(𝐕ë𝐬𝐡𝐭𝐫𝐢𝐦 𝐯𝐥𝐞𝐫ë𝐬𝐮𝐞𝐬 𝐠𝐣𝐢𝐭𝐡ë𝐩ë𝐫𝐟𝐬𝐡𝐢𝐫ë𝐬 𝐦𝐛𝐢 𝐩ë𝐫𝐦𝐛𝐥𝐞𝐝𝐡𝐣𝐞𝐧 𝐩𝐨𝐞𝐭𝐢𝐤𝐞 “𝐄 𝐠𝐣𝐢𝐭𝐡𝐤𝐨𝐡𝐬𝐡𝐦𝐣𝐚 𝐀𝐧𝐝ë𝐫𝐫” 𝐭ë 𝐃𝐨𝐧𝐢𝐤𝐚 𝐃𝐚𝐛𝐢𝐬𝐡𝐞𝐯𝐜𝐢𝐭)
𝐍𝐠𝐚 𝐌𝐞𝐱𝐡𝐢𝐝 𝐌𝐞𝐡𝐦𝐞𝐭𝐢
Përmbledhja poetike “E gjithkohshmja Andërr” e Donika Dabishevci përbën një nga aktet më të rafinuara të poetikës bashkëkohore shqiptare. Poezitë e këtij vëllimi janë një përsiatje e thellë filozofike, ekzistenciale dhe shpeshherë edhe sociale, ku ëndrra, kujtesa, koha dhe njeriu krijojnë një kozmos të ri semantik e ndijor.
Tematika dhe universi poetik
Poezia e Donika Dabishevcit është poezi e mendimit të lartë, por edhe e shqisës së zgjuar. Ajo ndërton një univers ku ndërthuren temat e përhershme të letërsisë – dashuria, vetmia, vdekja, fëmijëria, atdheu, liria – me dimensione të reja të përjetimit poetik. Kjo përmbledhje vjen si një kaleidoskop emocional, ku fjala merr funksione të shumta: si rrëfim, si rebelim, si thirrje, si prekje, si metafizikë. Poezitë janë të vendosura në një udhëkryq të përhershëm: ndërmjet ëndrrës dhe reales, ndërmjet heshtjes dhe fjalës, ndërmjet kujtimit dhe harresës.
Struktura dhe gjuha poetike
Struktura e poezive në këtë përmbledhje është e lirë dhe e shpërbërë, çka tregon për prirjet postmoderne të autores. Ajo nuk kërkon të mbajë ritmin tradicional apo rregullin formal të vargut, por përdor rrjedhën e mendimit si udhërrëfyes të brendshëm. Gjuha poetike është e ngjeshur, simbolike, polisemike, ku çdo fjalë është e zgjedhur me kujdes dhe çdo ndërlidhje krijon shtresa kuptimore të pasura. Më shumë se të kumtojë të qartën, poezia e saj kërkon të përçojë dridhjen e padukshme të shpirtit.
Dabishevci nuk e përdor fjalën si mjet komunikimi të drejtpërdrejtë, por si pasqyrë të një përvoje intime, përsiatjeje, apo si revoltë ndaj rendit të ngurtësuar të realitetit.
Figura dhe teknika letrare
Në këtë përmbledhje, mbizotëron metafora, metonimia, elipsa, simboli dhe ironia. Ka një përdorim të theksuar të figuracionit për të zbuluar jo vetëm të bukurën, por edhe të përbrendshmen, të vërtetën që shfaqet si e turbullt, e paqartë dhe shpeshherë e dhimbshme. Autorja nuk e ndjek logjikën e rendit racional, por intuitën poetike, që e çon drejt një poezie të shpirtit që kërkon shprehje përtej kufijve të zakonshëm të gjuhës.
Estetika dhe identiteti poetik
E gjithkohshmja andërr e ndërton estetikën e saj në një mënyrë radikale e moderne, pa bërë kompromise me shijet tradicionale. Kjo poezi kërkon lexues të thellë, të përgatitur për të hyrë në labirintet e saj semantike. Dabishevci nuk krijon poezi për t’u shijuar në mënyrë të lehtë; ajo ndërton poezi që duhen zbërthyer, medituar, rivizituar.
