Nga sot mund ta gjeni në librari librin më të ri të poetes Donika Dabishevci, “E gjithkohshmja Andërr” , botuar nga Shtëpia Botuese Littera.
“Miq t’dashtun, jam e lumtun që po e ndaj me ju lajmin për botimin e librit tim të ri me poezi “E gjithkohshmja Andërr”, nga Littera, në t’cilin kam punu për nji kohë të gjatë, me shumë përkushtim, vullnet e pasion.
Lexuesit m’njohin si poete t’dashnisë, pasi dominante e poezive të mia është dashnia. Dashnia si synim jetësor, si përjetim, si gjendje, si përvojë, si legjitimim i vetë jetës, ekzistencës sonë. Edhe në këtë libër dashnia asht kryefjalë poetike. Frymon e pulëson n’secilën poezi, n’secilën strofë, n’secilin varg. Por, kësaj radhe – dashnia për jetën. Edhe në momentet ma t’randa, ma t’ errëta, ma t’mynxyrshme. Edhe në luftë!
Libri u kushtohet viktimave të luftës. Është rekuiem poetik për t’vrarët, t’masakruemit, t’dhunuemit, t’gjymtuemit, për t’therrunit e t’djegunit për s’gjalli. Për bebet e fmijtë e ndamë mizorisht prej jete. Për nanat mbetun qyqe n’themele shpijash t’rrënueme. Për nuset me duvak t’zi e shpirtnat e djegun t’jetimave. Për vorret pa emna e eshnat pa vorre…
Ka qenë e vështirë që tmerrin e luftës dhe gjithçka që ajo thërmon e përbinë në ingranazhet e saja me e nyjëtu poetikisht, t’parënduem emocionalisht e t’realizuem artistikisht. Distanca kohore, puna, leximet e rikthimet e shpeshta te çdonjana prej poezive, besoj, e kanë ba t’mundun këtë”, thotë autorja e librit, Donika Dabishevci.
Redaktor i librit, shkrimtari dhe studiuesi Gëzim Aliu, i cili ka shkruajtur parathënien e librit, ndër të tjera thotë:
Poetja e ka aftësinë që skenat, ngjarjet, storiet e rënda, të tmerrshme, të lemerishme, t’i krijojë estetikisht bukur, çfarë është shumë e vështirë, pothuajse e pamundshme. Trajtimi poetik i luftës, kur e njeh luftën, kur e ke përjetuar luftën, kur ende nuk e dimë a e kemi tejkaluar traumën e saj, është ripërjetim, edhe për poeten, edhe për lexuesit. Të futesh në pellgun e gjakut me mjete poetike, letrare, estetike, të dalësh, të rrëfesh, të shpëtosh, të bësh art, është madhështi shpirti. Donika e dëshmon madhështinë shpirtërore e mjeshtërinë letrare me “E gjithkohshmja Andërr”.
Për ballinën dhe dizajnin është kujdesur Arbër Murturi.
Poezi nga libri:
Tuj ikë dekës
Prej bodrumi n’bodrum, prej katundi n’katund,
prej shtegu n’shteg, qafmalesh, rranxash,
pjerrinash, rrëpinash t’thyeshme. Sa k’tu sa aty.
Përpjetë. Tatëpjetë.
Janë shumë. T’panumërueshëm janë.
Gjithkah. Gjithkund fmijë, gra e pleq
n’karvan t’pakthimit. Humbtinave
kurrë t’njohuna tamam.
Andërrmbytun.
Shpresëvdekun.
Strajcat n’shpinë, t’vogjlit kalaqafun,
t’plagosunit n’lese t’sajueme.
T’lodhun e tangall.
T’uritun, te tanë.
Dergjun për nji pikë ujë.
Arnat s’ua mlojnë brinjtë. As kockat.
Ftyrëzbardhemt. Syzgavruem.
Buzëshkrumbuem. Rrashtëkrisun.
T’mavijosun.
Dielli i përvlon e hana i ngrin.
S’dihet ku ju errë nata e ku ju çelë dita.
Për ku ja kanë mësy e ku kanë me mbërri.
Ikanak’ t’zanun n’lak t’kohës t’nemun
nënshtruem i janë fatit,
pa kurrnjifar bese, kurrnjifar dorëzanie,
pa kurrnji mundësi me u përvijue…
Ata ik e deka njek!
