Fragment nga Miguel Servantes
Duke ndryshuar bisedën, Sançoja i tha zotërisë së tij:
– Imzot, më mbeti në mendje paturpësia e asaj shërbëtores së dukeshës, Altisidoras. Atë duhet ta ketë shpuar keq dhe ta ketë plagosur rëndë, ajo që e quajnë Dashuri.
Për të thonë se është një grabitqare e çmendur apo më mirë të themi e verbër, që, nëse vë në shënjestër një zemër, sado e vogël qoftë ajo, e godit dhe e shpon tejetej, me shigjetat e saj.
Po ashtu, kam dëgjuar të thonë se shigjetat e dashurisë ngecin dhe thyhen te turpi dhe nderi i vashave; por te kjo Altisidora më duket se as ngecin, as thyhen.
– Shiko, Sanço, tha Don Kishoti, – mendoj se dashuria, në rrugën e saj, nuk e përfill respektin, as kufijtë e arsyes, ajo është njësoj si vdekja: sepse sulmon dhe godit, si pallatet e larta të mbretërve po ashtu edhe kasollet e varfra të barinjve.
Ajo, kur zotëron plotësisht një shpirt, gjëja e parë që bën është t’i heqë frikën dhe turpin.
Me sa duket, në këtë rast Altisidora ka shpallur dëshirat e saj, të cilat, në gjoksin tim, shkaktuan më shumë pështjellim se dhembshuri.
– Sa i egër po tregoheni, imzot! – tha Sançoja. – Sa zemërgur paskeni qenë, hirësi! Unë di të them se, po të më thoshte një vashë, qoftë edhe larg e larg, se më donte aq shumë, do t’i dorëzohesha sakaq dhe do ta humbisja fare mendimin apo arsyen.
Kjo sepse do të më mjaftonte vetëm arsyeja e saj. Pra, do të bëhesha skllav i saj. Duhet të jesh zemërgur dhe bir kurve, duhet ta kesh shpirtin prej balte, që të mos i përgjigjesh dashurisë së saj.
Nuk e marr dot me mend, se çfarë gjeti kjo vajzë te hirësia juaj, që u dorëzua dhe u pushtua aq lehtë. Çfarë lezeti, çfarë fuqie, çfarë hiri, çfarë fytyrë, se çdo gjë ta marrësh më vete, apo të gjitha së bashku, do ta bënin njeriun të binte në dashuri.
Shumë herë ndalem dhe shikoj hirësinë tuaj, nga maja e këmbës deri te fija e fundit e flokëve të kokës, dhe shoh më shumë gjëra që më trembin, sesa më bëjnë t’ju dua. Gjithashtu, kam dëgjuar të thonë, se bukuria është e para dhe kryesorja, për ta bërë tjetrin të bjerë në dashuri me dikë.
Por, hirësia juaj nuk ka asnjë nga këto gjëra të mira dhe nuk e marr vesh se si dhe pse, e varfra ajo, ra në dashuri me hirësinë tuaj.
– Sanço, duhet të dish, – u përgjigj Don Kishoti, – se ka dy soje bukurie: njëra është e shpirtit dhe një tjetra e trupit.
Ajo e shpirtit duket dhe tregohet te mirëkuptimi, te ndershmëria, te mirësjellja, te zemërgjerësia dhe te dashamirësia. Të gjitha këto mund të gjenden edhe te një njeri i shëmtuar; dhe kur e përqendron vëmendjen te kjo bukuri dhe jo tek ajo e trupit, atëherë lind dashuria e vërtetë, me vrull dhe me epërsi.
Unë, Sanço, e di mirë që nuk jam i bukur, ama nuk jam i deformuar nga trupi, por mjafton që një njeri i mirë të mos jetë një përbindësh për ta dashuruar, mjafton të ketë të mirat shpirtërore, që ju thashë.
Ndërsa po thoshin këto, duke biseduar me njëri-tjetrin, u futën në një pyll që i mënjanoi nga rruga kryesore dhe ku, papritur, Don Kishoti u gjend i ngatërruar në një rrjetë me penj të gjelbër dhe të pleksur nëpër pemë. Pa e marrë vesh se çfarë ishte ajo, ai i tha Sanços:
– Më duket, Sanço, se puna e kësaj rrjete këtu duhet të jetë një paralajmërim për një aventurë të re, të paimagjinueshme, të cilën magjistarët, që më përndjekin, e kanë vendosur me qëllim, që unë të ngatërrohem në të. Ata shtriganë duan të më pengojnë në rrugën time, duke më ndëshkuar kështu, egërsisht, për shkak të marrëdhënieve të mia me Altisidoran.
E po, unë u them atyre se, edhe sikur kjo rrjetë me fije të gjelbra, të ishte me fije diamanti të fortë ose me fije edhe më të forta se ato, me të cilat Perëndia xheloz i mbërtheu Venusin dhe Marsin, unë do ta bëja copë-copë, sikur të ishte thurur me fije algash deti, ose me fije pambuku.
Në shqip: Bajram Karabolli
ObserverKult
Lexo edhe:
RECENSION: ROMANI “DON KISHOTI I MANÇËS” NGA MIGUEL DE SERVANTES
Nga Ardit Mehmetaj
Romani “Don Kishoti i Mançës” është roman që përmes protagonistit të tij e trajton jetën midis trillimit dhe realitetit.
Madje, në vetvete shtron pyetjen se ku është dallimi mes jetës në trill dhe në realitet?
Bertrard Rusell thotë “Sikur ëndrrat tona, natë pas nate, të ishin aq koherente me njëra – tjetrën sikurse ditët tona, vështirë do të dinim nëse duhet të besojmë ëndrrat apo jetën e zgjuar”, njëjtë është edhe tek Don Kishoti, por këtu në vend të ëndrrës është trilli.
Tekstin e plotë mund ta lexoni KËTU:
ObserverKult
