Përkthyesi dhe shkrimtari i njohur Edmond Tupja deklaroi se gjuha shqipe është një nga 3 gjuhët më të vjetra.
I ftuar në “Mes dy botëve” të Helidon Halitit në RTSH, Edmond Tupja jep alarmin e zhdukjes së gjuhës sonë si pasojë e globalizimit.
“Shqipja është një gjuhë shumë më e vjetër. E kanë thënë gjuhëtarë të paanshëm. Edhe në revista shkencore thuhet që 3-4 ishin gjuhët më të vjetra, sepse të jep çelësin për gjuhët indoevropiane. Të ndihmon që t’i të kuptosh dhe për gjuhë të kaluara që janë zhdukur.
Gjuha shqipe është shumë më e vjetër, e treta në botë për gjuhët indoevropiane, por të bësh debate për këtë dhe të harrosh ku po shkon sot gjuha shqipe?! Luftoni për origjinën, po kryesorja është ku po shkojmë?
Po vdesin fjalët shqipe. Nuk thotë më njeri ‘u tremba’, ‘u frikësova’, por ‘u intimidova’. Ka plot fjalë në shqip, flalë që vdesin. Do bëhemi si latinishtja, greqishtja e vjetër nuk do të na flasë njeri”, thotë ai.
Për profesorin e njohur, globalizimi është një nga shkaktarët e rrezikimit të gjuhëve, mes së cilës edhe asaj shqipe.
“Shqipja nuk është gjuhë e lehtë, as gjermanishtja se janë lakimet. Por ne po i zhdukim lakimet. I marrim dhe i përdorim fjalët pa lakuar. Si është e mundur është pasuri, gjuhët e vjetra e kanë lakimin.
Popujt më qëndrestarë e kanë këtë. E dyta po ikin strukturat e gjuhës shqipe. Kanë filluar thonë nën ndikimin e anglishtes ‘This is not true’. Kjo është jo e vërtetë. Po nuk është shqip. Shqip thuhet ‘Kjo është e pavërtetë’, ‘Kjo është e rremë’. Këta i flakin në koshin e plehrave.
Mes humorit, Edmond Tupja nuk heziton që të nxjerrë në pah dhe një tipar të shqiptarëve. “Këtë e kam dëgjuar nga goja e Fatos Lubonjës kur fiste për mercenariatin e shqiptarëve.
Mbretëria e Katerinës së Dytën ë Rusi u përball me disa fise mongole. Trupat ruse u nisën për luftë dhe kishin edhe mercenarë, ndër të cilët dhe kryesisht mercenarë shqiptarë. Mbaroi lufta të cilën e fitoi Caresha dhe i thotë truprojës: -Shko më sill prijësit e mercenarëve”.
Shkoi ai i solli. Ajo i pa, i numëroi dhe tha mungon një. Kush mungon? Shqiptari? Ik i tha ma sill këtu. Shkoi atje dhe u kthye i tronditur.
-Ku e ke prijësin? Ata po grinden se secili e quan veten prijës”, deklaroi shkrimtari Edmond Tupja./rtsh
ObserverKult
Lexo edhe:
KY ËSHTË FILMI MË I SHIKUAR NË NETFLIX, I BAZUAR NË NJË NGJARJE TË VËRTETË
Filmi më i shikuar këto kohë në Netflix “The Abyss” është frymëzuar nga një ngjarje e vërtetë.
Ky film u publikua në vitin 2023, i realizuar nën regjinë e Richard Holm dhe me skenar të shkruar nga Holm, Robin Sherlock Holm dhe Nicola Sinclair.
Historia sillet rreth banorëve të Kiruna-s, qytet i Suedisë, të cilët luftojnë për të mbijetuar.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