Tuj ecë n’mina
Si n’ndonji lojë kompjuterike
mendue prej virtuozësh mendjehollë
adhurues dhune e currilash gjaku
pakohet kolona e t’zhvendosunve.
Hap mas hapi rrallohen njerëzit,
s’mun’ u bishtnojnë kurtheve
t’malit t’minuem.
Ke shkelë n’katrorin e gabuem –
s’je ma!
S’janë as ata që ishin deri para nji sekonde –
rreth teje.
N’secilin hap bie ndonji…
Fluturimthi!
S’mbetet gja prej tij…
veç emri!
T’mbetunit, ata që ruejnë kujtimet
tashma numërohen n’gishta t’dorës…
Kot mundi me gjetë shteg.
Edhe rranxë gardhiqesh,
gëmushave… t’kapë përkambësh mina.
Frikë me u nisë
e frikë me mbetë nji vend.
Me u ndalë,
qysh me u ndalë?
Me ecë,
qysh me ecë me dekën përdore?
Me dekën përskej. Me dekën para ftyre.
Me dekën ndër kambë!
Nji hap ma shumë,
dhe…
zemra ndalet s’rrektuemi!
K’tu rrnohej dikur
Deri sot n’gjysë dite, k’tu rrnohej. Rrnesë i thançin.
Por çfarëdo t’ketë qenë, tymi dilte prej oxhaqeve,
gatuhej bukë qerepi e fmijtë laheshin te prroi.
Lopë e dele tuj mrizue. Kish gjallni…
Puna e marë o burra, a jeni lodhë,
mund t’ketë thanë ndonji udhëtar që kalue kish anejpari.
Marë paq e bujrum, tash na vjen dreka
do t’ja kenë kthye ata. Bukë, kryp e zemër. Shumë zemër.
Çka do njeriu ma shumë?
Tuj fshi djersët, do t’i kenë ofru ujë t’ftoftë burimi
e edhe ndonji fjalë do ta kenë ndrrue bashkë…
Për halle për derte…
Masnej do t’i jen’ kthye punës der’ sa t’ish ra muzgu.
Me t’mbrrimun n’shpi lokja do t’ju ketë thanë:
Hyni shpejt mrena, se po erret ftoftë…
Kurgjo idilike. Madje as andrrat. Veç jetë me ba…
Deri sot n’gjysë dite, jetë kanë ba
edhe tan’ këta trupa t’gjymtuem gjuejtun pranë përroit…
S’kish menu nanëzeza …
S’kish menu nanëshkreta që mun’ vjen ajo ditë
kur me ma t’kthjelltin menim kish me e lypë dekën e fmisë.
“Aman mor Zot, merre,
merre nji dakik e ma parë.
T’falem Zot, merre shpejt,
merre e mos e le me hjekë!”
S’kish besue nanëmjera se mun’ vjen ajo ditë
që kish mu gzue kur shpirti i shpirtit t’saj,
zemra e zemrës, loçka e loçkës,
ai qingj i vogël që sa kish marrë kambtë me ecë ledinave,
kish me i mshelë ata sy t’bukur, sy bojëqielli.
Jo me pushue, as me fjetë…
Me i mshelë për mos me i çelë ma.
Kurrë!
Nanëzeza menxi ja kish tubue zorrtë t’birit
zorrtë e çpupurituna si krelanë prej ciflave t’granatës.
“Marova nanë prej barku, mos m’prek…
po m’dhem shumë”…
Si gjylpana n’shpirt deri n’ditë t’vorrit
gugatjet e tij t’fundme…
Biografia:
Donika Dabishevci (1980) u lind në Prishtinë. Ka studiuar letërsinë shqipe në Universitetin e Prishtinës, ku ka përfunduar edhe masterin për të vazhduar tutje në Universitetin e Tiranës, ku në vitin 2013 doktoron po në letërsi.
Ka botuar librat:
“Krizantema të plasura”, proza poetike, Prishtinë, 1996,
“Imazhe të brishta”, poezi, Faik Konica, Prishtinë, 2004,
“Proza e poetizuar – F.Konica, M. Frashëri, E. Koliqi, M. Camaj, M. Hanxhari”, studim monografik, Instituti Albanologjik, Prishtinë, 2015,
“Kam me ardhë si deka”, poezi, OM, Prishtinë, 2015,
“Dashnisë së nji nate”, poezi, Bard Books, Prishtinë, 2020.
