhe unë ia ngul sytë. Ndihem i mbrojtur mirë. Në mes tij e meje është zjarri, është edhe pushka, e kam gati. Gryka sheh drejt e në gjoksin e tij të lartësuar krenisht.
Asnjëri nuk i ul sytë. Sikur e matim njëri-tjetrin.
Pa ma ndarë shikimin, ujku bën një zgjedhje fare të papritur, shtrihet barkas. Gjithsesi ky nuk është skajim sulmi, i them vetes. Rri pak minuta ashtu. Çohet, i afrohet edhe dy-tre hapa zjarrit, njëherësh edhe mua. Ndehet prapë në bark e i mshel sytë. Jam paqësor, thotë.
Ngjan se do me fjetë. Unë përkundruall tij, zjarri na ndan. Pushkën gjithnjë ngrehur, a ka besë me ujkun?
Ujku mendon të njëjtën gjë, por nga këndi i tij: a ka besë me njeriun? E bren kjo drojë, përderisa herë pas here hap sytë, më peshon me vështrim e i mshel prapë.
Në një imtë kur ai çel sytë, cupitem me ia gjuejtë një copë bukë. Heq dorë sakaq. Ndërmendem se ujku është zotni, është aristokrat, nuk e ha bukën. Ujku do vetëm mish. Atëherë ia gjuaj një copë mish, po e piqja për darkën time. E përlan si vetima. I qes edhe copën tjetër, të fundit. E kullufit. Bën edhe dy hapa, vjen fare ngjitur me zjarrin dhe palon sytë. Ka fituar siguri.
Tërë natën e lume ujku shkoklohet në gjumë. Ndihet i kënaqur, është vendosur një lloj mirëbesimi. Një farë mirëbesimi për atë, jo për mua. Tërë natën e lume fle ujku, por unë nuk mbyll sy. Rri përballë tij me pushkën gati. Bishë hesapi!
Nëpër agshol zotnia shkon. Ia shoh shpinën e përthime, si me brymë, kah rrëshqet për derë të shpellës, duke tërhequr pas vetes bishtin e rëndë. Te pragu ndalet. Këqyr në të majtë e në të djathtë, për të caktuar drejtimin kah me marrë, dhe fishkëllon e humb në pyll.
Marr frymë i lehtësuar. Edhe mund ta vrisja, po pse, për ç’arsye, çfarë do të fitoja? Pa folë që krisma e armës do t’ua lehtësonte detyrën ndjekësve të mi. Qe ku jam, do t’u thoshte.
Bie me fjetë i këputur, skaj zjarrit. Përjashta bora deri në shokë, në brez. Nuk po resh më, e preu veriu. Ka ngrirë, mund të ecësh përkrye saj. Dhe madje pa lënë gjurmë.
Kah mësyne në këtë ditë të akullt, o ujk? Keq do ta kesh edhe ti. Po cili prej nesh më vështirë, unë apo ti?
Po më mshelen sytë.
2.
Zgjohem i zgorfulluar për bukë. Më është bërë barku përrua. Darkën time e hëngri ujku. Ia shtrova vetë.
Prapë një zhurmë përjashta. Pushkën.
Dera e shpellës terrohet prej një hijeje. Hyn një zotni i rëndë me një barrë mbi shpinë: ujku!
Ndalet pak, më këqyr sikur do me hetue a po e pranoj, sikur do me marrë leje ose me lypë falje për shqetësimin, dhe e lëshon ngarkesën përtokë. Eshtë ftujak. Kushedi ku e ka mbërthyer për fyti dhe e ka qitë në kurriz. Ende i kullojnë varrët gjak.
E drejton trupin e largohet me shpejtësi. Thua druhet se nuk po ia pranoj dhuratën. A se po e bezdis me fjalë të konsumuara mirënjohjeje. Apo me këtë sjellje do të thotë se këtë ftujak e kam prurë vetëm për ty, si shpërblim për mikpritjen, vetë nuk dua pjesë në të?
Me sa duket do të mundohem me vazhdue paktin me ty, o ujk.
Shoh thikën, i veton tehu. E rjep prenë që pruri ujku. Maspari pjek një copë të mirë, më ka ra huj për mish të njomë, kam kohë pa shti mish të njomë në gojë. Apo s’jam i uritur, i zhgojuar úni. E rrypoj pjesën tjetër, e krip fort dhe e vjerr me u terë mbi zjarr. T’u rritë ndera o trim. O ujk.
