Në Akademinë e Shkencave të Shqipërisë u mbajt takimi me grupin e punës dhe të bashkëpunëtorëve për “Fjalorin e madh të gjuhës shqipe”.
Ky fjalor po hartohet në kuadrin e tre projekteve madhore në albanologji. Hartohet së bashku me “Historinë e shqiptarëve” dhe “Encikopedinë”.
Në këtë takim ishin të pranishëm kryetari i Akademisë së Shkencave të Shqipërisë akad. Skënder Gjinushi. Pastaj ishin edhe prof. dr. Valter Memishaj, akad. emeritus Gjovalin Shkurtaj, akad. asoc. Kristina Jorgaqi, drejtor i Qendrës së Botimeve Albanologjike dhe Enciklopedike pranë Akademisë së Shkencave prof. asoc. Malenglen Kasmi, dr. Anila Kananaj, prof. dr. Begzad Aliu, prof. dr. Miço Samara, dr. Juliana Kume, dr. Idriz Merdani, etj. Në lidhje online ishin prof. dr. Dhori Qiriazi, prof. dr. Berton Sulejmani, prof. dr. Ali Jashari, prof. dr. Tomorr Plangarica, prof. dr. Shefkije Islamaj, prof. dr. Anila Omari, prof. dr. Mimoza Priku, etj.
Akad. Gjinushi tha se është bërë një punë e madhe përgatitore e drejtuar nga akad. Jani Thomai dhe prof. dr. Valter Memishaj. Ai vlerësoi punën e 11 grupeve bashkëpunuese nga universitetet e institutet e Shqipërisë dhe të Kosovës, Maqedonisë së Veriut e më gjerë për përgatitjen e materialeve. Këto të fundit në mars 2022 do të kalojnë në fazën e hartimit të “Fjalorit”.
Akad. Gjinushi tha se ky vit është përcaktues. Kjo ngaqë vetë koha e kërkuar dhe e dakordësuar për hartimin e “Fjalorit” është për një periudhë trevjeçare. Është shfrytëzuar përvoja dhe puna e akumuluar ndër vite nga specialistët dhe institucionet. Por edhe dashamirësia e atyre që u përfshinë, që krijoi mundësinë për të lënë një periudhë relativisht të shkurtuar për realizimin e botimin e veprës, për të cilën Akademia e Shkencave luan rolin e koordinatorit dhe të buxhetimit të saj.
Akad. Gjinushi tha se grupi i autorëve e bashkëpunëtorëve po bën një punë të mirë. Në të janë përfshirë specialistët më të mirë në fushat përkatëse, si nga departamentet universitare, ashtu dhe nga institutet në Shqipëri e Kosovë.
Përfshirja e institucioneve më të kualifikuara të fushës janë garanci për kryerjen e kësaj ndërmarrjeje të rëndësishme siç është “Fjalori i madh i gjuhës shqipe”.
“Faza e akumulimit është kryer dhe mbetet faza e materializimit të produktit. Janë krijuar kushtet e punës që “Fjalori” të hartohet si një proces i pandërprerë dhe Akademia të jetë në vazhdimësi garante e mbrojtjes dhe pasurimit të gjuhës shqipe dhe respektimit të gjuhës përballë deformimeve, ndikimeve të ndryshme dhe keqpërdorimit të saj nga media të ndryshme apo individë të caktuar”, tha akad. Gjinushi.
Ai falenderoi të gjitha grupet e punës. Ata që janë angazhuar me vullnetin e tyre që të japin kontributin në këtë vepër madhore. Botimi është në nderin e ASH dhe gjithë institucioneve që kanë bashkëpunuar në hartimin e veprës.
Prof. dr. Valter Memishaj tha se viti 2021 ishte viti i parë për hartimin e “Fjalorit” dhe falënderoi bashkëpunëtorët për seriozitetin në realizimin e tij. Vepra do të mbyllet në vitin 2023.Gjatë vitit që shkoi u krijua kartoteka e baza e të dhënave e nevojshme, pa të cilat nuk ndërtohet një fjalor.
Ai tha se deri tani janë hedhur në word fjalorë shpjegues kombëtarë të hartuar institucionalisht në vitet 2002, 2006, 2020, etj., fjalorët tematikë e frazeologjikë, fjalori i homonimeve dhe të gjithë fjalorët kryesorë që lidhen me leksikografinë dialektore, si “Fjalori i të folmeve veriperëndimore”, fjalorë të Kosovës e të Maqedonisë së Veriut, fjalorët me leksik nga Çamëria, Myzeqeja, Devolli, etj.
Është punuar për mbledhjen e fjalëve nga fusha e letërsisë dhe janë zgjedhur personalitetet më të spikatur si Kadare, Fishta, Camaj, Petro Marko, Qose, etj., etj.
