Cikël i zgjedhur me poezi të Azem Shkrelit: Guri i Martinit

azem shkreli
Azem Shkreli, Foto e pabublikuar më parë, realizuar ga Ilaz Bylykbashi

Në 86 vjetorin e lindjes, poetja Naime Beqiraj ka përzgjedhur një cikël poezish të Azem Shkrelit, për të kujtuar e nderuar krijimtarinë e tij:

PRAPË UNË E AI GUR

Rugovë 1989

Prapë unë e ai gur një muranë një mur
Zëri qielli hapi përmbi maje rrapi
Hajla Kacuberri tek thërmohet terri
Lami Bajram Musa më pret te Tre Pusa
Tahir Ibra Taku me një ballë oxhaku
Rama Ramë Elezi koburet pas brezi
Rri e pi me llullë digjet tokë e kullë
Ma këndo gjeth ahu këngën maje krahu
Vegim mos m’i qeshe vitet mbi qeleshe

GURI I MARTINIT

M. Camajt

Miku i gjakut të penës, kush e di sa vite
Fëmijë të kërkoja me “Një fyell ndër male”
Kush e di se në male, përmbi gurë më rrite
Me një daltë fjale

Dhe sot pas sa vitësh që s’na panë
Më del në Bavari një gur prej të Dukagjinit
Rritur me qumësht ashti të tokës nënë
Jam guri i Martinit

Më lër dhe pakëz, me lër, Guri i Martinit
T’ia mbaj dorën në krah si andej në Malësi
T’ia ftoh shkrumët e mallit e të mërgimit
Dhe do shkoj, s’do rrij

Pse gurët dhe poetët nëpër botë
I dashka të shpërndarë ky dhé i yni
Zi nuk mbajmë, po kurrë mos qofsh e kotë
Dhembje në Gur Martini

Lengrisë, shkurt, 1993

KASHELASHË PËR ATDHEUN

Atdheu është dheu i birit e i atit e i shpirtit të shenjtë

Në vargun me krushq atdheu është krushku i parë
Në të tëra meshat shenjte ai është Meshari
Në kulm e në flamur është kumti e kremtja
Në kokën rënduar në mendime ai është mendimi

Është një krah shqipeje këtej, një andej kufirit
Është flaka e Oso Kuka në kullën kallë të barotit
Është ara shtatë vjet djerrë e gruaja djerrë e fara

Në bukë e krypë e zemër atdheu është zemra
Në të parën pushkë për ukj atdheu është krisma
Në trupin tonë vig atdheu është vigu
Në mishin tonë për krymb atdheu është ashti

Atdheu është treni në binarin nëntë, buleta për nesër dhe trasta

MOTIV ME KOSOVË

Në këngën time nuk hyri një zog i bardhë
Njqind vjet orëliga na u rrit motmoti
Dikush vonohej, ja pushka, ja paqja, ja Zoti
Kohë e pëlkyera, Kosova është bukë e ardhë

Ja, at i Bajram Currit i bie me thundër
Zonjës Evropë të portat gjithë tërsëllimë
Prap krajlat kundër janë, Vërsajet kundër
Dhe Nëna Tereze ka hequr nga koka shaminë

E tund, i tremb oguret nga bijt, nga Arbëria
Krymba kryezez fshikon nga mëndafsh i bardhë
Në dy gishtër ngulur qielli, flamuri, fëmija
Kohë e ndërkyera, Kosova është bukë e ardhë

Në këngën time nuk hyri një shpend i mirë
Njëqind vjet, durimit po i mësojmë fe tjetër
Bekim i thadërt, na merr, shenjt i pamëshirë
Saherë rilindemi, mortin e kemi më të vjetër

Maje ç’Ajfeli ka zënë vend prapë historia
Në këngën time nuk hyri një zog i bardhë
Kohë e mbërthyera, Kosova është bukë e ardhë
Për fytzë të ashtit i merr frymë liria

KOSOVA

Kokë e tokë e të gjallëve burra të dheut
Orëve të zgjuara mundit të Prometheut

S’ishin të urta kohët që të panë e s’të dinë
Ose verën tënde në hile kuq e pinë

Vapa jonë të mos i ketë gjak gurit
Ashtu qoftë si duan kallijt e grurit

DUKAGJINÇE

Po vinë arëgatët
Të heshtur. Të muzgët. Po vinë

Po vinë. Err e terr
Brodhi arave të tyre dita

Po vinë. E poçën
Diellin e bakërt të bukës

Po vinë. Po vinë
Me bimët mugullore ndër muskuj

Po vinë. Ditë arëgetare
Grua që do t’ua mbash mend farën

LIRIKË ME SHI

Shi, apo sheshit të qiellit shoje shoje
Shushurimë po vjen, mos shtojzovallet
Vesh në vesh po i pëshpërisin të fshehtat
Shi, apo gur i verdhë po i rrjedh nga shtjerra
Shoshës së kumtrit përmbi Bjeshkë të Shtedimit
Shi, apo qiellit të shqepur, kah shpendëria
Me kashtë e kashtërrojë po ngitet bari
Shi, apo toja e ujit, lot të teltë mallëngjimi
Shpirtërat na dërgojnë nga lartësi të lashta
Shi, apo i fëshfërijnë diç shqip shqiponjat
Shoqjashoqes në Shkumbin e në Mal të Sharrit
Shi, apo fytyrë e frymë na zu me flokë Rozafa
Bimëve në Shkodër po u shëngjergjet shtati
Shi, ‘asha të madhin, shi e jo thashethëna
Shi i eçtë, gjol etjesh, lum ai lumë që s’plasi
Çplanju, të kaltër, mëkatesh të kaltëra, çplanju
Shihni, shpirtërat, shtonat, plot po mbushen
Shkruajni, të gjorë, simfoninë e shtatë të shiut

LIRIKË PËR LIRINË

Liria është ylberi im matanë grilave

Liria është gërshet i vashës më fjongë
Kur rritet, e veshim nuse
Kur eçtohemi, i pijmë shëndet nga gjiri

Ajo është pikë në ujë, zog në qiell
Kur flet, e kuptojmë si nënën
Kur dhemb, dhemb në zemër

Liria thinjet bukur, nuk plaket
Kur vdiset, është e pavdekshme
Kur vdes, i bëjmë vend në dhe të atdheut

Liria është si Kosova, s’kam më fjalë të lirë

ObserverKult