Nazim Hikmet: Gjërat që nuk i desha

Nazim Hikmet
Nazim Hikmet

Viti 1962, 28 mars
rri pranë dritares së trenit Pragë-Berlin
nata po bie
nuk e dita kurrë se më pëlqente
nata që bie si një zog i lodhur në një pllajë të lagësht të mjegullt
nuk dua
ta krahasoj rënien e mbrëmjes me zogun e lodhur

nuk e di se e kam dashur tokën
mund ta dojë dikush që s’ka punuar në tokë?
kurrë s’e kam punuar tokën
duhet të jetë dashuri imja e parë e vetme platonike

dhe këtu i kam dashur lumenjtë gjithë këtë kohë
qoftë të amullt si ky ata gjarpërojnë skaj kodrave
kodrave evropiane të kurorëzuara me kështjella
qoftë kur shtrihen jashtë të rrafshët aq sa të ha syri

e di se nuk mund të lahesh në të njëjtin lumë edhe një herë
e di se lumi do sjellë dritë të re që kurrë s’do e shohësh
e di se mezi jetojmë pak më gjatë se një kalë po as përafërsisht më gjatë se një sorrë
e di se kjo i ka shqetësuar njerëzit më parë
                                               dhe do t’i trazoj pas meje
e di se e gjithë kjo është thënë një mijë herë më parë
                            dhe do të thuhet pas meje

nuk e di se e kam dashur qiellin
me re ose të qëruar
shkopi blu Andrei studio në kurrizin e tij në Borodino
në burg i përktheva në turqisht dy blejtë e Luftës dhe paqes
dëgjoj zëra
jo nga shkopi blu por nga oborri
gardianët po e rrihnin dikë përsëri

nuk e di se kam dashur drunjtë
ahet e zhveshura pranë Moskës në Peredelkino
në dimër më bëhen fisnikë dhe të thjeshtë
ahet janë ruse siç janë plepat turq
“plepat e Izmirit
që u bien gjethet:
më quajtën thikë
                    dashnor si një dru i njomë…
shfryva hijerëndë në banesat shumë të larta
në pyllin Ilgaz më 1920 lidha një shami të qëndisur prej liri
                              në një degë pishe për fat

kurrë nuk e dita se i desha rrugët
madje edhe ato me asfalt
Vera është prapa rrotave ne po udhëtojmë nga Moska në Krime 
                                                                                 Koktebele
                                            më parë “Goktepe ili’ në turqisht
të dy ne brenda një kutie të mbyllur
bota rrjedh matanë në të dy anët e largët dhe memece
nuk qeshë kurrë në jetën time më pranë me askënd
banditët më ndalën në rrugën e kuqe ndërmjet Bolu dhe Geredé
                                                  kur i kisha tetëmbëdhjetë
veç jetës sime nuk kisha asgjë në karrocë që mund të merrnin
dhe në tetëmbëdhjetat jetët tona janë ato që më së paku i çmojmë
E kam shkruar këtë diku më parë
këmbëgjatë nëpër rrugët e errëta me baltë po shkoj te një vend me hije
natë Ramazani
feneri i letrës më ndriçon rrugën
mbase asgjë si kjo ndodhi ndonjëherë
mbase e lexova këtë diku në një çun tetë vjeç
                                             duke shkuar në vendin me hije
natën e Ramazanit në Stamboll mbante dorën e gjyshit të tij
gjyshi i tij kishte një fes mbi dhe një pallto prej gëzofi
  me një jakë shqarthi mbi rrobën e tij
    dhe ishte feneri në dorën e shërbëtorit
….dhe s’mund ta përmbaja veten nga gëzimi
lulet më erdhën në mend për disa arsye
lulëkuqet kaktuset badrat
në kopshtin e badrave në Kadikoy e putha Marikën
bajamet e freskëta në afshin e saj
i kisha shtatëmbëdhjetë
zemra ime në tundje preku qiellin
nuk e di se i kam dashur lulet
miqtë më dërguan tri karajfile të kuqe në burg

posa m’u kujtuan yjet
i dua edhe ato po ashtu
qoftë kur jam i shtrirë dhe i shoh nga poshtë
qoftë kur fluturoj në anën e tyre

i kam disa pyetje për kozmonautët
janë yjet shumë më të mëdha
duken si margaritarë të mëdhenj në kadifenë e zezë 
                                          ose kajsitë në bojëportokalli
ndihesh krenar t’u afrohesh më pranë yjeve
pashë foto me ngjyra të kozmosit në revistën Ogonek tash
   mos u trazoni miqtë e mi por mund të themi jo të fytyruara ose abstrakte
   mirë disa prej tyre dukeshin mu si pikturat e tilla që të themi
   ishin tmerrësisht të fytyruara dhe konkrete
zemrën s’e kisha në vend kur i shikoja
ato ishin dëshirat tona të pafundme për të rrëmbyer sendet
duke i shikuar mund të mendoja madje për vdekjen dhe të mos ndihesha aspak i pikëlluar
kurrë s’e kam ditur se desha kozmosin

bora shkrep përballë syve të mi
si bora e lagësht e njëtrajtshme, si ajo e thata duke u vërtitur
nuk e di se e kam dashur borën
kurrë nuk e dita se e desha diellin
edhe kur praron si qershi e kuqe si tash
në Stamboll po ashtu praron nganjëherë në ngjyra kartoline
ama ti s’do ta bësh këtë kështu
nuk e di se e desha detin
                              pos detit Azov
ose sa shumë e desha

nuk e di se i desha retë
qoftë kur jam nën ose sipëri tyre
qoftë kur duken si gjigantë ose bisha të grisura

drita e hënës borgjezi më i rremë, më i ngathët, më i vogël
më godet
kjo më pëlqen

nuk e di se e kisha në zemër shiun
qoftë kur bie si një tyl i bukur ose kur stërpik xhamin ime
   zemër më lë të ngatërrua në një rrjet ose të kurthuar brenda një pike
   dhe ikën pas vendeve të pazbuluara që nuk e di se i desha
   shi po pse pa pritur i zbulova gjithë këto pasione duke ndenjur
   pranë dritares në trenin Pragë-Berlin
mos pse ndeza cigaren e gjashtë
një e vetme mund të më mbyste
mos pse jam gjysmë i vdekur duke menduar për dikë përsëri në Moskë
flokët e saj ngjyrëkashte të verdhë qerpikët e kaltër
treni çan nëpër natën të zezë pisë
kurrë nuk e dita se e desha të zezën pisë të natës
shkëndijat xixëllojnë nga lokomotiva
nuk e di se i kam dashur shkëndijat
nuk e di se kisha dashur aq shumë gjëra dhe duhet të pres të gjashtëdhjetat
për të marrë vesh këtë duke ndenjur pranë dritares në trenin Pragë-Berlin
duke shikuar botën të zhduket si në një rrugë që shkon e s’kthen


Përktheu: Abdullah Konushevci

ObserverKult