Të përkthyer:
“La tua robinja” Essemble, Romë, 2017;
“Ke stasam kako smrtta”, Rezna, Shkup, 2023
“Mi venos kvazaŭ la morto”, Kava Pech, Çeki, 2023
Përvoja e saj profesionale shtrihet mes fushës së medias dhe asaj akademike. Ka punuar në disa gazeta e revista kosovare, pastaj për një kohë të gjatë në Radio Televizionin e Kosovës.
Ka themeluar dhe menaxhon Portalin për Kulturë, Art dhe Letërsi ObserverKult, Shtëpinë Botuese Littera dhe Festivalin Poetik të Prishtinës.
Veç kësaj është e angazhuar aktivisht në prodhimin e dokumentarëve me tematikë kulturore. Ka edhe përvojë akademike pasi për disa vite ka ligjëruar në disa universitete në Prishtinë.
Poezitë e saja tashmë janë përkthyer në 11 gjuhë. Ato flasin në gjuhën angleze, gjermane, frënge, italiane, suedeze, bullgare, rumune, turke, serbe, maqedonase, esperanto.
Me poezi është prezantuar në festivale dhe antologji vendore dhe ndërkombëtare, ndërsa me punime shkencore në një numër të madh konferencash e seminaresh që kanë të bëjnë me fushën e albanologjisë dhe medias.
ObserverKult
Lexo edhe:
1.GËZIM ALIU: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, POEMË PËR NJERIUN NË LUFTË
2. Agron Gashi: Poetika e vdekjes mizore te “E gjithkohshmja Andërr”
3. AFRIM DEMIRI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”/ POETIKA E VRAME NGA LUFTA
4. HAJRIZ SEJDIU: E PËRKOHSHMJA DHE E GJITHKOHSHMJA SI ANTITEZË DHE AMBIVALENCË NË POETIKËN E DONIKA DABISHEVCIT
5. BAJRAM MJEKU: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR” – MONUMENT INDIVIDUAL PËR DRAMËN KOLEKTIVE
6. Maxhun Osmanaj: Një metaforë në mes jetës dhe vdekjes
7. BISLIM AHMETAJ: DASHURIA DHE VDEKJA NË POEZINË E DONIKA DABISHEVCIT
8. AGIM BAÇI: VALLJA E FJALËVE TË DHIMBJES TE “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”
9. MËRGIM BEKTESHI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, KUJTESË HISTORIKE NË VARGJE
10.Kujtim Morina: Përsiatje pas leximit të librit me poezi të Donika Dabishevcit, “E gjithkohshmja andërr”
11.Drita Fejza: “E gjithkohshmja Andërr”, libër që ruan kujtesën historike dhe nderon viktimat e luftës!
12. Hajriz Sejdiu: Shtatë imazhet në përmbledhjen poetike të luftës “E Gjithkohshmja Andërr” të Donika Dabishevcit
13. SHEFQETE GOSALCI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, LIBËR I VEÇANTË I NJË POETEJE ELITARE
14. AGRON GËRGURI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, LIBËR QË DUHET DRAMATIZUAR PËR T’I DHËNË VULË KUJTESËS!
15. TIMO MËRKURI: IKJA SI TRIUMF I JETËS NË POEZINË “TUJ IKË DEKËS” E DONIKA DABISHEVCIT
16. DRITA FEJZA: POEZIA “DREJT PUSHKATIMIT” E D.DABISHEVCIT, REFLEKTIM I THELLË MBI JETËN, VDEKJEN E DINJITETIN NJERËZOR!
17.Lindita Komani: “E gjithkohshmja Andërr”, libër kujtese për dhimbjen e luftës
18. Kemajl Aliu:ABSURDI I LUFTËS DHE PSIKO- DRAMA NJERËZORE
19. Vilson Culaj: “E gjithkohshmja Andërr”, saga e dramës kombëtare që flet përmes artit poetik
20. Halil Matoshi: Diskursi i emnimit të ligësisë simas estetikës së të shëmtuemes te Donika Dabishevci
21.Sadedin Mezuraj: Guernika poetike e Donika Dabishevcit