Një grup ka punuar me leksikun politiko-shoqëror dhe të medieve të shkruara e të folura, me përgjegjës prof. dr. Miço Samarën, që kanë dorëzuar një material fillestar me mbi 3000 njësi pranë sekretarisë shkencore.
Grupi i punës drejtuar nga Kristina Jorgaqi. Ajo është përgjegjëse për huazimet. Ka punuar që këto fjalë gjithmonë me kriteret që i takojnë shqipes standarde t’i përzgjedhë jo vetëm si shënuese, por edhe në shtrirjen vertikale dhe horizontale në të gjitha trevat shqipfolëse.
Për leksikun dialektor, akad. emeritus Gjovalin Shkurtaj, si përgjegjës i grupit, ka dorëzuar deri në 4000 njësi. Ndërsa, prof. Qemal Murati ka mbyllur një fjalës me 4000 njësi.
Leksiku që vjen nga fusha të tjera, sidomos nga departamenti i Institutit të Prishtinës, është në gjendje për t’u vënë në punë.
Akad. Jani Thomai së bashku me Ali Jasharin dhe me asistente Manjolla Saçellarin kanë hartuar fjalorin e frazeologjisë me 40 mijë njësi frazeologjike. Nga kjo do të zgjidhet një pasuri deri në 12 mijë njësi dhe brenda muajit maj do të jetë gati për t’u futur në “Fjalor”.
Prof. Memishaj vlerësoi punonjëset e kartotekës për punën e kalimit të fjalorit në Word.
Viti 2022 është viti i fillimit të punës hartuese, ndërsa hartimi i “Fjalorit” do të jetë një proces i hapur deri në hartimin përfundimtar për pasurimin hap pas hapi të tij.
Akad. Shkurtaj falenderoi Kryetarin akad. Gjinushi që po u qëndron mbi kokë punëve për hartimin e tre projekteve të mëdha. Falenderoi gjithashtu specialistët që po punojmë me “Fjalorin”.
Ai raportoi për punën e ekipit dhe prezantoi materialet e sjella, ndërsa sugjeroi bashkimin sa më parë të të gjithë korpusit të materialeve nga shqiptarët e Maqedonisë së Veriut, e Çamërisë, arbëreshët, etj.
Shkurtaj sugjeroi futjen në fjalor të sinonimeve të fjalëve që nuk po përdoren së fundi, si tungjatjeta, e të tjera fjalë përshëndetëse e më gjerë.
Akad. asoc. Kristina Jorgaqi diskutoi për përshpejtimin e software-it dhe raporteve për prurjet në fjalor nga dialektet, huazimet, e të tjera, si dhe për çështjen e anglicizmave nëse do të paraqiten grafikisht shqip apo do të ngelen siç janë në anglisht disa nga fjalët e paintegruara si facebook, etj.
Prof. dr. Berton Sulejmani, përfaqësues kryesor i bashkëpunëtorëve nga Maqedonia e Veriut përshëndeti kryetarin Gjinushi dhe drejtuesit e projektit dhe siguroi se do të dorëzohet vepra për eufemizmat. Ai tha se do të angazhohej më tej në studimet dialektore për të folmet në trevat e Maqedonisë dhe studimin e veprave të autorëve të letërsisë shqipe atje. Si dhe për pasurinë ligjërimore të Maqedonisë Veriut dhe të vihen në funksion të “Fjalorit”.
Prof. Begzad Baliu tha se është lajm i rëndësishëm ngritja software-it, për të cilin po punon shkencëtari Elton Prifti në Vjenë, që të bëhet sa më parë i përdorshëm. Ai falenderoi Akademinë e Shkencave për mundësinë që kanë hyrë në kështjellën e madhe të “Fjalorit”, ku secili dëshiron ta ketë emrin e vet.
Anila Kananaj falenderoi Kryetarin e Akademisë që mbështeti projektin madhor të albanologjisë dhe drejtuesit akad. Jani Thomai e prof. Valter Memishaj dhe personalisht premtoi përkushtimin maksimal.
Në fund të takimit akad. Skënder Gjinushi shprehu mbështetjen e mëtejshme të punës. Dukr u nisur nga nevoja për të pasur një program sa më të avancuar kompjuterik. Ai theksoi se Elton Prifti akademik i jashtëm ka ofruar ekspertizën dhe vetë programin. Ndërkohë nga ASH janë blerë edhe pajisjet e nevojshme.
Në fund falenderoi drejtuesit kryesorë të “Fjalorit” akad. Jani Thomain dhe prof. Valter Memishaj, si dhe bashkëpunëtorët nga të gjitha trevat për punën e kontributin e tyre. /ATSH
ObserverKult
_____________________
Lexo edhe:
ObserverKult