Bie terri. Trek-trek, zotnia kthehet në shpellë. Hyn i sigurt ujku, pa i matur hapat, dhe shtrihet skaj zjarrit. Jo, i them, nuk bën vetëm kaq. Ia pres një copë të madhe, mish të pjekur, e ia lëshoj përpara. E bluan. Bashkë me kockat, kërr-kërr. Zgjat qafën drejt zjarrit dhe perëndon sytë. Gjumë.
Unë: – Ti vrave një qenie, o ujk. Vrave ftujakun.
Ai: – Unë vras vetëm me jetue. Mos me gjuejtë, vdes. Humb fara ime.
Unë: – Po Mëhillin pse e vranë? Për të mbijetuar vetë e vranë?
Ai: – Ishte qingj ky Mëhilli?
Unë: – Qingj e shkuar qingjit. Engjëll në daç. Nuk ia prishte kujt tymin e duhanit. I kish shërbyer nënës së vet si shenjtor.
Ai: – Për vrasjet e njerëzve dini ju. Ata që vranë Mëhillin nuk mund të jetonin pa vrarë?
Unë: – Mund të jetonin, ndoshta edhe më mirë. E vranë për politikë.
Ai: – Nuk e kuptoj. Ne ujqit nuk bëjmë politikë si ju.
Unë: – Dua të them e vranë për pushtet.
Ai: – As këtë s’e kuptoj. Ne ujqit jemi njësoj. Nuk vrasim kurrë njëri-tjetrin. Rrimë e cofim úni e mish ujku nuk shtimë në gojë. Ke parë a dëgjuar ndonjëherë ti që e hëngri ujku ujkun?
Unë: – Po o ujk, pushteti mbahet edhe pa vrasje. Madje ai është pushteti i njëmendtë, që u shërben gjindes. Ai që fitohet pa gjak. E që mbahet pa gjak.
Ai: – …
Unë: – Po mua, o ujk, pse duan të më vrasin? I kam dhënë bukë një udhëtari të vonë. Ky udhëtar i vonë erdhi e më ra në derë. Për më tepër qëlloi që ishte prift. A është krim ky që kam bërë unë, o ujk? A ka fytyrë shqiptari që s’e ndan kafshatën e bukës me dikë që ia mësyn shtëpinë, që i cokat në derë, se është në nevojë? A ka fytyrë robi me u sjellë ndryshe, kushdo qoftë? Ja, ne të dy e ndamë bashkë. Ti ujk e unë njeri.
Ai: – Shkoi shumë vonë tashti.
Unë: – Druaj më shumë se kaq, o ujk. Druaj se duan të na ngujojnë të tërë siç na kanë ngujuar ne të dy në këtë rrethim guri. Në varr së gjalli, të tërë bashkë. Duke na ndarë nga gjithë bota. Ke dëgjuar gjë ti, ujk, ke hetuar? Se ti del e endesh. Dhe sheh e ndien.
Ai: – Unë kam malet e mia. Jam mbret në lirinë time.
Unë: – Edhe unë e dija veten mbret në kullën time. Në plangun tim rrokë me qiellin. Për tri mijë vjet e kam ruajtur gjakun atje. Gjakun e gjuhën. E doket. Thjesht Vetveten kam ruajtur, o ujk. E tashti a po e sheh?
Ai: – …
Unë: – Natën e mirë, ujk.
Ai: – Natën e mirë, njeri.
I vezullon qimja. Ashtu i shtrirë më duket shumë i gjatë. Ngrohtësia që përhap zjarri më ndjell gjumë. Po kotem mbythaz. A mund të biesh me fjetë, kur ke ujkun përballë?
E mbaj pushkën pingul ndërmjet gjunjëve. Kryet e mbështes në duart që kanë mbërthyer pushkën. Ç’është kjo grykë shpelle, krejt e errët? Veç dy sy xixëllojnë me ligësi. Drita e tyre është e kuqe, e përgjakur. Më afrohen. Bëj me u largue, kur bisha me gojën sa një kazan më lëshohet egërsisht. M’i turret pikërisht fytyrës, e fut të tërën përnjëherësh në gojën e madhe, e kafshon vetëm një herë, siç kafshohet një mollë e vockël, dhe koka ime mbetet pa fytyrë, veç një rrashtë me një gropë përpara, si golare kungulli. Ç’bëre kështu o ujk, kaq ligsht më preve në besë? Zëri nuk më del, zgjohem i terrorizuar, marr frymë fort, me dihamë, më kullojnë djersë të ftohta.