Poetja dëshmon për një individualitet të formësuar letrar, për një zë të veçantë e të pavarur në poezinë shqipe të pas viteve 2000, që guxon të jetë vetvetja, që sfidon klishetë dhe që ruan një ekuilibër mjeshtëror ndërmjet të përditshmes dhe të përjetshmes, ndërmjet reales dhe ëndrrës.
Përfundim
“E gjithkohshmja andërr” është një përmbledhje që afirmon Donika Dabishevcin si një nga zërat më origjinalë të poezisë bashkëkohore shqiptare. Poezitë e saj janë dritare të thella shpirtërore që kërkojnë lexues të ndjeshëm dhe të gatshëm për të kapur vibrimet më të holla të fjalës. Është poezi që nuk konsumon por ndriçon. Është poezi që nuk mbaron me leximin, por nis pikërisht atëherë. Në këtë përmbledhje, andrra bëhet kohë, koha bëhet fjalë, dhe fjala bëhet përgjithmonë e poezisë.
ObserverKult
Lexo edhe:
Lexo edhe:
1.GËZIM ALIU: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, POEMË PËR NJERIUN NË LUFTË
2. Agron Gashi: Poetika e vdekjes mizore te “E gjithkohshmja Andërr”
3. AFRIM DEMIRI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”/ POETIKA E VRAME NGA LUFTA
4. HAJRIZ SEJDIU: E PËRKOHSHMJA DHE E GJITHKOHSHMJA SI ANTITEZË DHE AMBIVALENCË NË POETIKËN E DONIKA DABISHEVCIT
5. BAJRAM MJEKU: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR” – MONUMENT INDIVIDUAL PËR DRAMËN KOLEKTIVE
6. Maxhun Osmanaj: Një metaforë në mes jetës dhe vdekjes
7. BISLIM AHMETAJ: DASHURIA DHE VDEKJA NË POEZINË E DONIKA DABISHEVCIT
8. AGIM BAÇI: VALLJA E FJALËVE TË DHIMBJES TE “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”
9. MËRGIM BEKTESHI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, KUJTESË HISTORIKE NË VARGJE
10.Kujtim Morina: Përsiatje pas leximit të librit me poezi të Donika Dabishevcit, “E gjithkohshmja andërr”
11.Drita Fejza: “E gjithkohshmja Andërr”, libër që ruan kujtesën historike dhe nderon viktimat e luftës!
12. Hajriz Sejdiu: Shtatë imazhet në përmbledhjen poetike të luftës “E Gjithkohshmja Andërr” të Donika Dabishevcit
13. SHEFQETE GOSALCI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, LIBËR I VEÇANTË I NJË POETEJE ELITARE
14. AGRON GËRGURI: “E GJITHKOHSHMJA ANDËRR”, LIBËR QË DUHET DRAMATIZUAR PËR T’I DHËNË VULË KUJTESËS!
15. TIMO MËRKURI: IKJA SI TRIUMF I JETËS NË POEZINË “TUJ IKË DEKËS” E DONIKA DABISHEVCIT
16. DRITA FEJZA: POEZIA “DREJT PUSHKATIMIT” E D.DABISHEVCIT, REFLEKTIM I THELLË MBI JETËN, VDEKJEN E DINJITETIN NJERËZOR!
17.Lindita Komani: “E gjithkohshmja Andërr”, libër kujtese për dhimbjen e luftës
18. Kemajl Aliu:ABSURDI I LUFTËS DHE PSIKO- DRAMA NJERËZORE
19. Vilson Culaj: “E gjithkohshmja Andërr”, saga e dramës kombëtare që flet përmes artit poetik
20. Halil Matoshi: Diskursi i emnimit të ligësisë simas estetikës së të shëmtuemes te Donika Dabishevci
21.Sadedin Mezuraj: Guernika poetike e Donika Dabishevcit
“E gjithkohshmja Andërr” e Donika Dabishevcit merr Çmimin për veprën më të mirë me poezi për vitin 2024
“E gjithkohshmja Andërr” e Donika Dabishevcit vlerësohet si libri më i mirë me poezi në Panairin e Librit në Prishtinë
“E gjithkohshmja Andërr” e Donika Dabishevcit, përkthehet dhe botohet në esperanto
