Intervista që po e japim të përkthyer për lexuesin shqiptar është botuar në gazetën serbe “Večernje novosti” në vitin 1968 dhe flet për fillet e angazhimeve ndërkombëtare të aktorit tonë ikonik Bekim Fehmiu i cili në këtë muaj ka 87-vjetorin e lindjes (1936) dhe 13-vjetorin e vdekjes (2010)
Kur aktorët tanë shkojnë jashtë vendit dhe nënshkruajnë kontrata me producentë të njohur apo të panjohur, zakonisht nuk i pyesim për kuadrin artistik të punës së tyre të re. E nënkuptojmë se janë edhe më shumë para që do të fitohen me shpejtësi dhe ndoshta rrugës, mbi kokën e aktorit, do të bie edhe ndonjë kurorë e vogël fame.
Me Bekimin është e kundërta. Ndoshta sepse njihemi prej kohësh, që nga koha kur ai ishte plot vullnet dhe ambicie në skenën e Teatrit të Dramës Jugosllave, kur në të gjitha rolet në të cilat shfaqej paralajmëronte se donte të bëhej diçka. Një takim i rastësishëm në aeroplan në linjën Beograd-Prishtinë (Roma ishte pikënisja e udhëtimit të tij) ishte arsyeja që ne të takoheshim pak më vonë. Bekimi po bënte një pushim të shkurtër të Vitit të Ri në shtëpinë e prindërve të tij në Prishtinë…
-A është Odiseu aktual i kënaqur me Odiseun e serialit televiziv të tij dhe të De Laurentis-it, a flet kjo për një lloj fillimi serioz apo thjesht për një vendosje komerciale të aktorit, a ka siguri në këtë punë të parë?
-Në fillim nuk kam qenë i nxehtë për këtë rol dhe në momentin e parë kam dashur ta refuzoj, sepse nuk më pëlqejnë spektaklet kinse-historike. Kjo ishte përshtypja e parë për Odiseun. Por, pas bisedës me regjisorin dhe dëshirës së tij të dukshme për të mos ndërhyrë në punën time aktoreske – pra meqë më la të lirë ta krijoj personazhin ashtu siç dua – mendoj se jam pjesërisht i kënaqur.
Në të vërtetë, jam i vetëdijshëm se ky rrëfim homerik do të jetë më tërheqës për imagjinatën e fëmijëve. Një arsye tjetër është De Laurentis, ai beson se me këtë lëvizje do ta afirmoj aktorin e tij në mënyrë më të shpejtë…
-Kur thua “rruga më e shkurtër drejt popullarizimit”, ke parasysh edhe reklamën në të cilën thonë se je grek me kombësi? A është e vërtetë që nuk e mohuat këtë?
-Është e vërtetë që më kanë prezantuar si grek dhe më kanë pyetur paraprakisht nëse duhet ta bëjnë këtë. Apriori isha kundër, protestova. Pavarësisht kësaj, në revistën “Il Tempo” u botua se jam grek. Më pas më shpjeguan se kjo është një praktikë në Perëndim, një mënyrë për të bindur audiencën për interpretimin më autentik të personazhit. Prandaj, Odiseun duhet të luajë një grek! Ata thanë që nesër do të më shpallnin si anglez nëse do ta kërkonte një rol i tillë! Natyrisht, në një konferencë për shtyp, gazetarët u habitën kur thashë se jam një aktor jugosllav, shqiptar. Megjithatë, ata ende shkruanin se unë isha grek.
–A kishit rastin për të folur dhe paralajmëruar De Laurentis-in për qëllimet dhe ambiciet tuaja?
-Ai ka shumë plane për mua, por jo një rol specifik. Synimi i tij është të krijojë nga unë një tip aktori, një personazh që do të mbajë role. Sigurisht, gjithçka varet nga skenari, oferta. Për shembull, kam marrë një ofertë nga René Clément (regjisor francez v.j.) për të luajtur në filmin “Shkruar në rërë”, por xhirimet përkonin me Odiseun, ndaj u detyrova ta refuzoja. Ngjashëm është edhe me ofertën e Veljko Bulajić-it për të luajtur Ivanin në filmin “Neretva”, rol ky që ishte menduar për Kirk Douglas. Edhe për këtë rast datat përkonin.
Nuk mund ta pranoja dhe, edhe sikur ta kisha pranuar pas kaq shumë angazhimeve, do të ishte me shumë rrezik të merrja përsipër një detyrë të tillë. Ndoshta do të mbijetoja, por pasojat do të kishin qenë të këqija për mua. Më vjen keq që oferta erdhi me vonesë, nëse do të kishte arritur me kohë, para Odiseut, ndoshta kisha vendosur për angazhim në “Neretva”. Pra, De Laurentis e di se çfarë dua, e njeh edhe psikologjinë e një aktori: nëse e detyrojnë të luajë disa role që nuk i pëlqejnë, nuk do të marrë rezultatet e duhura. Sido që të jetë, nuk kam frikë se do ta lëshoj veten time, aspiratën time bazë – drejt rezultateve artistike. Nuk kam nevojë të mendoj për këtë.
-Mos u çuditni nga kjo këmbëngulje rreth angazhimeve tuaja, por besoj se paratë nuk ju interesojnë, sepse ato mund t’i fitoni edhe këtu, ndaj është e vetëshpjegueshme t’ju pyes nëse kjo përshtatje me dëshirat e producentit është një lloj tolerance e cila nuk është edhe aq e nevojshme?
-Është e vërtetë që nuk më intereson ana materiale dhe garancitë e De Laurentis se do të ketë role më të mira janë plotësisht në përputhje me atë që dua. Këtë e dëshmojnë ofertat që marr ende (kam përmendur vetëm disa): Kam dëgjuar se Francesco Rossi, një regjisor jo konformist, është i interesuar që unë ndoshta të luaj Che Guevara-n. Ai është duke mbledhur materialin dhe duke e shkruar skenarin dhe siç thashë, dëgjova që do të më ftojë në biseda. Po kështu edhe disa regjisorë tjerë janë të interesuar për mua, kam marrë ftesa për disa bisedime. Dua të them se të gjitha planet tashmë tregojnë rrugën time të ardhshme të aktrimit.
-Ju keni kaluar disa kohë në Itali, çfarë keni për të veçuar si rrëfim, nga ai qëndrim, atje?
-Më lejoni t’ju them menjëherë: protesta e sindikatës së aktorëve italianë kur Neda Arnerić (aktore jugosllave v.j.) duhej të luante në serialin Odiseu. A nuk mund të ngrinte zërin edhe organizata jonë kur disa kompani prodhuese vendase punësojnë aktorë të huaj – ndërkohë që vendi ynë gumëzhin nga talentet e aktrimit?
Përktheu: Fahredin Spahija
ObserverKult
Lexo edhe:
RRËFIMI RRËQETHËS I GRUAS SË BEKIM FEHMIUT: KËTO ISHIN FJALËT E FUNDIT TË TIJ…
