Të hënën, profesori i shkencave politike Nezir Kraki, ka nisur iniciativën për blerjen e librit “Historia e Skënderbeut” të autorit francez Jacques de Lavardin, botim i vitit 1621 me qëllim dhurimin e tij Muzeut kombëtar të Kosovës. Por kjo gjë ka nxitur reagimet e studiuesve. Lulëzim Lajçi, sekretar shkencor i Institutit Albanologjik të Prishtinës njofton se në fondin e Bibliotekës së Institutit Albanologjik ruhet në origjinal vepra e Zhak dë Lavarden, e botuar në vitin 1598, pra e botuar 23 vjet më herët se ai i zbuluar në Spanjë nga Prof. Kraki, transmeton ObserverKult.
Kraki të hënën në profilin e tij ka ftuar për dhurim donacionesh duke ngritur një fond për blerjen e librit origjinal “Historia e Skënderbeut” të autorit francez Jacques de Lavardin, botim i vitit 1621 me qëllim dhurimin e tij Muzeut Kombëtar të Kosovës.
“Libri gjendet në Spanjë dhe kushton 5000 Euro, kësaj shume i shtohet edhe çmimi i dërgimit me postë nga Spanja dhe taksa që FB po e ndalka për “trajtimin e donacioneve”.Në pamundësi për ta blerë privatisht këtë libër të rrallë, ideja është që ta blejmë të gjithë së bashku dhe t’ia dhurojmë muzeut”, ka shkruajtur Kraki.
Deri më sot, shuma e mbledhur ka kaluar 5 mijë dollarëshin.
Instituti Albanologjik i Prishtinës ka një ekzemplar edhe më të vjetër të të njëjtit libër
Por sekretari shkencor i Institutit Albanologjik në Prishtinë, Lulëzim Lajçi, ka rikujtuar se biblioteka e këtij Instituti ka një ekzemplar 23 vjet më të vjetër sesa ai që është zbuluar nga Kraki.
“Me këtë rast, në asnjë mënyrë, nuk dua të nënvlerësoj vlerën e botimit të ‘Historisë së Gjergj Kastriotit, të quajtur Skënderbe, mbret i Shqipërisë’ të vitit 1621, të autorit Zhak dë Lavarden, që në të vërtetë është edhe ribotimi i gjashtë dhe i fundit, por, përmes këtij shkrimi desha ta informoj opinionin e gjerë se në Institutin Albanologjik gjendet një botim në origjinal edhe më i hershëm se ai i vitit 1621, pra i vitit 1598”, ka thënë Lajçi përmes një shkrimi të afishuar në llogarinë e tij në Facebook.
Në vazhdim gjeni njoftimin e plotë të Lajçit:
Dy fjalë rreth “zbulimit” dhe nismës së Prof. Nezir H. Krakit, për blerjen e librit të Zhak dë Lavarden, Historia e Gjergj Kastriotit, të quajtur Skënderbe, mbret i Shqipërisë të vitit 1621
Në emisionin e Ktv-së Express intervista, profesori i shkencave politike, në Universitetin e Parisit, Est Creteil, z. Nezir H. Krakit thotë se ka filluar: “nismën për të blerë një libër të kushtueshëm të cilin do t`ja dhuronte një muzeu… Lavardeni është më shumë i njohur si historian apo kroniken, botimin e tij të parë e ka nxjerr në Paris më 1575 e pastaj ka pas dy-tre botime tjera. Botimin që unë e gjeta, e që është origjinal dhe që bëhet fjalë për Gjergj Kastriotin Skënderbeut… është i vitit 1621…”
Në fondin e Bibliotekës së Institutit Albanologjik ruhet në origjinal vepra e Zhak dë Lavarden, e botuar në vitin 1598
Biblioteka e Institutit Albanologjik është e pasur me libra të fushës së albanologjisë: historisë, gjuhës, letërsisë, folklorit, etnologjisë dhe kulturës materiale dhe shpirtërore të shqiptarëve. Përkundër shumë sfidave që ka kaluar ky institucion edhe sot ka në fondin e saj rreth 40 mijë vëllime. Krahas këtyre botime në bibliotekën e institutit kemi edhe rreth 130 dorëshkrime. Por, në mesin e librave më me vlerë hynë Historia e Gjergj Kastriotit, të quajtur Skënderbe, mbret i Shqipërisë e vitit 1598, pra e botuar 23 vjet më herët se ai i zbuluar në Spanjë nga Prof. Kraki.