Ujku aty, në kokërr të gjumit, për shtatë palë qejfe. Ka fituar besim, nuk e shqetësojnë lëvizjet e mia. As veprimet e mia të pavullnetshme pas një ëndrre terrorizuese nuk ia prishin ndejën. E prek fytyrën time me dorë, asgjë s’ka ndodhur.
– E pe, more ujk? Endërr e ligë qe. Sa s’bëhet. Unë e kam merak fytyrën. Njeriu për një fytyrë rron. Po të mos ishte fytyra, si do të dallohej Mëhilli prej vrasësve të tij? Edhe ditën e meitit dëshiroj me qenë ky që jam. Me të njëjtën fytyrë, të qetë. Po ta lë amanet, o mik. Amanet, ndorejetë. Mos i lejo me ma prishë fytyrën. Mos i lejo vrasësit e mi.
Ujku hap sytë, më kundron pa ndonjë domethënie, sikur thotë po ti ç’pate. E ia fut gjumit prapë. Si në strofull të vet.
Pas dy netësh kthehet rishtazi, pa u ndier. I jap mish të pjekur, hisen e vet. E përpin me ëndje të madhe, duke më këqyrur herë pas here. Në terrin e shpellës dhëmbët e bardhë zbardhin edhe më. Duken të tutshëm.
Një natë tjetër sjell një dash. Kur e pashë u rrëqetha: po sikur ujkut t’i mbushet mendja me pru një… njeri? Pra me vra dikë e me e pru në shpellë si ushqim?!
Ky njeri në gojë të ujkut mund të isha edhe unë, për shembull. Atë natë që erdhi e hyri në banesë pa pyetur, a nuk mund të kishte ndodhur diçka e ngjashme?
Përjetim mizor! Po kjo lëvizje e tij? Ujku m’i zbardh dhëmbët! Ngridhet si qeni, kur do me t’u turrë. S’kisha ndie kurrë që ngridhen ujqit. As me lehë nuk lehin. Vetëm ulurojnë. Hollë, u-uu-uuu. Bashkë me ujkun m’u ngridh dhe shpella. E ktheu jehonën? Më paralajmëroi për diçka?
Ai: – E di çka po bluan në mendje. Tmerrësisht fyese.
Unë: – …
Ai: – Harroje, zëre se nuk ndodhi. Ose e prishim marrëveshjen, unë shkoj.
Unë: – O ujk, je i martuar ti? Ke ndonjë mike kund?
Ai: – …
Unë: – Mëhilli nuk ishte i martuar. Nuk njihte ndonjë vajzë. Prandaj u fsheh atë natë me shi. Ndoshta tek ajo natë është zanafilla e dramës së tij. E tragjedisë.
Ai: – …
Unë: – Po mua pse nuk më pyet a më pret një grua a një vajzë diku?
Ai: – …
Unë: – Je fisnik, ti ujk. Nuk fut hundët ti kë njoh unë e kush më pret. E respekton privatësinë time. Siç respektoj unë tënden. Ti ujk nuk e ha djathin e bardhë. Një natë më erdhi këtu një pako me djathë të bardhë e me ndërresa të bardha e me. E kujtoj atë fytyrë. Rrathë me shkëndija të gjelbra më xixëllojnë para syve, njësoj siç ndodh kur ia kthejmë sytë diellit.
Nuk ndodh me prekë ujku diçka pa lejen time. Edhe kur vjen pa gjë, i uritur, nuk afrohet te faqja e shpellës ku varet mishi i thatë. E di vetë kufirin, deri te zjarri. Asnjë hap më tej, në brendësi.
Ndërsa në mot të butë rri më larg. Nuk i duhet zjarri, ndalet te dera. Shtrin këmbët e përparme, zgjat qafën e më ndjek me sy. Kur ia gjuaj mishin, e kap në ajër, thua po bën cirk. Eshtë në qejf zotni ujku, pse jo.
Nëpër ag del. I humb pisha, thua s’ka qenë kurrë. Pas dy-tri ditësh ia mbërrin prapë. Dhe zor i shkon rruga thatë, rrallë i del huq.
