Mbaj mend një udhëtim me automobil, pesë vjet më vonë, nga Pigalle në Champs-Élysées. Kisha ardhur për të kërkuar Claude Bernard në lilbrarinë e tij të shëtitores Clichy dhe ai donte të më çonte në kinema për të parë Lolën ose Lamtumirë Filipinë, që më kanë lënë një kujtim të bukur…Më duket se retë, dielli dhe hijet e njëzet viteve të mia vazhdojnë të jetojnë, mrekullisht, në këta filma. Zakonisht flisnim mes nesh vetëm për libra dhe filma, por atë mbrëmje, mendova për tim atë dhe aventurat e tij nën Pushtim: depon e skelës së Stacionit, Pahnon, bandën e rrugës Lauriston… Ktheu kokën kah unë.
-Njëri prej korrierëve të vjetër të rrugës Lauriston është tashmë roje klubesh nate.
Si e dinte ai? Nuk e kisha ndërmend ta pyesja.
-Doni ta shihni?
Ndoqëm bulevardin e Clichyt dhe u ndalëm në sheshin Pigalle, anësoreve të basenit. Ishte rreth ora nëntë e mbrëmjes.
-Është ai…
Më tregoi një burrë me kostum blu marinari që rrinte në këmbë roje para Les Naturistes.
Kah mesnata, ringjiteshim më këmbë rrugës Arséne-Houssaye, në krye të Champs-Élysées, aty ku Claude Bernard kishte parkuar makinën. Dhe u takuam sërish me të. Mbante gjithmonë kostumin e tij blu marinari. Dhe syze dielli. Rrinte i mpirë në trotuar, pranë dy kabareve fqinje me njëra-tjetrën, në mënyrë të atillë sa nuk e dije saktë për cilën punonte.
Desha ta pyesja për punën e Pagnonit, por pata ndjesi të keqe në çastin kur kalonim para tij. Më vonë e kam kërkuar emrin e tij mes pjesëtarëve të tjerë të bandës. Dy djem të rinj kishin punuar si korrierë, rruga Lauriston: njëfarë Jacques Labussière dhe njëfarë Jean-Damien Lascaux. Labussière, asokohe, kishte marrë shtëpi në rrugën Ronce në Ville-d’ Avray dhe Lascaux diku nga ana e Villemomble.
Kishin qenë dënuar me burgim të përjetshëm. Cili prej tyre ishte ai? Nuk e njihja, sipas fotove të turbullta të njërit e tjetrit, që ishin shfaqur në gazetat e kohës, në çastin e procesit.
E gjeta, rreth vitit 1970, mbi trotuarin e rrugës Arsène-Houssaye, të mpirë, në të njëjtin vend, me të njëjtin kostum blu deti dhe të njëjtat syze. Korrier përjetësisht. Dhe pyeta veten mos i mbante këto syze dielli ngaqë sytë e tij qysh prej tridhjetë vitesh ishin përdorur për të këqyrur kaq shumë njerëz, duke kapërcyer pragun e kaq shumë vendeve të këqija…
Disa ditë më vonë, Claude Bernard kishte rrëmuar një dollap, përfund librarisë së tij, dhe kishte nxjerrë që aty këtë letrën që ma kishte dhënë dhe që datonte e kohës së Pushtimit. E ruajta gjatë gjithë kësaj kohe. T’i jetë drejtuar atij?
Dashuria ime e shtrenjtë, burri im i dashur, është ora një e pasdites: zgjohem tejet e lodhur.
Punët nuk kanë shkuar shumë mirë. Takova një oficer gjerman në Café de la Paix, e shoqërova në Chantilly, mora dy shishe: 140 franga. Në mesnatë ai u lodh. I kisha thënë që banoja shumë larg: kështu, më mori një dhomë me qira. Mori dhe një për vete. Bëra zbritje për të dy, zëre 260 franga dhe ai më dha 300 franga. Kjo më bëri me 25 monedhat e arit të miat. Më la takim dje në mbrëmje në hollin e Grand Hôtel, por në orën shtatë, ora e takimit, erdhi me nerva, duke më treguar urdhrin e marrë për t’u kthyer në Brest.
Pas takimit tim të dështuar, thashë me vete: “Po shkoj në Montparnasse të shoh në Café de la Marine mos ka mbërritur Ange de la Maquignon.” Shkova aty. S’ka Ange. Po bëhesha gati për të hipur në metro: dy oficerë gjermanë më afrohen dhe më kërkojnë të shkoj me ta, por kuptoj se ishin idiotë; hoqa dorë. U ktheva në Café de la Paix. S’kisha ç’bëja. Ika, nga dyert e kyçura të Café de la Paix, në hollin e Grand Hôtel. Asgjë. Shkova në bar Claridge. Mbledhje protokollare e një grupi oficerësh me gjeneralin e tyre. Asgjë. U ngjita më këmbë në Pigalle. Në rrugën time, asgjë. Ishte pothuajse ora një e mëngjesit. Ngjitem në Pigall’s pasi kalova në Royal dhe Monico ku nuk kishte asgjë. Asgjë as në Pigall’s.
Duke zbritur, takohen me dy zazu që më marrin me vete, zbrazëm dy shishe në Pigall’s, zëre 140 franga, mandej shkuam në Barbarina, ku prisha përsëri 140 frënga. Sot në mëngjes, në orën gjashtë e gjysmë, erdha të fle, e dërrmuar, me 280 franga. Në Barbarina, pashë Nicolen, ta kishe parë veshjen e saj…Po të kishe qenë aty, i shtrenti im im Jeannot, do nxirrje zorrët…
Jacqueline.
Kush mund të ishte Ange de la Maquignon që kjo Jacqueline shkonte të takonte në Café de la Marine?
Në të njëjtën kafene, një dëshmitar kishte besuar se njohu Gisèle e Urbain T., natën e prillit ku kishin takuar njerëzit e gabuar në Montparnasse.
*Shkëputur nga libri i Patrick Modiano: “Lulet e rrënimit“
Përktheu nga frëngjishtja: Anila Xhekaliu
Përgatiti: ObserverKult
