Lemja e tragjedisë
Kur Aristoteli vùni renin e vërtetë
të gjânavet
Tue udhëzue se si e kfjellta kthehet në nji ré
Dhe buzëqeshja kthehet në ngërdheshje
E fjala në shpatë
dhimta tashmâ ish e pranishme
sepse dora qysh moti âsht gdhen me dorë e fjala nga fjala
Me e përzanë ligësinë nga bota
Por ajo ishte mishnue
në rregulla të pamëshirshme
dhe marifete të pashmangshme
I dehun me vénë përdiell
Dionisi âsht shfaqun para turme
me halet e shpatë
Tue i nxit me knue t’zhveshun lëkurash
Dhe kështu leu kânga
Ndërsa gratë me t’zeza tue vajtuemun
si me ju pasë mytë xhemitë n’deti
derisa kullat digjeshin
E kuajt shtypnin frytet e tokës
dhe zemra u thá
E gjaku u shkoq prej mishi
Kjo nuk kishte asnji lidhje me heroizëm
as britmat e vetmisë dhe lotët në votrën e fikun
Por filozofi i urtë kish me e vnu prapë rénin tue vendosë njat therrtore
në rregullat e bukura të lojës
Derisa njerëzia hala i duartrokitë dekës!
Skamje
E kërkoj fjalën nër guhë
Heshtun
Përbishëm
Gjithka vetmi
Shikime t’akullta
Të gjânave t’pa qena
Cilat bâjnë ven në zemër
Hâna tue përgjue Rekën**
Buzëqeshë.
As rrâjtë nuk duen me folë
Se sa âsht e fellë toka
Se si tregimet enigmatike
Të pshtjelluna me flakë pranvere
Heshtun lidhin tokën veç me gojën time kur flet
Mes lisavet
Kot mshefet lisi i njeriut
Prej natës terr-burg
Prej shtizave të mprehuna të illzive
E fundoset në bunar vetmue
E paqta parake e synit
E ngjyrave të zbehuna
N’pikturat false
Nuk munet me e lshu toka
Rrâjtë
Sall nëse nuk e marrin me veti njat lis
Në padokshmëninë e shpresës
Ndaj diellit që sillet me lashtësinë e vet
Derisa lisi i njeriut mshefet
Kot
N’frikë e munim
Para murit shurdht t’errësinës
——————————————-
*Matej Matevski alias Mat Mataj (13 mars 1929 – 6 qershor 2018) ishte poet maqedon me origjinë shqiptare nga Reka e Epërme. Kritik e studjues letrash, Mat ish nji anëtar i Akademisë maqedonase të arteve dhe shkencave, por që deri pak para deket, nuk kishte folë për origjinën e tij shqiptare, por ishte sjellë si nji maqedonas, lojal kombit të ri.
** Për me kriju efekte etnopsikoligjike fjalën ‘reka’ (lumi) e lash në origjinal, tue bâmun me germë të madhe, (Reka) që përcakton toposin poetik dhe gjeografik të Matajt!?
*** Lisi i Njeriut, mbase autori e ka fjalën për drunin e jetes (arbor vitae) së tij, tuj u nisë nga rituali ballkanik, që kur lén nji djalë mjellet nji lis!?
Përktheu: Halil Matoshi