Preja e fundit që pruri qe kaprolle. E kish këmbën të thyer. Kaprollet qajnë si njeri. Ne skaj të syrit ia shoh një lot të ngrirë. Syri çelë, sikur lutej. Pse nuk e fale, o ujk? M’u dridhën duart, kah e ropa. Por më duhet me ba detyrën. Kemi ndarje pune në familje, ujku dhe unë. Ai me e mbushë konakun, unë me gatue për të dy. Ai gjuaj, unë rip. Na duhet me jetue. Jetën na e ka falur Zoti të dyve, ujkut dhe mua, si çdo qenieje të gjallë, secilit për hesap të vet. Na ka falur edhe duar e këmbë, njërit mend në krye e tjetrit dhëmbë të prehtë. Mbajeni vetë jetën tuaj, gëzojeni me mjetet që keni.
– Apo jo, more ujk?
– Apo jo, more njeri?
3.
Ishin bërë muaj a ndoshta kish kaluar viti që hanim e flinim në një shpellë, ujku e unë, kur, një buzëmbrëmje të verbët me një të ftohtë të hidhët e tinzar, dëgjoj një krismë pushke. Po rrija te dera e banesës së nëndheshme, që ne të dy e kishim quajtur saraj.
Nuk mora vesh kah erdhi a sa larg mund të ishte ushtima. E përsjellin grykat, e rrotullojnë kershat. Mund të vijë edhe prej majave tej, që mezi shihen. Shkëmbi ia çon shkëmbit e të duket ngjat.
Një fishek i zbrazur në male, në një muzg dimri pa fytyrë, nuk thotë kurrgjë. Cilido bari mund t’ia bëjë bam njëherë me e tutë bishën. Ose thjesht për kokërr të qejfit, kur mbaron një këngë majëkrahu. Megjithatë më frrati zemra. Një parandjenjë e ligë më pushtoi.
Atë natë ujku nuk erdhi. E prita çuet, pa mbyllur sy.
Të nesërmen përsëri nuk u duk.
As të pasnesërmen.
Një zë i brendshëm më thoshte se mikun e kisha humbur përgjithmonë. Mikun e matur të shpellës, me gjoks të lëbardhëm, krenar, të ngritur mbi dy këmbë të gjata, me mençuri të vetvetishme, falë së cilës e dinte për bukuri masën dhe vendin e vet në shoqërinë me mua. Oborrtar i përnjëmendtë. Në shoqërinë e tij nuk po më dukej vetja më pak njeri, për të mos thënë që ndonjëherë ndihesha më njeri. Cinike? Nuk e di. Gjithsesi kjo tregon forcën tonë. Forcën e racës njerëzore, që edhe me ujkun di me gjetë fjalën.
Edhe dobësinë e racës sonë ndoshta. E detyrojmë shoqi-shoqin me u vllaznue me ujkun. Ia mohojmë mundësinë me jetue njeri mes njerëzish!
Marr vendim me dalë, ani pse e di se kjo dalje është hyrje në pavijonin e vdekjes. Po pyes ç’ishte ajo pushkë. Do të gjej një shtëpi diku. Një stan të paktën. Një çoban. Diçka do të më tregojnë.
Po në ma paçin vrarë ujkun?
Kjo ishte pyetje e vështirë. Pas kësaj pyetjeje të vështirë, një mëdyshje edhe më e vështirë.
Këqyr e pyet, pa përgjigje. Kurrkush nuk duket se di gjë për të. Fundja pse u dashka me e ditë, ç’ngjarje përbën vrasja e një bishe në mes të dimrit diku në një grykë mali?
Po për mua nuk ishte kështu. Për mua përbënte ngjarje. Madje kryengjarje. Prej saj u përcaktua fati i jetës ime. I jetës apo i vdekjes? Jeta dhe vdekja… a nuk janë vijim i njëra-tjetrës?
Po humbja shpresat me marrë një lajm, kur një çoban më thotë se diku andej, kah Lugu i Ndërmajes, po, po, atje diku, kanë vrarë një ujk.
– He u lumtë pushka, pati qenë ujk i keq fort! Nuk bëhej kurrë java pa na marrë një berr. Shpesh edhe dy herë në javë.
M’u prenë këmbët.
I thashë se kishin vrarë ujkun tim. Më këqyri me habi, mos isha i luajtur? Se nuk ishte kohë mahish.
Ai e kuptoi se nuk isha i luajtur kur i kallëzova historinë time. Historinë tonë, dua të them. Timen dhe të zotni ujkut.
4.
Gatohu me ba festë ti njeriu me kasketë të rrasur deri te qafa. Pasi ma vranë ujkun, s’kam çka me ba në mal! Vendimin e mora aty për aty.