Ky është edhe libri më i vjetër në fondin e bibliotekës së institutit. Lidhur me këtë vepër ekziston edhe një emision i realizuar nga KTV, më 7.10.2013 në programin e Ktv-së Sot:
https://www.youtube.com/watch?v=IvjQ7mw9q4g&t=120s /minuta 5.30/
Me këtë rast, në asnjë mënyrë, nuk dua të nënvlerësoj vlerën e botimit të Historisë së Gjergj Kastriotit, të quajtur Skënderbe, mbret i Shqipërisë të vitit 1621 të autorit Zhak dë Lavarden, që në të vërtetë është edhe ribotimi i gjashtë dhe i fundit, por, përmes këtij shkrimi desha ta informoj opinionin e gjerë se në Institutin Albanologjik gjendet një botim në origjinal edhe më i hershëm se ai vitit 1621, pra i vitit 1598… Mirëpo, kjo nuk nënkupton që ky libër mos te blihet dhe mos të jetë pjesë e fondit të botimeve për Skënderbeun, në njërën nga Bibliotekat tona Kombëtare qoftë në Prishtinë apo Tiranë e pse jo edhe në Muzeun e Gjergj Kastriotit Skënderbeut në Krujë.
Kush ishte Zhak dë Lavarden
Zhak dë Lavarden – Jacques de Lavardin, rrjedh nga një familje aristokrate (lindi diku në mes viteve1535-1540) dhe sipas veprave të tij të botuara del se ai ishte njeri me kulturë të gjerë dhe i cili njihte gjuhët dhe letërsitë klasike. Mirëpo, Historia e Gjergj Kastriotit është vepra e cila e bëri të njohur Lavardenin, meqë ajo u ribotua disa herë, u përkthye anglisht dhe u shërbeu si burim kryesor pjesës dërrmuese të autorëve frëng që shkruan për Skënderbeun. Kjo vepër që ushtroi ndikimin më të madh në popullarizimin e figurës së Skënderbeut në Francë, është një përkthim dhe përshtatje e lirë e Historisë së jetës dhe e veprave të Skënderbeut të Barletit, e botuar në frëngjisht me titullin Historia e Gjergj Kastriotit, të quajtur Skënderbe, mbret i Shqipërisë… e që u botuat në frëngjisht, gati 70 vjet pas botimit të parë veprës së Barletit latinisht, të viteve 1508-1510.
Në një interval kohor gati për gjysmë shekulli, sa e ndajnë botimin e parë, të vitit 1576, nga ai i fundit 1621, ai u botua gjashtë herë. Studiuesi i njohur dhe njohësi më i mirë i kësaj çështjeje Ymer Jaka, në veprën Skënderbeu në historiografinë frënge, (IAP, Prishtinë, 2001) sjellë këtë përfundim:
”Historia e Gjergj Kastriotit… e Lavardenit nuk është një përkthim i thjeshtë i monografisë së Barletit, por ajo nuk është as vepër origjinal. Duke qenë se Lavardeni nuk ka bërë një përkthim të fjalëpërfjalshëm të Barletit, ndërsa ka shfrytëzuar edhe vepra të tjera që i referohen Skënderbeut dhe epokës së tij, pa e ndryshuar ndërkaq thelbin e tekstit të Barletit, veprën e Lavardenit mund ta vështrojmë si përkthim të lirë ose më mirë të themi përshtatje të Historisë së Skënderbeut të Barletit”.
As vetë Lavardeni nuk e mohuar borxhin ndaj humanistit shqiptar shkodran. Në Parathënien e librit ai shkruan: “Kam nxjerrë dhe kam marrë, sipas të vërtetës historike, nga shkrimet e atyre që kanë folur mi Skënderbeun, posaçërisht nga Marin Barleti, prift nga Shkodra, të cilin e kam zgjedhur si shembull kryesor. Si shkrimtar i njohur, si shumë i zellshëm dhe i vërtetë, serioz dhe i moralshëm, meriton vend midis historianëve më të shquar latinë të shekujve të fundit”.
Pra, edhe pse Lavardeni, si historian, nuk solli ndonjë ndihmesë të re në studimin e jetës dhe luftërave të heroit tonë kombëtar, me ndikimin që ushtroi vepra e tij, ai zë një vend të posaçëm midis autorëve të cilët me veprat e tyre kanë ruajture të gjallë kujtimin e epopesë së madhe shqiptare të shekulli XV, të luftës heroike të popullit shqiptar për liri dhe pavarësi nën udhëheqjen e Skënderbeut./ ObserverKult
