Nga Ivan Turgeniev
Të nesërmen, kur po shkoja te Gaginët, nuk e pyeta veten, në kisha rënë në dashuri me Asjën, por gjithë kohës mendoja për të; fati i saj me fuste në mendime, i gëzohesha afrimit tonë të papritur. E ndieja se vetëm nga dita e djeshme e njoha, deri atëherë ajo më kthente shpinën. Dhe ja, kur u hap para meje, me çfarë drite magjepsëse u ndriçua pamja e saj. Sa e re ishte për mua kjo pamje, sa hire të fshehta futeshin me droje në të…
Gjithë gjallëri, ecja nëpër rrugën e njohur, duke vështruar pa pushim shtëpinë që zbardhonte së largu; unë jo vetëm që nuk mendoja për të ardhmen, por por as për të nesërmen, gjithsesi ndihesha mirë.
Asja u skuq kur hyra në dhomë. Vura re se ajo ishte stolisur përsëri, por shprehja e fytyrës nuk i shkonte me veshjen, fytyra ishte mbuluar nga një tis i trishtë. Kurse unë erdha aq i gëzuar! Madje, m’u duk se ajo, si zakonisht, do të kishte ikur, por u përmbajt dhe nuk u largua. Gagini ndodhej në atë gjendjen e veçantë të zjarrit dhe tërbimit mjeshtëror, e cila në formën e krizës, papritur i bën për vete diletantët, kur do të përfytyrojnë, se ia dolën “ta kapin natyrën për bishti”, -siç shprehen ata.
Ai qëndronte i tëri i shpupuritur dhe i përlyer me bojëra para bezes së hapur dhe, duke kaluar gjersisht mbi të penelin, pothuajse me rreptësi më tundi kokën, u tërhoq, puliti sytë dhe përsëri u përkul mbi tablonë. Unë nuk desha ta pengoja dhe u ula pranë Asjës. Sytë e saj të errët, u drejtuan ngadalë tek unë.
-Sot, jeni krejt ndryshe nga ajo vajza e djeshme, -vërejtja, pas disa përpjekjesh të padobishme për të zgjuar tek ajo një buzëqeshje.
-Po, nuk jam,-pranoi ajo me një zë të ngadaltë dhe të mbytur. –Nuk kam gjë, vetëm se nuk kam fjetur mirë dhe kam menduar gjithë natën.
-Për çfarë keni menduar?
-Oh, për shumë gjëra njëherazi. Ky është një zakon i trashëguar nga mosha e vogëlisë, që prej kohës kur jetoja me nënën…
Ajo i tha këto fjalë duke i vënë të gjitha forcat dhe pastaj e përsëriti edhe një herë.
-Kur jetoja me nënën mendoja: pse njeriu nuk mund ta dijë se çdo të ndodhë me atë? Ndonjëherë e shikon të keqen, por nuk mund të shpëtosh prej saj. Përse nuk mund ta themi asnjëherë gjithë të vërtetën?… Pastaj, unë mendoja, se nuk dija asgjë dhe më duhej të mësoja. Unë e ndiej të nevojshme të më riedukojnë, sepse jam edukuar keq.
Nuk di t’i bie as pianos, nuk di të vizatoj, madje as për të qepur nuk kam mësuar si duhet. Nuk kam asnjë cilësi, pra nuk jam e këndshme. Të jetosh me mua duhet të jetë mërzi e madhe.
-Jeni e padrejtë me veten, -vërejta. –Ju keni lexuar shumë, jeni me shkollë, pastaj me mendjen që keni….
-Mendoni se jam e mençur?-më pyeti me një kureshtje naive, saqë padashur unë nisa të qesh, po ajo as nuk e vuri buzën në gaz. –Vëllaçko, si mendon, a jam e mençur? –e pyeti Gaginin.
Ai nuk iu përgjigj dhe vazhdoi të punonte, duke i ndërruar pa pushim penelat, dhe duke ngritur lart dorën.
-Edhe vetë, ndonjëherë, nuk e di se çfarë kam në kokë, vazhdonte Asja po me atë pamje të mendueshme.
Ndonjëherë, kam frikë nga vetvetja, o zot! Ah, unë do të desha…A është e vërtetë, se gratë nuk duhet të lexojnë shumë?
-Nuk duhet shumë, por…
-Më thoni, çfarë duhet të lexoj? Më thoni, çfarë duhet të bëj? Unë do të bëj çdo gjë që do të më thoni, -shtoi ajo, duke m’u drejtuar me një mosbesim të dlirë.
Më zuri në befasi dhe nuk dija se çfarë t’i thosha.
-Nuk do të mërziteni me mua?
-Më falni, ç’janë këto? –nisa të them.
-O, faleminderit!-u kthye Asja. –Kurse unë mendoja se do të mërziteshit.
Dhe dora e saj e vockël, e nxehtë, shtrëngoi fort timen.
-N.!-thirri në atë çast Gagini: mos e kam sfondin e errët?
Unë iu afrova. Asja u ngrit dhe u largua.
*Shkëputur nga libri i Ivan Turgeniev: Ngadhënjim i dashurisë & Asja*
Përktheu: Myzejen Shapllo
Përgatiti: ObserverKult
Lexo edhe:
KADRI ROSHI: E MIRA NA MBULOHET NË VARR ME KOCKAT, E KEQJA MBAHET MEND!