Po dorëzimi do të vijë më pas. Më përpara duhet me krye detyrimet e fundit ndaj të vetmit mik që më pati mbetur. Ujku nuk do të largohet nga kjo botë si njeri pa njeri. Ai s’ka qenë i vetëm. Ka pasur të paktën një mik. Më ka pasur mua.
Dhe për këtë kam shumë nevojë për ndihmën tënde, i thashë bariut. Sa t’ia kryej dekminë ujkut, mortin.
U ngjitëm shpatit thikë përpjetë. Kryesisht rrugë dhish. Bora ishte ngrirë, nëpër lisa kishte mbetur dushkakuqi, mbuluar me kreshtëz bore. Nuk frynte. Drurët si të shtangur prej hutimit.
Në Lug të Ndërmajes, skaj një kërshine që pranverës mbushet me gojfil e me lule të bardha, e gjejmë ujkun. Plumbi ia kishte përshkuar shpatullën dhe i kishte dalë në faqen e majtë, nën sy. Qyrku i tij prej zotnie ishte mbushur me gjak.
Ia qepa varrën, duke bërë kujdes për fytyrën. Ia mbylla me vështirësi sytë, që i kishin mbetur çelë. Doemos, kishte ikur prej kësaj bote i mbushur me mall. Ia lava fytyrën që të dukej siç ka hije: ujk. Ia kreha flokët, kreshtën madhështore, të përthime.
Tashti trimi dukej sikur flinte. Sikur flinte me këmbët shtrirë drejt zjarrit, përballë meje, në shpellë. A nuk është kështu, o ujk?
Ai nuk më gjegjet më.
Mbarojmë edhe vigun. Mbi vig shtroj lëkurën e dashit. E shtrijmë ujkun në vig. Fytyrën e ka disi të hequr. Por më e fisme i duket. Fytyrën ia mbuloj me çarçaf të bardhë.
Unë para, bariu mbrapa, vigun në supe. Marrim rrugën drejt plangut të përbashkët. Drejt shpellës. Vigu luhatet. Edhe pse trup atleti, është i rëndë ujku.
– Po me na pre rrugën ata? thotë çobani. Do të jetë vështirë me u dalë gjallë duarsh.
– Besoj nuk na prekin sa të kryejmë dekminë. Morti është i shenjtë.
– Ah, shkuan ato kohë, thotë. Më mirë arma gati. Unë qe ku e kam. Plot.
Rrah lehtë me shuplakë një livore, siç i thotë ai. E mban ngjeshur në shokë. Revole e vjetër, me mulli.
– Për mua s’ka nevojë, i them. Do të dorëzohem vetë. Fill, sa të mbaroj detyrimin ndaj ujkut.
Nis me fry një veri i hollë.
– Ke ftohtë o ujk, je kah nerth? Qe, edhe pak e mbërrimë. Atje na pret zjarri. Do të pjekim mish për të dy. Do të dëgjojmë si fishkëllon veriu gdheishtës përreth. Shpella është saraji ynë.
Ishte, o ujk. Po nuk do të jetë më.
Kapemi te shpella.
– Tashti më duhet me shkue, thotë bariu, që bajti mbi supe vigun e ujkut, bashkë me mua. Të rrosh vetë, mos të raftë me e harrue!
– Në gëzime ta kthefsha, o burrë i dheut!
Falemi rrokazi.
Ai merr rrugën drejt staneve. Nuk e di për kë iu përvodh ajo pikëlz loti, që nuk ma fshehu dot. Për ujkun a për mua. Apo për të dy?
Ndoshta për asnjërin prej nesh. Ndoshta për veten e tij. Për Njeriun.
E rregulloj ujkun në ballë të vendit. Shtrirë? Jo, nuk ka hije ratë. Mbështetur pas shkëmbit, kështu po. Siç mbështeten burrat, kur ua bëjmë përcjelljen e mbrame. Qysh para Krishtit. Ia vesh jelekun me sumbulla ujkut. Në brez ia ngjesh revolen time. Cigaren e duhanit në dorë, kutinë në prehër. I ka hije një përcjellje e madhe, e ka hak. Duket si i gjallë. Sikur po u jep kuvend atyre që kanë ardhur për kryeshëndosh. Sikur po kall cigaren. Sikur po mbush alltinë, me e pasë gati në u dhashtë kushtrimi.
Nuk je njeri pa njeri, o trim o ujk
Nuk isha njeri pa njeri, o trim o ujk
E ndamë bukën e dhimbjen, o trim o ujk
E ndamë jetën e vdekjen, o trim o ujk
Kur njeriu m’u bë ujk, o trim o ujk
Kur ujku m’u bë njeri, o trim o ujk
I mjeri unë vëlla pa vëlla, o vllau em o ujk
I mjeri unë për ty, o vllau em o vëlla…
Ia kisha nisur gjamës. Vetvetiu, pa bërë kurrfarë përgatitjeje. Në gjamën e burrave nuk është vetëm një gjamatar. Duhet doemos edhe kori. Unë isha qyqekalli vetëm. Më ka pasë thënë prifti se gjamët e moçme shqiptare, kori i tyre i organizuar në mënyrë krejt origjinale, i bëjnë me u tkurrë edhe vetë tragjeditë greke. Kaq madhështore janë.
I mjeri unë për ty, vllau em o vëlla
Ooh-ooh-oh…
Gjama po bëhet e plotë. Gjamatarët e tjerë janë rresht, mbrapa meje. Kori u krijua. Regjia e gjamës është e përkryer. Më e përkryer se në tragjeditë a lashta greke, më pati thënë prifti. Dhe më e vjetër se ato. Ose të paktën po aq e vjetër. Nga dolën këta burra me zërat ushtimë bjeshke, cila zemër guri i qiti prej thellësive të veta të moçme sa dielli?
Shkëmbinjtë!
Shkëmbinjtë e brendshëm të shpellës janë shkulur vendit. Po vikatin. Lëvizin pas meje me supet e gdhendura, madhështore. Gurët vënë rresht, në vend të burrave. Gjamatarë shkëmbi, ka parë ky dhé? Oh-oh-oh!, i mjeri unë i mjeri për ty o…
– Oho, ooh, ooh, oh!…
E ndien? Në kujtesë të gurit do të mbetet gjama jote, o vëlla ujk. O vllau em, o vëlla!
E hapa derën kur ishit ngushtë për strehë, thotë shpella. Aq kisha në dorë si pjesë e këtij dheu, me ua lehtësue diqysh jetën. Tash jua kam borxh edhe përcjelljen e mbrame. Siç e ka dhënë Zoti.
Shpella e ka parandie. Po flet për përcjelljen e të dyve. Jua kam borxh, thotë. Po, shpellë, dhe unë e kam marrë vendimin. Ky shkëmb më ka kuptuar, më njeh mirë.
E dashur shpellë, a do të më besojë biruca se kam qenë te ti?
Eshtë akull e ftohtë biruca. Nuk mund të ndizet zjarr aty. Nuk mund të afrohet ujku aty. A do t’u mbushet mendja se tërë këtë kohë kam jetuar në mal, duke e ndarë bukën e vetminë me një ujk? Dhe se po dorëzohem vetë, tashti që ma vranë ujkun?
E shti në dhé ujkun nën një pishë. Te kryet ia mbështes një gur, copë shkëmbi të bardhë, të përdiellur. Edhe lule kam me të pru, o ujk. Sa të çelë pranvera. Lulet më të bukura të botës rriten në këto bjeshkë. Erëmira e tyre të çon drejt qiellit. Askush më mirë se ti nuk e di këtë. Je rritur midis tyre.
Lamtumirë, i dashur ujk. Tash po shkoj edhe unë. Po shkoj prapë tek ata. Tek ata që më detyruan me ardhë te ti. Po shkoj te njerëzit!
(nga romani ADN-ja e Korbave)
ObserverKult
Lexo edhe:
MEHMET ELEZI: PËRSE “EVROPA” DHE JO “EUROPA”?
Nga: Mehmet Elezi
Sipas rregullave të drejtshkrimit të gjuhës shqipe, që burojnë nga Kongresi i Drejtshkrimit 1972, emri i kontinentit të lashtë, të cilit i përkasim qysh në themelet e qytetërimit të tij, duhet shkruar me v. Pra Evropë.
Kjo rregull është tepër kundërthënëse.
Mirë, sipas drejtshkrimit të gjuhës shqipe u shkruaka Evropë, me v, po pse shumica e fjalëve që zënë fill te ky emër, sipas të njëjtave rregulla drejtshkrimore duhet të shkruhen me u, jo me v? Në Fjalorin e Gjuhës Shqipe, 2006, kemi:
-evropian;
-evropianizoj;
-evropianizim;
-evropianolindor;
-evropianoperëndimor.
Po aty janë edhe:
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
